Morgunblaðið - 16.04.2014, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 2014
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Við sjáum nákvæmlega hvernig spattið
myndast og það er grunnurinn að því að átta
sig á því af hverju það
stafar,“ segir Sigríður
Björnsdóttir, dýralæknir
hrossasjúkdóma hjá Mat-
vælastofnun. Mikilvægur
áfangi rannsóknar sem hún
hefur unnið að í átta ár í
samvinnu við erlenda vís-
indamenn náðist með birt-
ingu greinar í virtu vís-
indariti, European Cell
and Materials, www.ecm-
journal.org.
Sýnt var fram á að slitgigt í hæklum
hrossa, sem frá fornu fari hefur verið nefnd
spatt, byrjar með frumudauða á afmörkuðum
svæðum í hyalin-brjóski en í jöðrum
skemmdanna fjölgar brjóskfrumum. Í fram-
haldinu verður röskun í kalkaða brjósklaginu
þannig að það þynnist undir frumuskemmd-
inni en þykknar til jaðranna. Ef brjóskið
eyðist alveg að beini opnast leið fyrir efna-
sambönd úr beinvef inn í liðinn sem leiðir til
útfellinga á kalknibbum inni í liðnum. Það er
talinn afgerandi þáttur fyrir þróun sjúkdóms-
ins. Í niðurstöðum rannsóknarinnar er kenn-
ingum um að slitgigt hefjist með breytingum
í beinvef, á mótum beins og brjósks eða í lið-
himnu, hafnað.
Þekking byggð upp
Rannsóknin grundvallast á nákvæmri
myndgreiningu og vefjaskoðun á hækilliðum
tveggja vetra trippa sem ræktuð voru í þeim
tilgangi á Hólum. Fyrri rannsóknir sýna að
spatt er arfgengur sjúkdómur. Því voru
ræktuð 38 folöld sem báru með sér mismun-
andi mikla arfgenga áhættu fyrir spatti, ým-
ist báðir foreldrar, annað foreldri eða hvor-
ugt. Trippunum var síðan slátrað tveggja
vetra og hæklarnir rannsakaðir nákvæmar en
áður hefur verið unnt að gera. Með birtingu í
vísindatímaritinu er rannsóknin viðurkennd
sem líkan fyrir rannsóknir á slitgigt.
Sigríður segir niðurstöðurnar áhuga-
verðar þar sem þær auki þekkingu á slitgigt
almennt, en ekki aðeins á spatti í íslenska
hestinum. „Rannsóknin gefur nýjar upplýs-
ingar um fyrstu stig slitgigtar sem taldar eru
hafa víðtæka skírskotun og gilda fyrir fleiri
dýrategundir, þar á meðal slitgigt í mönn-
um.“
Sigríður segir að rannsókninni sé ekki
lokið, þótt niðurstöðurnar sem nú voru birtar
teljist væntanlega mikilvægastar.
„Þetta eru grunnrannsóknir,“ segir Sig-
ríður um spattrannsóknina. „Við erum að
byggja upp þekkingu sem á endanum mun
vonandi leiða til þess að orsakir slitgigtar í
hæklum íslenskra hesta finnast,“ segir Sig-
ríður.
Nýtist við rannsóknir á slitgigt í fólki
 Rannsókn á spatti í hæklum íslenskra hrossa talin hafa víðtæka skírskotun við rannsóknir á slitgigt
 Nákvæmlega kortlagt hvernig slitgigt myndast  Grunnur þess að hægt sé að finna ástæðuna
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Hross Spatt er algengara í íslenskum hestum
en öðrum hestakynjum og veldur erfiðleikum.
Sigríður
Björnsdóttir
Ekki er búist við hamagangi í veðri
um páskana og ætti að verða vand-
ræðalaust fyrir fólk að komast leið-
ar sinnar alla hátíðisdagana að
sögn Björns Sævars Einarssonar,
veðurfræðings hjá Veðurstofu Ís-
lands. Bjartast verður fyrir austan.
Seinnipartinn á morgun, skírdag,
fer þó lægð yfir landið. Gengur þá í
suðlæga átt, 15-23 m/s með tals-
verðri rigningu eða slyddu, en snjó-
komu inn til landsins. Hægari vind-
ur verður norðaustanlands og
úrkomulaust fram á kvöld.
Björn Sævar segir að þeir sem
vilji vera öruggir um að veðrið tefji
þá ekki ættu að leggja af stað í
páskaferðalagið snemma á morgun.
