Fréttablaðið - 12.12.2013, Blaðsíða 26

12. desember 2013 FIMMTUDAGUR| FRÉTTIR FJÖLSKYLDAN | 26
Hvort sem foreldrar eiga við áfeng-
isvanda að stríða eða ekki ættu þeir
að sleppa áfengum drykkjum yfir
jólahátíðina. Þetta segir Jóna Mar-
grét Ólafsdóttir, félagsráðgjafi og
sérfræðingur um áfengis- og vímu-
efnamál.
„Viðhorf til matarmenningar
hefur breyst þannig að sumir leggja
mikla áherslu á að hafa gott rauð-
vín eða jólabjór með jólasteikinni.
Svo fá menn sér kannski koníak
með kaffinu á eftir en þá er fólk
orðið vímað. Börn skynja strax
þess konar breytingu á foreldrum
sínum,“ segir Jóna Margrét.
Hún tekur fram að þótt foreldr-
arnir séu ekki áfengissjúklingar
verði börnin smeyk við breytingarn-
ar. „Tilfinningin hjá börnunum eykst
við það að finna lyktina af áfengi og
talsmáta og hegðun foreldrisins. Það
skyggir á jólagleði barna og maka.
Það er algjör vanræksla af hálfu for-
eldris að vera drukkið fyrir framan
barn sitt, hvort sem það er um jól
eða á öðrum tímum. Vanræksla er
þáttur af ofbeldi.“
Jóna Margrét, sem fengið hefur
í ráðgjöf til sín börn og unglinga,
segir kvíða barnanna koma fram
með mismunandi hætti. „Sum verða
uppreisnargjörn, önnur draga sig í
hlé eða taka að sér aukna ábyrgð.
Þau gæta vel að því sem þau segja
og gera til þess að enginn sé reiður.
Þau trúa og vona að hagi þau sér vel
drekki foreldrið minna. Þá eru þau
búin að taka á sig ábyrgð á drykkju
foreldris. Líkamleg einkenni geta
einnig fylgt kvíða barnanna. Þau fá
illt í magann og höfuðverk.“
Jólin, sem eru tími ljóss og friðar
og oft kölluð hátíð barnanna, geta
auðveldlega snúist upp í andhverfu
sína, að sögn Jónu Margrétar.
„Drykkja foreldris getur valdið
miklum harmi. Áfengi, hátíðir og
börn fara ekki saman. Reynist ein-
hverjum tilhugsunin um að neyta
ekki áfengis á jólunum erfið, ættu
þeir að leita sér aðstoðar fagaðila
til þess að fá viðeigandi aðstoð og
skoða hvers vegna ákvörðunin reyn-
ist svona erfið.“
Hún bendir á að foreldrar séu
fyrir mynd barna sinna. „Börnin
læra viðhorf og gildi heima fyrir og
þessi viðhorf til áfengis geta fylgt
þeim fram á fullorðinsár. Þótt börn-
um líði illa af að sjá foreldra sína í
vímu er hætta á að þau tileinki sér
sömu hegðun. Ég hef orðið vör við
það í mínu starfi.“ ibs@frettabladid.is
Börnin skynja þegar í stað
áfengisvímu foreldra sinna
Drykkja skyggir á jólagleði barna og maka, segir Jóna Margrét Ólafsdóttir félagsráðgjafi. Börn verða smeyk við
breytingar á foreldrunum. Fá illt í magann vegna kvíða. Tilfinningin getur aukist við lykt af áfengi.
Tæplega 40 prósent foreldra ungra
barna í Svíþjóð geta ekki hugsað
sér að klæða syni sína í bleikan
fatnað. Hjá pöbbunum er hlut-
fallið 46 prósent en 33 prósent hjá
mömmunum. Þetta eru niðurstöð-
ur könnunar á vegum sænsk tíma-
rits fyrir foreldra.
Pabbinn Johan Lindström segir
á bloggi sínu að bleiki liturinn
tengist stelpum, konum og femín-
isma. Það sé næstum ómögulegt
að ímynda sér að strákur sem vill
klæða sig í bleika kjóla með Hello
Kitty-myndum, blómum eða hjörtum verði álitinn töffari. Með því að
klæða son sinn í bleik föt væri staða hans ekki sú sama.
