Morgunblaðið - 25.01.2014, Qupperneq 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JANÚAR 2014
Þeir sem lána öðrum peninga
vilja jafnan áskilja sér að fá
lánsféð endurgreitt. Þetta er
hrein ósvífni af þeirra hálfu.
Þeir ganga flestir meira að
segja svo langt að vilja fá vexti
af lánsfénu. Þetta gengur ekki.
Við verðum að banna þetta.
Bönnum lánskjaravísitölu.
Bönnum „raunvexti“. Setjum
lagareglur um að lánveitendum
beri skylda til að borga með lán-
um sem þeir veita öðrum. Ef
stjórnarherrarnir sem nú sitja
vilja ekki sinna þessu ættum við
hugsjónafólkið að bindast sam-
tökum um að bjóða fram í næstu
kosningum með þessi stefnumál
á oddinum. Það væri hreinn
meirihluti í kortunum.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Hreinn
meiri-
hluti?
Höfundur er lögfræðingur
með framavonir í stjórn-
málum.
Hörðustu ESB-
sinnar eins og Vil-
hjálmur Bjarnason al-
þingismaður viður-
kenndu á Alþingi
(16.1. 2014) að um-
sókn um aðild að ESB
fæli beinlínis í sér
vilja til inngöngu í
sambandið. Hinsvegar
væri ekki meirihluti
innan þingflokka nú-
verandi ríkisstjórnar
fyrir inngöngu og því væri réttast
að slíta þeim viðræðum formlega.
Það er aðeins gert með því að Al-
þingi afturkalli umsóknina frá í júlí
2009.
Reiptog um ESB vorið 2009
Okkur er minnistæð
ESB-umræðan innan þingflokks
VG við ríkisstjórnarmyndunina
vorið 2009. Hún miðaði að stórum
hluta að því að snúa niður þann
hóp sem fylgdi hugsjónum, kosn-
ingaloforðum og grunnstefnu
flokksins og neitaði að styðja að-
ildarumsókn að ESB. Lítið fór fyr-
ir efnislegri umræðu innan þing-
flokksins um hvað umsóknin fæli í
sér. Vísað var til þess að Norð-
menn hefðu fellt aðildarsamning
án þess að þurfa að breyta neinu
hjá sér í samningsferlinu. Enginn
nefndi að slíkt var ekki lengur í
boði af hálfu ESB. Samþykktum
ESB þar að lútandi hafði verið
breytt eftir að Norðmenn felldu
samninginn. Ýmsir reyndu að
sannfæra sjálfa sig og aðra um að
hægt væri að sækja um í þykjust-
unni, hringja dyrabjöllunni og
hlaupa svo fyrir horn þegar hús-
ráðandi opnaði. Aðrir töluðu dig-
urbarkalega og sögðust ætla að
sýna ESB í tvo heimana, setja
fram hörð skilyrði, fyrirvara og
tímasetningar sem sambandið yrði
að samþykkja áður en gengið væri
til samninga. Aumust voru þó rök
þeirra sem sögðust verða að sam-
þykkja umsóknina, leika sér að
fullveldinu til þess eins að sam-
þykkja kröfur Samfylkingarinnar.
Þessu reiptogi innan þingflokksins
lauk með því að fimm þingmenn
undir forystu Atla Gíslasonar
lögðu fram bókun sem kvað á um
að umsókn um aðild að ESB yrði
ekki studd. Síðar kom í ljós að
margir í þingliði VG voru í raun
stuðningsmenn aðildar að ESB.
Þá var horfið frá því að umsókn
að ESB væri „ ríkisstjórnarmál“,
heldur yrði hún einskonar þing-
mannamál og réði meirihluti Al-
þingis örlögum slíkrar tillögu. Var
fallist á að hverjum þingmanni
væri frjálst að tala fyrir sinni
skoðun í ESB-málum og greiða um
þau atkvæði í samræmi við hana.
Sú yfirlýsing rataði inn í sam-
starfsyfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar. Síðar var reynt að
virða þá samþykkt að vettugi.
