Morgunblaðið - 01.10.2013, Page 13

FRÉTTIR 13Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. OKTÓBER 2013
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Þau átaksverkefni á vinnumarkaði
sem gripið var til eftir efnahags-
hrunið hafa komið í veg fyrir að stór
hópur ungs fólk hafi setið auðum
höndum misserum saman. Með því
hefur verið kom-
ið í veg fyrir að
það sama gerðist
og t.d. í Finn-
landi í upphafi
10. áratugar síð-
ustu aldar, þegar
„týnd kynslóð“
óx úr grasi sem
varð háð finnska
velferðarkerfinu
um framfærslu
til langframa.
Þetta er skoðun Runólfs Ágústs-
sonar, fráfarandi formanns átaks-
verkefnisins Liðsstyrks, en tilefnið
er ný skýrsla um árangur vinnu-
markaðsaðgerða fyrir ungt fólk, sem
unnin var að beiðni Eyglóar Harðar-
dóttur, félags- og húsnæðismála-
ráðherra. Vísar Runólfur þar sér-
staklega til línurits úr skýrslunni
sem er endurgert hér til hliðar.
Sýnir baráttuhug fólksins
Runólfur segir árangur átaks-
verkefnisins Nám er vinnandi vegur
hafa komið á óvart, þ.e. hversu vel
ungu fólki sem var án vinnu og fékk
styrk til náms hafi gengið í fram-
haldsskóla haustið 2011 og vorið
2012.
Ræðir þar um rúmlega 500 ung-
menni sem voru án vinnu og áttu
ekki rétt á námslánum vegna náms á
framhaldsskólastigi. Til að auka
möguleika þess á vinnumarkaði var
ákveðið að atvinnuleysistrygg-
ingasjóður greiddi ungmennunum
styrk, hér um bil ígildi fullra atvinnu-
leysisbóta, gegn því að þau stunduðu
minnst 60% nám.
„Það voru gerðar svolítið ríkar
kröfur til þeirra og framvinda þeirra
í námi metin mánaðarlega. Þau
þurftu að stunda skólann vel, skila
verkefnum og mæta í próf. Ef þau
sýndu fram á viðleitni til náms var
styrkurinn endurnýjaður mán-
aðarlega, ella féll hann niður. Þetta
ríka aðhald virtist skila sér í því að
árangur þeirra var mjög góður,“ seg-
ir Runólfur og bendir á að 88 af rúm-
lega 500 nemendum úr þessum hópi
hafi flosnað upp úr náminu, eða tæp-
lega sjötti hver nemandi. Vorið 2012
hættu 44 til viðbótar námi.
Um fjórði hver hætti námi
Til samanburðar hafi 228 af um
eitt þúsund framhaldsskólanemum
sem fengu inni í skólunum vegna sér-
staks viðbótarframlags til fram-
haldsskóla hætt námi haustið 2011
og 155 vorið 2012. Hefðu þessir þús-
und nemendur ella ekki fengið inni í
skólunum, sem vísuðu frá hundr-
uðum umsækjenda um skólavist
haustið 2010 vegna fjárskorts. Þá
vísar Runólfur til þess að brottfall úr
framhaldsskólum hér sé mikið í sam-
anburði við helstu viðmiðunarlönd,
en samkvæmt skýrslu Efnahags- og
framfarastofnunarinnar (OECD) frá
2011 höfðu aðeins 45% nýnema í
framhaldsskólum lokið námi eftir
fjögur ár, 58% eftir sex ár.
