Morgunblaðið - 09.07.2014, Qupperneq 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ 2014
POLAROIDPOLAROID
VEIÐIGLERAUGU
GUL, BRÚN OG GRÁ
MEÐ FJÆRSTYRK
TVÍSKIPT
ALVÖRU GLER,
STUTTUR AFGREIÐSLUTÍMI
HAMRABORG 10 | SÍMI: 554 3200 | SOS@EYEWEAR.IS | OPNUNARTÍMI VIRKA DAGA: 9:30-18
SVIÐSLJÓS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Fjárhagslegt svigrúm hefur ekki
enn fundist til að auka niður-
greiðslur Sjúkratrygginga Íslands
vegna öryggis- eða neyðarhnappa,
að sögn Kristjáns Þórs Júlíussonar
heilbrigðisráðherra. Hann kvaðst
hafa fullan skilning á sjónarmiðum
Landssambands eldri borgara sem
mótmælti breytingum á nið-
urgreiðslunum.
Kristján sagði að útgjöld Sjúkra-
trygginga Íslands vegna neyð-
arhnappa hefðu verið 237,4 milljónir
króna vegna 2.871 einstaklings á
árinu 2013. Það gerði að meðaltali
82.689 krónur á hvern notanda neyð-
arhnapps í fyrra. Sjúkratryggingar
greiða þessa fjármuni til þjónustu-
fyrirtækja sem bjóða upp á neyð-
arhnappa. Þjónustufyrirtækin inn-
heimta auk þess mánaðargjald af
notendum hnappanna.
Þegar nýr notandi að neyðar-
hnappi, sem nýtur niðurgreiðslu
Sjúkratrygginga, bætist við greiða
Sjúkratryggingar 8.100 króna stofn-
gjald. Auk þess greiða Sjúkratrygg-
ingar þjónustufyrirtækjum neyðar-
hnappa þjónustugjald sem nemur nú
5.500 krónum á mánuði. Greiðslan
var 6.700 krónur á mánuði. Hún
lækkaði um 1.200 krónur á mánuði
vegna reglugerðarbreytingar í vor.
Þjónustugjaldið sem notendur
neyðarhnappa greiddu var 1.350
krónur á mánuði en verður 2.550
krónur á mánuði. Öryggismiðstöðin
hækkaði þjónustugjaldið 1. júlí sl. og
Securitas mun hækka gjaldið 1.
október, samkvæmt upplýsingum
frá Sjúkratryggingum Íslands.
Kristján sagði að stefnt hefði verið
að því að spara rúmar 40 milljónir á
ári með lækkun niðurgreiðslna
Sjúkratrygginga vegna neyðar-
hnappa. Nú þykir ljóst að sparn-
aðurinn verði ekki nema um 27-30
milljónir og að útgjöld Sjúkratrygg-
inga vegna neyðarhnappa verði um
210 milljónir króna á þessu ári.
Flestir hnappar niðurgreiddir
Ragnar Þór Jónsson, forstjóri Ör-
yggismiðstöðvarinnar, segir að lang-
flestir sem eru með neyðarhnapp frá
þeim njóti niðurgreiðslu Sjúkra-
trygginga. Fáein dæmi eru um að
fólk sé með slíkan búnað án niður-
greiðslu. Neyðarhnapparnir eru
tengdir stjórnstöð Öryggismiðstöðv-
arinnar. Fyrirtækið er með útkalls-
þjónustu allan sólarhringinn á höf-
uðborgarsvæðinu, Suðurnesjum, í
Árborg og nágrenni, á Akranesi og
nágrenni og Akureyri og nágrenni.
Hægt er að fá talsamband beint við
stjórnstöð með búnaðinum. Ef þörf
krefur fara öryggisverðir á vettvang
eða kallað er á sjúkrabíl. Búi fólk ut-
an þessara svæða hefur Öryggis-
miðstöðin símanúmer tengiliða við-
komandi, oft ættingja, auk þess sem
hægt er að hafa samband við sjúkra-
flutninga eða lögreglu.
Ragnar segir að hjúkrunarfræð-
ingur sé á vakt hjá Öryggismiðstöð-
inni allan sólarhringinn. Öryggis-
verðir geta haft samband við
hjúkrunarfræðinginn og fengið ráð.