Nú er búið að
kíkja í pakkann
Þrátt fyrir alla svardaga fór
auðvitað svo að ESB neitaði að
taka við skilyrtri umsókn enda
stóð það aldrei til af þeirra hálfu. –
Það væri Ísland sem sækti um að-
ild á forsendum ESB, en ekki öf-
ugt. – Bréfið sem utanrík-
isráðherra fór með til Brussel var
stutt og án skilyrða. Síðar kom
það einnig í ljós að Icesave-
samningarnir voru skilgetið af-
kvæmi ESB-umsóknarinnar. Þótt
stjórnmálamenn og forystumenn
ríkisstjórnar héldu áfram til
heimabrúks yfirlýsingum eins og
að „kíkja í pakkann“, „ná sem
bestum samningum“, „ kanna kosti
og galla aðildar“ var svar ESB
alltaf kalt og skýrt: Allt eða ekk-
ert.
Um aðildarumsókn og stækk-
unarferil segir svo á heimasíðu
ESB: „Aðildarviðræður snúast um
skilyrði fyrir og tímasetningar á
upptöku umsóknarlands á reglum
ESB, framkvæmd þeirra og beit-
ingu – sem fylla 90 þúsund blaðsíð-
ur. Um þessar reglur … verður
ekki samið.“1)
Afturköllun IPA-styrkjanna er
skýr staðfesting á stefnu og skil-
yrðum ESB fyrir framgang um-
sóknar að sambandinu. Aðeins er
hægt að hraða ferlinu með því að
flýta aðlöguninni.
Þótt við Össur Skarphéðinsson
utanríkisráðherra værum á full-
komlega öndverðum meiði í ESB-
málum hélt hann því aldrei fram
að hægt væri að semja sig frá
lagaverki og sáttmálum ESB.
Hinsvegar er hægt að hafa lúmskt
gaman af því hvernig Össur hæðist
að ESB-einfeldni og tvískinnungi
formanna fyrrverandi ríksstjórn-
arflokka í bók sinni, Ári Drekans.
Hún er mjög reyfaraleg á köflum,
en það er önnur saga.
Alþingi ber að sýna
heiðarleika og afturkalla
umsóknina
Nú hefur umsóknarferlið staðið í
fjögur ár og löngu er komið í ljós
það sem reyndar var vitað fyrir að
ESB veitir engar varanlegar und-
anþágur frá sáttmálum sínum,
laga- eða regluverki. Ríkisstjórn
sem er andvíg inngöngu í ESB
getur ekki haldið aðlögunarferli
áfram. Það er komið nóg af tví-
skinnungi. Það er að okkar mati
heiðarlegast og réttast að aft-
urkalla umsóknina strax formlega
eins og núverandi ríkisstjórn-
arflokkar lofuðu fyrir síðustu kosn-
ingar. Annars bíður þeirra eilíf
umræða um svikabrigsl með utan-
ríkismálin í uppnámi.
Með hreint borð, ESB-
umsóknina út af borðinu, er hægt
að byggja upp eðlileg samskipti Ís-
lands og ESB á grunni tvíhliða
samninga eins og við gerum við
aðrar þjóðir.
Það er svo sjálfstætt mál hvort
og hvenær efnt verður til þjóðar-
atkvæðagreiðslu þar sem spurt er:
„Vilt þú að Ísland gangi í ESB?“
Slíka tillögu geta ESB-sinnaðar
ríkisstjórnir (verði þær aftur til í
framtíðinni) lagt fram hvenær sem
þeim sýnist eða einstakir þýlyndir
þingmenn.
1) „Accession negotiations focus on the
conditions and timing of the candidate’s
adoption, implementation and application
of EU rules, some 90,000 pages of them.
And these rules are not negotiable.“
Eftir Jón Bjarnason
og Atla Gíslason » Það er að okkar
mati heiðarlegast
og réttast að afturkalla
umsóknina strax
formlega eins og
núverandi ríkisstjórnar-
flokkar lofuðu fyrir síð-
ustu kosningar.
Jón
Bjarnason
Jón er fyrrverandi sjávarútvegs- og
landbúnaðaráðherra. Atli er hrl. og
fyrrverandi alþingsmaður.
