Morgunblaðið - 02.10.2014, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 2014
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Gjóður, öðru nafni fiskiörn (Pandion haliaetus), afar
sjaldgæfur gestur, mjög svo tignarlegur, hefur undan-
farna daga haldið til í Siglufirði. Fram til síðustu alda-
móta höfðu einungis sést um 20 fuglar af þessari teg-
und á Íslandi frá upphafi. Þetta er miðlungsstór rán-
fugl, um 60 cm á hæð og með um 1,8 m vænghaf,
fiskiæta, sem veiðir á daginn, og hefur einmitt sést
koma með bleikju upp úr Hólsánni þar nyrðra og gæða
sér á henni.
Til ættbálks ránfugla teljast fimm ættir. Þær eru
haukaætt, sem m.a. íslenski haförninn tilheyrir, fálka-
ætt, hrævaætt, gjóðaætt og örvaætt.
Gjóðurinn finnst í öllum heimsálfum, að Suður-
skautslandinu undanskildu.
Sjaldgæfur ránfugl á Siglufirði
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Gjóður grípur með sér bleikju
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Herdísi Herbertsdóttur brá í brún
þegar hún fór með 1.062 kr. af silfr-
aðri mynt í sjálfsafgreiðslutalninga-
vél sem tekur við smámynt í Arion
banka í Kringlunni. Henni til undr-
unar tók bankinn 990. kr fyrir veitta
þjónustu og sat hún eftir með 72
krónur eftir að hún hafði notað vél-
ina. Merkingar eru við hlið vél-
arinnar þar sem skýrt er frá því að
tekið er gjald fyrir þjónustuna frá
þeim sem ekki eru í viðskiptum við
bankann. Ekki er tekið gjald af við-
skiptamönnum hans.
Tók hún ekki eftir þeirri merkingu
en þessar upplýsingar voru að henn-
ar sögn ekki í tölvukerfi eða á vélinni
sjálfri. „Ég hefði kannski getað
kynnt mér þetta betur og ég hélt
kannski að ég myndi þurfa að borga
eitthvað smá. En það hvarflaði ekki
að mér að þetta væri svona hátt
verð,“ segir Herdís.
Fær allt fyrir enga vinnu
Tekin eru 3% af myntupphæðinni í
Landsbankanum og hefði Herdís því
greitt 32 krónur fyrir þjónustuna
þar. Ekkert gjald er tekið fyrir notk-
un á sjálfsafgreiðslutalningavélum í
Íslandsbanka óháð því hvort viðkom-
andi eigi í viðskiptum við bankann.
Samkvæmt upplýsingum úr Arion
banka var gjaldið sett á áður en
sjálfsafgreiðslutalningavélar voru
settar upp.
„Það var ekki fyrr en ég fór til
gjaldkera sem ég sá að lágmarks-
gjald er 990 krónur. Ég sagði við
gjaldkera að mér þætti þetta hrylli-
lega ósanngjarnt og hún bauð mér
kurteislega að leggja fram kvörtun.
Ég sagði einnig við hana að ég skildi
ekki af hverju ég ætti ekkert að fá en
bankinn allt fyrir enga vinnu. Gjald-
kerinn sýndi því skilning og var kurt-
eis. Svo gekk ég út með mínar 72
krónur og bankinn fékk rest,“ segir
Herdís sem lagði fram kvörtun. Hún
telur þessa gjaldtöku siðlausa.
„Fyrstu sex mánuðina fékk bankinn
17,4 milljarða króna í hagnað, m.a.
með því að blóðmjólka okkur. Það er
álíka mikið og kostnaðurinn við að
greiða öllum starfsmönnum Land-
spítalans laun,“ segir Herdís.
Sat eftir með
aðeins 72 krónur
 Fór með 1.062 krónur í talningavél
Arionbanka  Bankinn tók 990 krónur
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Mynttalningarvél Gjaldið er hátt.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Fluttir voru út áfengir drykkir fyrir 245,9 milljónir
króna á fyrstu átta mánuðum ársins, borið saman við
143,7 milljónir sömu mánuði í fyrra. Það er 71% aukning
milli ára. Þetta kemur fram í nýbirtum tölum Hagstofu
Íslands.
Mest er flutt út af bjór í lítrum talið og eru nokkrir
framleiðendur að baki þeim útflutningi, þar með talin
Ölgerðin og Vífilfell.