Hjá Öryggismiðstöðinni geta not-
endur neyðarhnappa fengið að auki
reykskynjara sem tengdir eru
stjórnstöð án aukakostnaðar. Ragn-
ar segir að margir viðskiptavinir nýti
sér það. Rannsóknir erlendis sýni að
algengt sé að aldraðir séu ýmist ekki
með reykskynjara á heimilum sínum
eða þá að skynjararnir virki ekki.
„Okkur finnst mjög erfitt að þurfa
að hækka á þessa aðila,“ segir Ragn-
ar. Hann segir að Sjúkratryggingar
hafi ákveðið einhliða að lækka sína
kostnaðarþátttöku og þá eigi Örygg-
ismiðstöðin ekki um margt að velja.
Þess vegna hækki mánaðargjaldið
um sömu upphæð og niðurgreiðslan
lækkar um. Ragnar segir að gjaldið
fyrir neyðarhnappinn hafi ekki
hækkað árum saman.
„Neyðarhnappurinn eykur lífs-
gæði fólks mjög mikið. Rannsóknir
sýna að ein helsta ástæða þess að
fólk fer á hjúkrunarheimili er örygg-
isleysi. Það spyr sig hvað ef eitthvað
gerist, hvað ef ég dett? Neyðar-
hnappurinn er snilldarlausn sem
veitir fólki mikla öryggistilfinningu
og hún er ekki dýr,“ sagði Ragnar.
Gjaldið óbreytt frá 2002
Guðmundur Arason, forstjóri Sec-
uritas, segir að niðurgreitt þjónustu-
gjald fyrir öryggishnapp Securitas
hafi verið 1.350 krónur á mánuði allt
frá árinu 2002. Þjónustugjaldið hafi
lækkað allverulega að raungildi mið-
að við vísitölur. „Niðurgreiðsla
Sjúkratrygginga hefur staðið í stað
frá árinu 2008. Svo lækkaði hún um
1.200 krónur á mánuði nú 2014,“ seg-
ir Guðmundur. Nokkrir einstakl-
ingar eru með öryggishnapp án þess
að njóta niðurgreiðslu og munu
borga 8.050 kr. á mánuði.
Notendur fá búnað sem er bein-
tengdur stjórnstöð Securitas. Svo fá
þeir öryggishnapp sem hafður er um
háls eða úlnlið. Mað því að þrýsta á
hnappinn fæst talsamband við
stjórnstöðina. Ef ástæða þykir til,
t.d. ef viðkomandi er í nauð staddur
eða getur ekki talað, fer starfsmaður
Securitas á staðinn og athugar mál-
ið. Stundum þarf að hjálpa viðkom-
andi á fætur, hafi hann dottið, og í al-
varlegri tilvikum er kallað á
sjúkrabíl.
Guðmundur segir að Securitas
veiti þessa þjónustu og sinni útköll-
um frá stjórnstöðvum í helstu þétt-
býlisstöðum, það er höfuðborg-
arsvæðinu, Reykjanesi, Borgarnesi,
Selfossi, Akureyri og Eskifirði.
Einnig er veitt þjónusta á Vest-
fjörðum. Einnig eru skráðir tengilið-
ir einstaklinga sem eru með örygg-
ishnapp en búa langt frá stjórn-
stöðvum. Þessir tengiliðir eru látnir
vita ef eitthvað ber út af.
Hnappur sem eflir öryggi
 Ekki hefur fundist fjárhagslegt svigrúm til að auka niðurgreiðslur vegna
neyðarhnappa  Mánaðargjaldið var óbreytt árum saman en er nú að hækka
Morgunblaðið/Ómar
Öryggi Neyðarhnappar auka öryggistilfinningu þeirra sem eru lasburða og
búa jafnvel einir. Komi eitthvað fyrir er einfalt að kalla á aðstoð.
Björk Pálsdóttir, sviðsstjóri þjón-
ustu- og hjálpartækjasviðs Sjúkra-
trygginga Íslands, sagði að kveðið
væri á um það í reglugerð um
styrki vegna hjálpartækja (1155/
2013) hverjir gætu fengið nið-
urgreidda öryggishnappa.