Tekið skal fram að af þeim þátt-
takendum í Nám er vinnandi vegur
sem hófu nám á haustönn 2011 voru
55% þeirra skráð í nám í framhalds-
skólum, 12% í frumgreinadeildum og
33% í nám í háskólum. Runólfur seg-
ir að bestur árangur hafi orðið í
frumgeinadeildum þar sem yfir 90%
þeirra sem hófu nám hjá Keili og á
Bifröst hafi lokið námi. Fram kemur
í skýrslunni að af þeim 960 einstak-
lingum sem skráðir voru án atvinnu
hjá Vinnumálastofnun, þegar þeir
hófu nám á grundvelli verkefnisins
haustið 2011, voru 144 enn skráðir án
atvinnu hjá stofnuninni í byrjun
september 2013, eða 15% þeirra sem
hófu þátttöku. Þá segir þar að könn-
un meðal þátttakenda í Nám er vinn-
andi vegur bendi til að algengustu
ástæður brotthvarfs úr skóla hafi
verið fjárhagslegar aðstæður, að
námið hafi ekki verið við hæfi eða
erfiðleikar vegna andlegra veikinda.
Eðlilegt að þiggja bætur
Runólfur telur það hins vegar
áhyggjuefni að vísbendingar séu um
það úr átaksverkefnum Vinnumála-
stofnunar, að hluti ungs fólk telji það
eðlilegan lífsstíl að þiggja atvinnu-
leysisbætur, í stað þess að leita
starfa. „Við höfum séð það í þessari
vinnu að ákveðinn hópur er sáttur
við að vera á bótum og vill vera á bót-
um. Þetta unga fólk gerir sér ekki
grein fyrir því að það er með slíku að
takmarka framtíðarmöguleika sína
og í raun lokast inni í ákveðinni fá-
tæktargildru. Þessi verkefni sýna að
hægt er að brjóta upp það mynstur
og bjóða þess í stað upp á raunveru-
leg tækifæri fyrir ungt fólk til náms
og framtíðar,“ segir Runólfur.
Fram kemur í skýrslunni að í jan-
úar 2010 voru 3.200 atvinnuleitendur
skráðir á aldrinum 16-25 ára. Til
samanburðar voru 1.097 ungmenni á
aldrinum 16-24 ára án vinnu í júlí sl.
Komu í veg fyrir „týnda kynslóð“
 Fráfarandi formaður Liðsstyrks segir stuðning við atvinnulaus ungmenni hafa gefið góða raun
 Mörg ungmenni sem voru án vinnu hafi sýnt baráttuvilja en önnur kosið að þiggja bætur
Runólfur
Ágústsson
Ungt fólk og atvinnuleysi
Eftir ársfjórðungum
Heimild: Vinnumálastofnun
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
IV 2
008 I 20
09
II 2
009
III 2
009
IV 2
009 I 20
10
II 2
010
III 2
010
IV 2
010 I 20
11
II 2
011
III 2
011
IV 2
011 I 20
12
II 2
012
III 2
012
IV 2
012 I 20
13
II 2
013
Atvinnuleysi allir skv. VMST Atvinnuleysi 16-29 ára skv. VMST
5,0%
11,7%
10,7%
9,8%
10,7%
12,3%
9,2%
8,2%
9,5%
10,8%
7,9% 7,4%
8,6%
8,0%
5,5%
4,8%
5,7%
6,4%
4,6%
Vandaðir og vottaðir ofnar
www.ofnasmidja.is - Vagnhöfða 11 - 110 Reykjavík - 577 5177
LAGERSALA OG
TILBOÐSDAGAR Í OKTÓBER
*ATH. Lagersalan gildir út október 2013 eða á meðan birgðir endast.
10 - 50%
afsláttur á völdum Thor ofnum
10 - 20%
afsláttur á MHS
handklæðaofnum
Alara 60x72 cm
Ryðfrítt stál
Square 50x120 cm
Ryðfrítt stál
Aquila 50x119 cm
Burstað stál
Oval 50x120 cm
Ryðfrítt stál
Halo 25x120 cm
Krómað stál
10%
20%
15%
10%10%
Home Swim pakki,
án klórs
2 fyrir 1
6.990,-
Eura L Eura C
Fylgihlutir fyrir nuddpotta
á 10% afslætti