Andri Þór Guðmundsson, forstjóri Ölgerðarinnar,
segir útflutninginn hafa „farið á flug síðustu 12-18
mánuði“. „Ástæðan er tvíþætt. Annars vegar sú að
við lögðum í fyrsta skipti áherslu á útflutning. Hins
vegar hafa verðlaunin sem við höfum fengið fyrir
bjórinn okkar vakið athygli og leitt til mikillar eftir-
spurnar. Það er í kjölfar þeirra sem útflutningurinn hefur
byrjað að blómstra.“
Spurður hvort raunhæft sé að útflutningur áfengra
drykkja frá Íslandi fari yfir milljarð á einu ári innan
fárra ára segist Andri Þór mundu „verða fyrir von-
brigðum ef Ölgerðinni myndi ekki takast það“.
„Á næstu fimm árum tel ég að við getum margfaldað
útflutninginn. Við höfum fjárfest fyrir um 200 milljónir
í nýjum búnaði í ár sem eykur afkastagetuna okkar.“
Útflutningur á sterkum drykkjum eykst líka.
Samkvæmt heimildum blaðsins hefur verslunum
sem selja Reyka Vodka í Bandaríkjunum fjölgað
mikið í ár og eykst landsfræðileg dreifing þess á
Bandaríkjamarkaði stöðugt. Þá er sala á Martin
Miller’s Gin í örum vexti og er það orðið eitt mest
selda lúxusgin í heiminum í dag. Pure Spirits í
Borgarnesi framleiðir þessa drykki.
Útflutningur áfengra
drykkja eykst um 71%
 Ör vöxtur milli ára  Íslenskt gin orðið eitt hið mest selda
Martin
Miller’s
Gin
20%
afsláttur
Gildir í október
Lyfjaauglýsing
Kristján H. Johannessen
Anna Marsibil Clausen
Ríkissaksóknari lýsti sig vanhæfan
í gær til að taka afstöðu til mögu-
legrar endurupptöku Guðmundar-
og Geirfinnsmála vegna vensla
sinna við einn rannsakenda mál-
anna, um einu og hálfu ári eftir að
málið kom inn á borð hans. Lög-
maður tveggja einstaklinga sem
voru dæmdir í málunum segir
ákvörðunina rétta en að hún hafi
átt að liggja fyrir mun fyrr.
Örn Höskuldsson, fulltrúi yfir-
sakadómara, sem vann að rannsókn
málanna og stýrði á tímabili, er
kvæntur móðursystur Sigríðar J.
Friðjónsdóttur, ríkissaksóknara. Af
þeim sökum sagði Sigríður í bréfi
til dómsmálaráðherra að réttmætt
tilefni væri til að efast um óhlut-
drægni sína. Því teldi hún sig van-
hæfa til að taka afstöðu til mögu-
legrar endurupptöku.
Ekki til formlegrar skoðunar
Málið barst fyrst inn á borð rík-
issaksóknara í mars 2013 í kjölfar
þess að starfshópur sem fór yfir
rannsóknina á málunum lagði til
mögulegar leiðir til að málin væru
tekin upp að nýju. Ein þeirra var
að ríkissaksóknari tæki afstöðu til
þess. Sagðist Sigríður þá ætla að
fara yfir málið með tveimur sak-
sóknurum fram yfir páska.
„Þetta eru auðvitað vonbrigði
vegna þess að þetta mun tefja mál-
ið. Nú þarf dómsmálaráðherra að
finna löghæfan mann til að taka á
sig verkefnið og það tekur tíma og
sá þarf síðan að setja sig inn í málið
og taka afstöðu,“ segir Ragnar Að-
alsteinsson, lögmaður Erlu Bolla-
dóttur og Guðjóns Skarphéðinsson-
ar.
Hann segir engan vafa leika á því
að ríkissaksóknari hafi tekið rétta
ákvörðun um hæfi sitt en niðurstað-
an hafi átt að koma fram miklu fyrr
þar sem Sigríður hafi haft afskipti
af málinu fyrir 1-2 árum.
„Þó skýrslan [starfshópsins] hafi
komið út þá var málið ekki til
neinnar formlegrar meðferðar hjá
embætti ríkissaksóknara. Það eina
sem ég gerði var að senda út bréf
þar sem leitað var eftir afstöðu til
hugsanlegrar endurupptöku,“ segir
Sigríður og bendir á að ríkissak-
sóknari hafi ekki að eigin frum-
kvæði farið fram á endurupptöku
þessara mála. Var því að mati rík-
issaksóknara ekki hægt að taka af-
stöðu til hæfis fyrr en beiðnir um
endurupptöku bárust embættinu
frá málsaðilum.
Taldi sig ekki geta metið hæfi fyrr
 Ákvörðun ríkissaksóknara um vanhæfi rétt en átti að liggja fyrir mun fyrr, að mati lögmanns
Dómur Frá málflutningi í Guð-
mundar- og Geirfinnsmálunum.