Afturköllum umsóknina um aðild að ESB
Atli
Gíslason
VINTAGE FLÍSAR
Nýkomnar
Stórhöfða 21 | sími 545 5500 | flis.is
Fyrir þá sem
elska hönnun
Við mannfólkið er-
um svo ófullkomin að
við temjum okkur
ýmsa ósiði sem við
fengum ekki í vöggu-
gjöf. Í foreldrahúsum
er okkur flestum
kennt að sýna kurt-
eisi og umburð-
arlyndi og hafa í
heiðri boðorðin sem
eiga að vera okkar
vegvísir í lífinu. Bera
virðingu fyrir lítilmagnanum. Þeg-
ar við erum komin út í lífsins bar-
áttu og komin á fullt í atvinnulífið
og félagsmálin virðast þessi gömlu
gildi láta undan. Í hraða nútímans
getum við ekki beðið; það þarf allt
að gerast á ljóshraða. Yfir-
mannsstóllinn sem við sjáum í
fjarska í upphafi starfsins skal
verða okkar. Honum skal náð þótt
það þurfi að beita smábolabrögð-
um. Þannig olnbogum við okkur
gjarnan í gegnum lífið. Við höfum
ekki tíma til að bíða og gleymum
hjartagæsku og virðingu fyrir
samferðafólkinu. Leitin að ham-
ingjunni gengur ekki ef við skilj-
um eftir okkur særð hjörtu. Í
góðri grein sem Þorgrímur Þrá-
insson skrifaði um árið og ég tók
til mín segir Þorgrímur: „Lífinu
verjum við gjarnan í leit, leit að
frama, upphefð, ríkidæmi og fleiru
í þeim dúr. Í hjartanu geymum við
fjársjóð, sem er hinn innri friður.
Leitin mikla var óþörf, það var
ekkert týnt.“ Við getum tekið und-
ir þessi orð með Þorgrími; það
sem við erum að leita að allt lífið
er innri friður. Okkur ber af leið á
lífsleiðinni og látum glepjast af
glópagulli. Í stað þess að rækta
okkar innri mann og okkar nán-
asta umhverfi hlaupum við á eftir
hverjum hégómanum á fætur öðr-
um. Rúnar heitinn Júl. segir í
frægum texta: „Stærra hús, betri
bíla, flottari konur.“ Er þetta mál-
ið?
Við Íslendingar
höfum það flestallir
gott, meira að segja
mjög gott. Hins vegar
lifir hluti þjóðarinnar
undir fátæktar-
mörkum og hefur
gert í nokkur ár, það
er óviðunandi. Alltof
margir segja: Þetta
er ekki mitt vanda-
mál. Hverjir tala
svona nú á tímum
þegar á ríður að
standa saman, líta á
okkur Íslendinga sem eina fjöl-
skyldu? Hverjir skyldu segja kjör
þessa fólks, sem borgaði menntun
mína, ekki mitt mál? Því miður
fer þarna menntaðasta fólk lands-
ins sem nú kallar á „stærri hús,
betri bíla og flottari konur“. Okk-
ur ber skylda til að bæta kjör
þeirra sem verst standa. Aldraðir,
öryrkjar og þeir sem hafa af ein-
hverjum ástæðum lent undir í
þjóðfélaginu þurfa að fá verulega
bót á sínum kjörum. Það segir
sína sögu um stjórnmálin að þeir
sem hæst hafa í kjarabaráttu
menntafólks eru vinstrisinnað
fólk. Umhyggja fyrir þeim sem
minnst mega sín í þjóðfélaginu
hefur aldrei komið frá vinstri
væng stjórnmálanna, sagan segir
okkur það. Ég skora því á þessar
stéttir að opna hjarta sitt fyrir
lítilmagnanum og hjálpa þeim til
að lifa innihaldsríku lífi og enda
lífsgönguna með stolti og láta af
ofurkröfum sínum til þjóðfélags-
ins.
Er lífið að
hlaupa frá þér?
Eftir Ómar
Sigurðsson
Ómar
Sigurðsson
» Þegar við erum kom-
in út í lífsins baráttu
og komin á fullt í at-
vinnulífið og félagsmálin
virðast þessi gömlu gildi
láta undan
Höfundur er skipstjóri.
Móttaka aðsendra
greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi
umræðu í landinu og birtir aðsend-
ar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Kerfið er auðvelt í notkun og
tryggir öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins og höf-
unda. Morgunblaðið birtir ekki
greinar sem einnig eru sendar eru
á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Nánari upp-
lýsingar veitir starfsfólk Morg-
unblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.