Harmoníkan - 01.05.2000, Side 6

VIÐTfiLIÐ
GdÐNI FRIÐRIKSSON
Eitt af því sem ég hefi tekið eftir, sé minnst á nafntogaða liarm-
onikuleikara, er að nafn viðmœlanda míns, íþessu blaði, ber
oft á góma. Þjóðsagnakenndur andi liefur jafnan einkennt lýs-
ingar áfcerni mannsins, en jafnan tekiðfram, að lwgvœrð
hans og lítillœti breiddi um of yfir hœfileikana. Sjálfur þekki
ég manninn œði lítið, þrátt fyrir að hann sé einn áskrifanda
blaðsins, en nafnið hafði fest í huga mínum. Að sögn kunn-
ugra er maðurinn ekki fyrir að trana sér fram, er Ijúfur
í viðmóti og mikill nákvœmnismaður, vel látinn og
virtur. Nótnasafn hans sé hreint augnayndi, fyrir
skipulag og frágang, og hann geti spilað hvað sem
er og sé þá ekki átt við, að ráðist sé á garðinn þar
sem hann er lœgstur. Að loknu landsmóti í fyrra,
ákvað ég að falast eftir viðtali við Guðna Frið-
riksson. Hann tók því vel og fyrr en varði var ég
mœttur til þess verks á heimili lians við Eiðs-
vallagötu 4 á Akureyri.
Guðni Friðriksson er fæddur 31. mars
1920 í Sveinungsvík í Þistilfirði, Norður
Þingeyjarsýslu og er því ný orðinn átt-
ræður er blaðið kemur út. Hann ólst upp í
Sveinungsvík fram yfir fermingu. For-
eldrar Guðna voru Friðrik Guðnason
bóndi og kona hans, Þorbjörg Björnsdótt-
ir. Hann ólst upp við hefðbundinn búskap
í Sveinungsvík, sem er næsti bær við
Ormarslón, en þar sat Guðni öllum
stundum til að hlusta á þá bræður Jóhann
og Þorstein Jósefssyni spila og telur hann
augljóst, að þar hafi hann smitast af töfr-
um harmonikunnar. Bræðurnir í Ormars-
lóni voru miklir vinir Guðna og frændur.
Þess má til gamans geta, að Einar Guð-
mundsson harmonikuleikari á Akureyri
(E.G.tónar), er bróðursonur Guðna. En
látum nú Guðna lýsa fyrir lesendum ferli
sínum, á milli spurninga um það, sem
slíkt blað er að leita eftir, til varðveislu.
„Fyrsta hljóðfærið sem ég eignaðist
var munnharpa, ég spilaði mikið á hana
smástrákur. Hana gat ég eignast með því
að leggja ullina af kindunum mínum inn í
kaupfélagið, það dugði nákvæmlega fyr-
ir munnhörpunni.
Á þessum ungdómsárunt mínurn átti
ég margar munnhörpur. Nú heyrist ekki
orðið í þesskonar hljóðfæri. Harmoniku
byrjaði ég ekki að spila á fyrr en á tví-
tugsaldri, hóf mitt fyrsta spil á tvöfalda
harmoniku, sem kostaði einungis 5 krón-
urárið 1934.
Ekki fékk ég neina tilsögn, það var
vanalegst þá. Svo hitti
ég Karl Jónatansson.
Við vorum saman eitt sumar á
æskuslóðum hans að Blikalóni og þá um
haustið keypti ég mér harmoniku. Til Ak-
ureyrar flutti ég 1940, en þá fórum við
Karl að æfa saman. Nótur hafði ég lært
áður hjá Páli Jónssyni, þegar ég var í
Laugaskóla í Reykjadal. Árið 1946 fer ég
í nám til Lýðs Sigtryggssonar en hann
var þá nýbakaður Harmonikumeistari
Norðurlanda og nam hjá honum í einn
vetur. Lýður var ansi góður, þar lærði
maður Frosini og Deiro, ásamt mörgu
öðru gagnlegu. Vorið 1947 héldum við
Lýður svo tónleika í Nýja Bíói á Akur-
eyri, nánar tiltekið þann 4 maí .Við lék-
um ekki dúett, heldur sinn í hvoru lagi
hvor á eftir öðrum, við góðar undirtektir
fjölda áheyrenda. Eg stundaði síðan nám
í tónlistarskóla Akureyrar í tvo vetur en
lærði auk þess tónfræði hjá Jakopi
Tryggvasyni. Eftir þetta hef ég reynt að
halda þessu við, eins og kostur er, svona
nokkurn veginn. Við Karl Jónatansson
lékum oft á böllum hér í Eyjafirðinum og
sumarið 1941 vorum við Kalli á Siglu-
firði og spiluðum saman þar á hótelinu,
hvert einasta kvöld. Aldrei lékum við á
bryggjunum, það tíðkaðist ekki á þessum
árum. Aftur á móti man ég eftir því frá
Raufarhöfn fyrir stríð, þegar Norðmenn
komu í land þar, að spilað var á bryggj-
unni og dansað. Norðmenn spiluðu ágæt-
lega“.
Ein flaska olli uppnámi!
„Svo vildi til eitt sinn, er ég átti að
spila á balli hér á Akureyri að öðru vísi
fór en ætlað var. Þetta gerðist á bannár-
unum og áfengi því skammtað, framvísa
varð skömmtunarseðli til að kaupa
flösku. Ég hafði keypt flösku til að selja á
ballinu og gerði það, en renndi ekki í
grun í afleiðingarnar. Kaupandi flöskunn-
ar hafði dreypt hratt og ótæpilega á inni-
haldinu og allt fór í uppnám, slagsmál
brutust út og endaskipti urðu á hlutunum.
Ekkert varð af ballinu, það leystist hrein-
lega upp. Ekki verður annað séð en inni-
hald flöskunnar hafi orðið til að skapa
þetta stríðsástand.
Laun harmonikuleikara voru oft þess
eðlis að grípa varð til annara ráða eins og
þessi stutta saga lýsir. Á gamlárskvöld
var annað upp á teningnum, upp úr því
var mikið að hafa og árvisst og þess utan
hvað yfirleitt við annan tón.
Hvernig gekk að útvega nótur á þess-
um tíma?
„Ég fékk nótur hjá Lýð og svo Ornt-
arslónsbræðrum, en mjög erfitt reyndist
að verða sér út um slíkt á þessum árum.
Maður stóð í að skrifa niður eftir nótna-
blöðum frá öðrum, ég skrifaði t.d. niður
alla Ungversku Rapsodíuna eftir List af
6