Könnun á viðhorfi sænskra feðra:
Strákar klæðist ekki bleiku
JÓLAGJÖF SEM
ALLIR GETA NOTAÐ
Gjafakort Arion banka er hægt að nota hvar
sem er. Þú velur fjárhæðina, þiggjandinn
velur gjöfina.
Gjafakortið fæst í öllum útibúum
Arion banka.
Karlar eru gleymnari en konur.
Þetta eru niðurstöður rannsókn-
ar norskra vísindamanna við
Tækni- og náttúrufræðiháskól-
ann í Þrándheimi í Noregi. Það
vekur athygli að enginn munur er
á minni karla á aldrinum 30 til 60
ára. Þátttakendur í rannsókninni
voru spurðir að því hvort þeir
ættu erfitt með að muna nöfn,
dagsetningar, hvað þeir hefðu
gert árinu áður eða um hvað sam-
tal hefði snúist.
Konur eiga líka erfitt með að
muna nöfn og dagsetningar en
ekki jafnerfitt og karlar. Enginn
munur er á minni kvenna á aldr-
inum 30 til 50 ára.
Rannsóknin leiddi jafnframt í
ljós að langskólagengnir eru með
betra minni en þeir sem eru með
litla skólagöngu. Þeir sem þjást
af kvíða eða þunglyndi eiga erfið-
ara með að muna en aðrir og á
það við um bæði kynin.
Það er ekki fyrr en einstakling-
ar eru orðnir 60 til 70 ára sem
þeir fara að finna fyrir meira
minnistapi.
Norsk heilbrigðisrannsókn:
Karlar gleymn-
ari en konur
JÓLAPAKKAR Foreldri á ekki að vera komið í áfengisvímu þegar fjölskyldan fer að
opna pakkana, að sögn Jónu Margrétar Ólafsdóttur félagsráðgjafa. NORDICPHOTOS/GETTY
MINNISMIÐAR Karlar eiga erfitt með
að muna nöfn og dagsetningar.
BLEIKT Tæplega helmingur sænskra
feðra vill ekki klæða stráka í bleik föt.
Vegna mikils álags í eldhúsum í
desember minnir Matvælastofnun
á að nauðsyn þess að hollustuhætt-
ir séu góðir. Þannig verði hægt að
koma í veg fyrir að heimilisfólk og
gestir fái matarsjúkdóma með til-
heyrandi óþægindum.
Á vef Matvælastofnunar er bent
á að sjúkdómsvaldandi bakteríur
geti borist inn í eldhúsið með kjöti
og jarðvegi sem fylgir grænmeti
og borist þaðan í önnur matvæli í
eldhúsinu eða í ísskápnum. Einnig
geti þær borist í matvæli frá þeim
sem meðhöndlar þau og frá þeim
búnaði og áhöldum sem eru notuð
í eldhúsinu. Mikilvægt er að koma
í veg fyrir að hrátt kjöt og safi úr
hráu kjöti komist í snertingu við
matvæli sem eru tilbúin til neyslu.
Jafnframt þarf að koma í veg fyrir
að óhreinindi sem geta verið á
grænmeti og ávöxtum berist í til-
búin matvæli.
Þvo þarf hendur áður en hafist
er handa við matreiðslu og eftir
snertingu við hrátt kjöt og óþvegið
grænmeti.
Þvo þarf skurðarbretti og áhöld
strax eftir notkun og nota jafnvel
sérstök skurðarbretti fyrir kjöt,
grænmeti og tilbúin matvæli.
Ráðleggingar Matvælastofnunar:
Jól án matareitrunar
JÓLAMATUR
Matvælastofnun
minnir á nauðsyn
góðra hollustu-
hátta í eldhúsum.
NORDICPHOTOS/GETTY
Drykkja
foreldris
getur valdið
miklum
harmi.
Jóna Margrét Ólafs-
dóttir félagsráðgjafi