Meðal skilyrðanna er að þjón-
ustan sé fengin hjá samnings-
bundnum fyrirtækjum. Þá er
Sjúkratryggingum heimilt að nið-
urgreiða öryggishnapp vegna ein-
staklings „sem er svo sjúkur að
honum er nauðsyn á slíkri þjón-
ustu og býr einn eða samvist-
araðili er af heilsufarsástæðum
ófær um að veita aðstoð, vinnur
utan heimilis fullan vinnudag eða
er orðinn 67 ára. Frá skilyrðinu um
að umsækjandi búi einn má víkja
ef umsækjandi býr við svo mikla
fötlun að hann getur ekki hringt í
síma/farsíma. Svo og þegar ein-
staklingur sem býr með öðrum
sem er alvarlega veikur og er lífs-
nauðsynlega háður öndunarvél
eða er með alvarlegan hjarta- og
æðasjúkdóm og fellur undir
áhættuhóp um sérstök viðbrögð
við neyðarboði“. Greiðsluþátttaka
Sjúkratrygginga vegna þessa tek-
ur einungis til einkaheimila.
Niðurgreiddir öryggishnappar
einungis á einkaheimilum
SKILGREINT ER Í REGLUGERÐ HVERJIR GETA FENGIÐ
NIÐURGREIDD ÖRYGGISKALLKERFI EÐA NEYÐARHNAPPA
Umhverfisstofnun hefur veitt
Stakksbraut 9 ehf. starfsleyfi fyrir
rekstur kísilverksmiðju í Helguvík.
Leyfið veitir heimild til að fram-
leiða árlega allt að 100.000 tonn af
hrákísli, 38.000 tonn af kísilryki og
6.000 tonn af kísilgjalli. Í starfsleyf-
inu er lögð megináhersla á að tak-
marka losun verksmiðjunnar til
lofts enda er hún fyrirhuguð í um
tveggja kílómetra fjarlægð frá
byggð.
Áður en tillagan að starfsleyfinu
var auglýst voru drög send til heil-
brigðisnefndar Suðurnesjasvæðis. Í
umsögn heilbrigðisfulltrúa var
minnt á mikilvægi skýrra leiða til
úrgangsmeðhöndlunar og endur-
vinnslu, auk þess sem bent var á að
fráveita hafnarsvæðisins uppfyllti
ekki ákvæði reglugerðar um fráveit-
ur og skólp. Í kjölfarið lýsti Reykja-
neshöfn því yfir að skólplagnir frá
lóðinni yrðu tengdar fráveitukerfi
Reykjanesbæjar og myndu standast
ákvæði reglugerðarinnar.
Mengunarálag eykst verulega
Tillaga að starfsleyfi verksmiðj-
unnar var auglýst á tímabilinu 16.
apríl til 11. júní. Á því tímabili bár-
ust þrjár athugasemdir og var ein
þeirra frá Skipulagsstofnun. Hún
telur að nauðsynlegt verði að vakta
svæðið þar sem mengunarálag á
svæðinu muni aukast verulega sök-
um þess að fyrirhugað er að reisa
bæði ál- og kísilver.
Hvetur stofnunin til þess að sam-
eiginlegri vöktun á áhrifum beggja
veranna verði komið á, einkum
vegna þess að töluverð óvissa ríkir
um samlegðaráhrif þeirra. Norðurál
gerir athugasemd við þetta og segir
í umsögn þeirra að Stakksbraut 9
hafi enn ekki leitað eftir samstarfi
um sameiginlega vöktunaráætlun.
Starfsleyfið öðlast þegar gildi og
gildir til 31. júlí árið 2030.
sh@mbl.is
Kísilverk-
smiðjan fær
starfsleyfi
Helguvík Mun hýsa kísil- og álver.
 Þrír aðilar gerðu
athugasemdir
Ævintýragarðurinn var í gær opn-
aður gestum að nýju eftir að honum
hafði verið lokað á mánudag af
heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.
Segir framkvæmdastjóri fyrirtæk-
isins að athugasemdir eftirlitsins
hafi einkum snúið að merkingum í
eldhúsi og lítilsháttar óþrifnaði á
bak við einn hoppkastalann en ekki
öryggismálum.
Eftir að forsvarsmönnum garðs-
ins var gert að loka spunnust um-
ræður og ályktanir þess efnis að ör-
yggismálum hefði verið ábótavant.
„Það hafa borist kvartanir yfir
þessum stað og mörgu hefur þar
verið ábótavant í gegnum tíðina,“
segir Herdís Storgaard, verkefna-
stjóri barnaslysavarna hjá Miðstöð
slysavarna barna.
Bjarni Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri Ævintýragarðsins, segir að
garðurinn hafi verið laus við slys
hingað til. „Þetta er ekki barna-
pössun en við reynum að gera stað-
inn eins öruggan og við getum,“
segir Bjarni.
Ævintýragarðurinn
opnaður eftir lokun
heilbrigðiseftirlits