Búist er við að veðrið gangi síðan
niður á föstudagsmorguninn. Þá er
spáð suðvestan 13-20 með skúrum
eða éljum, en hægari og bjartviðri
norðaustan til. Dregur úr vindi og
éljum með kvöldinu. Á laugardag
er gert ráð fyrir suðvestan 5-13 og
skúrum eða éljum, en bjartviðri á
Austurlandi. Hiti verður 0 til 5 stig,
en vægt frost inn til landsins. Á
páskadag verður suðaustlæg átt, 3-
10 m/s. Rigning verður með köflum
en bjartviðri á Norður- og Austur-
landi. Hiti verður 0 til 7 stig.
Síðasti dagur nagladekkja
Í gær var síðasti dagurinn sem
nagladekk voru leyfð á götum
Reykjavíkurborgar. Gildir bannið
fram á haust. Á dekkjaverkstæðum
borgarinnar var víðast hvar nóg að
gera vegna þessa en þó engin ör-
tröð.
Í Dekkjahöllinni fengust þær
upplýsingar að aðsóknin hefði ekki
verið veruleg. Vel mætti vera að
bílstjórar á leið út á land um hátíð-
arnar hefðu ákveðið að bíða með að
taka nagladekkin undan þar til
heim væri komið.
Í frétt frá Reykjavíkurborg segir
að hlutfall negldra dekkja í Reykja-
vík hafi verið mælt í mars sl. og
reyndust 28% ökutækja á negldum
dekkjum og 72% á ónegldum. Það
hefur því dregið nokkuð úr notkun
nagladekkja miðað við talningu í
mars 2013 en þá reyndust 35% bif-
reiða á negldum og 36% árið 2012.
gudmundur@mbl.is
Ferðalög um páskana
líklega vandræðalaus
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dekkjaskipti Á hjólbarðaverkstæði Sigurjóns í Reykjavík var verið að plokka nagla úr dekkjum síðdegis í gær.
 Lægð gengur landið yfir seinnipartinn á skírdag
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Hlíðarfjall Margir ætla á skíði fyrir
norðan eða vestan um páskana.
Kaupfélag Skagfirðinga hagnaðist
um 1,7 milljarða króna á síðasta ári,
samkvæmt ársskýrslu félagsins sem
lögð var fyrir aðalfund um síðustu
helgi. Það er öllu minna en í fyrra,
þegar hagnaðurinn var 2,2 milljarð-
ar. Þar segir jafnframt að eiginfjár-
hlutfall kaupfélagsins sé nú um 67%,
en eigið fé fyrirtækisins er 21,5 millj-
arðar. Veltufé frá rekstri var 2,7
milljarðar í árslok.
Frá þessu var sagt á fréttavefnum
Feyki á Sauðárkróki í gær. Ekki
náðist í Þórólf Gíslason kaupfélags-
stjóra eða Sigurjón B. Rafnsson að-
stoðarkaupfélagsstjóra.
Í inngangi Þórólfs Gíslasonar að
ársskýrslu kemur fram að starfsemi
félagsins hefur tekið miklum stakka-
skiptum síðasta aldarfjórðunginn.
Síðan árið 1989 hefur t.a.m. sjávar-
útvegur fjórfaldast að umfangi,
sauðfjárslátrun fjórfaldast og
vinnsla mjólkurafurða þrefaldast.
Stærstu einstöku fjárfestingarnar
á síðasta ári voru í mjólkursamlagi,
þar sem lokið var uppsetningu á
nýrri framleiðslulínu fyrir osta-
vinnslu, og bygging nýrrar þurrk-
stöðvar á vegum FISK Seafood hf. á
hafnarsvæðinu á Sauðárkróki. Þá
keypti kaupfélagið 15% eignarhlut í
steinullarverksmiðjunni og á nú alls
39,5% hlutafjár í verksmiðjunni.
Rekstrartekjur kaupfélagsins í
fyrra námu 28,5 milljörðum króna.
Rekstrargjöld voru 24,8 milljarðar.
Hagnaður fyrir afskriftir var 3,7
milljarðar.
Hagnaðist um
1,7 milljarða
 Kaupfélag Skagfirðinga gengur vel
Sauðárkrókur Höfuðstöðvar Kaup-
félags Skagfirðinga.
flottir í flísum
Stórhöfða 21 | sími 545 5500 | flis.is