Málfríður - 15.03.2013, Blaðsíða 20

Samtökin Móðurmál urðu til árið 1994 að frumkvæði
foreldra, en voru stofnuð formlega árið 2001. Tilgangur
samtakanna er að skapa vettvang fyrir móðurmáls-
kennslu og umræðu um tvítyngi, styðja við móðurmáls-
kennara, fræða samfélagið um móðurmálskennslu, og
ekki síst að hvetja foreldra til að gefa börnum sínum
tækifæri til að kynnast báðum (öllum) móðurmálum.
Í ár starfa eftirfarandi hópar innan Móðurmáls: enska,
filippseyska, franska, ítalska, japanska, litháíska,
portúgalska, rússneska, serbneska, spænska, sænska,
tékkneska, twi og ewe (bæði í Ghana), en Móðurmál
hefur einnig samvinnu við Pólska skólann.
Þegar Samtökin héldu upp á 10 ára afmæli fyrir
tveimur árum, þökkuðu þau verndara sínum,
Vigdísi Finnbogadóttur, fyrir stuðninginn öll þessi ár.
Móðurmál eru foreldrarekin samtök en nýir móður-
málshópar spretta upp eftir þörfum. Samtökin hafa gott
samstarf við Reykjavíkurborg, Borgarbókasafn Reykja-
víkurborgar, Gerðuberg, Hagaskóla, Hagaborg og fleiri
stofnanir. Móðurmálskennsla fer fram að mestu leyti á
laugardögum í Hagaskóla og Hagaborg, en hóparnir
starfa einnig í Neskirkju, Breiðholti, Landakotsskóla,
Fellaskóla og í Gerðubergi.
Móðurmál tóku þátt í Hringþingi um menntamál
innflytjenda í sl.september og skipulögðu málþing um
móðurmál Meir’ en að segja það. Í nóvember sl. fór fram
Vertu með! í Gerðubergi þar sem móðurmálshópar voru
með sýningar – dans, leikrit, söng o.fl. Í samstarfi við
Borgarbókasafn Reykjavíkurborgar heldur Móðurmál
uppákomur suma laugardags- og sunnudagsmorgna,
sem eru barnamorgnar, og á öðrum viðburðum kynna
tvítyngd börn sín Lifandi tungumál. Sl. febrúar héldu
samtökin upp á Alþjóðlega móðurmálsdaginn á bókasafni
í Gerðubergi.
Í samstarfi við Reykjavíkurborg höfum við einnig
gefið út kennara- og foreldrabæklinga um tvítyngi
sem er búið að dreifa í alla grunnskóla í Reykjavík.
Bæklingarnir eru til á þrettán tungumálum og inni-
halda stutta kynningu á félaginu og grein um tvítyngi,
sem og einfaldar upplýsingar og ráð um hvernig á að
viðhalda móðurmálum barnanna.
Að styðja við móðurmál
Styrking beggja / allra tungumála sem barnið býr yfir
er mikilvæg fyrir sjálfsmynd barnsins og eðlilegan
þroska þess. Móðurmál er mikilvægt, það er lykill að
samskiptum barns við foreldra, fjölskyldu og vini á
Íslandi sem og annars staðar. Barnið upplifir sig frekar
sem hluta af fjölskyldu sinni og menningu hennar
sem og íslensku samfélagi ef það nær góðum tökum á
móðurmáli sínu.
Börn sem eru fær bæði í móðurmáli sínu og í íslensku
eiga í flestum tilfellum auðveldara með að læra fleiri
tungumál til viðbótar. Aukin tungumálafærni víkkar
sjóndeildarhring barna, og möguleikar þeirra í námi
og lífinu öllu verða fjölbreyttari.
Hlutverk skóla:
Skólinn gegnir því mikilvæga hlutverki að kenna börn-
um íslensku. Á sama tíma gengst hann undir þá áskorun
að styðja við öll móðurmál barnanna á margvíslegan
hátt, t.d. með því að vekja athygli á tungumálum nemen-
danna í skólanum og að veita hinum tungumálunum
virkan stuðning. Til þess geta kennarar notað ýmsar
leiðir, einfaldar sem og flóknar og tímafrekar.
Hugmyndir:
• Útbúa plaköt með skrifum nemenda á hinum
ýmsu tungumálum.
• Flétta upplýsingum um lönd nemendana inn í
kennsluna, t.d. í samfélagsfræðslu og landafræði.
• Spila lög á fjölmörgum tungumálum.
• Hvetja nemendur til að skrifa á móðurmálinu.
• Hvetja alla nemendur til að leika sér að google.
translate til að skoða hve mikið texti getur breyst
í þýðingu.
• Læra nokkur orð á móðurmáli nemenda.
• Nota samvinnunámsleiðir svo að nemendur geti
lært hver af öðrum og þá jafnvel um menningu
og tungumál hvers annars.
• Skoða ásamt nemendum hvað er líkt með tungu-
málunum sem eru töluð af nemendum bekkjar-
ins eða skólans.
20 MÁLFRÍÐUR
Móðurmál
Renata Emilsson Pesková,
enskukennari við Hlíðaskóla