Skessuhorn - 28.11.2007, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER
Unn ar Val by Gunn ars son, skip stjóri.
Þær hafa ver ið að týna töl unni, ef
svo má segja, ljós mæð urn ar gömlu
sem sinntu sín um verk um í sveit­
inni hér áður fyrr. Nokkr ar þeirra
lifa þó enn. Skessu horn hafði uppi
á einni þeirra. Hún er nú bú sett á
Akra nesi. Þetta er Guð rún Árna­
dótt ir. Hún fædd ist og ólst upp
vest ur í Reyk hóla sveit og starf aði
á Barða strönd inni við ljós móð ur­
störf í nokk ur ár. Guð rún er á kaf­
lega yf ir læt is laus og greini lega ekki
fyr ir það að gera mik ið úr hlut un­
um. Það sann að ist þeg ar Jó hann­
es Hall dórs son bóndi henn ar rifj­
aði upp eina sögu, þeg ar Guð rún
sjálf gekk með sitt fyrsta barn, en
þá voru þau flutt úr Reyk hóla sveit­
inni á Króks fjarð ar nes.
Guð rún var ný hætt störf um en
þurfti að hlaupa í skarð ið þeg ar
hús freyj an á Hrís hóli átti von á sér.
Hall grím ur Sveins son á Klukku­
felli, næsta bæ, var feng inn til að
fara í Króks fjarð ar nes að ná í ljós­
móð ur ina sem þá var kom in sex
mán uði á leið. „Mér leist ekk ert á
veðr ið, það var blind byl ur og ekki
á renni legt að kon an færi svona á sig
kom in á hest baki út í veðr ið. Við
Frið rikka kaup fé lags stjóra frú, sem
stödd var hjá okk ur, tók um það til
bragðs að reyra utan um hana klæði
svo að barn ið hagg að ist síð ur. Við
þótt umst hafa gert það tryggi lega
en engu að síð ur leist mér ekk­
ert á þeg ar hún fór og hvarf strax í
byl inn á hest in um,“ sagði Jó hann­
es. „Nei þetta var ekk ert slæmt og
gekk bara á gæt lega,“ sagði Guð rún,
„þótt þetta ferða lag hafi tek ið meiri
en helm ingi lengri tíma en vana­
lega. Þetta var ekk ert slæmt veð ur,“
end ur tók Guð rún. Jó hann es var
ekki á sama máli, sagði að all ir veg­
ir hefðu ver ið ó fær ir bíl um. Guð­
rún svar aði því til að það hefðu nú
ver ið svo fáir bíl ar til í þá daga.
Odd vit inn sá fram á
ljós móð ur skort
Guð rún fædd ist og ólst upp á
Hyrn ings stöð um í Reyk hóla sveit.
Þeg ar hún var kaupa kona á Stað
á Reykja nesi eitt sum ar ið kom að
máli við Guð rúnu odd vit inn í sveit­
inni og spurði hvort hún hefði
á huga á því að leggja fyr ir sig ljós­
móð ur störf. Það horfði nefni lega
til ó fremd ar, þar sem að gamla ljós­
móð ir in í sveit inni hugð ist draga sig
í hlé. Guð rún tók þess ari mála leit­
an vel og inn rit að ist í Ljós mæðra­
skól ann á Land spít al an um strax um
haust ið. Nám ið í skól an um tók ár
og út skrif að ist Guð rún með góð an
vitn is burð.
Á þeim tíma sem Guð rún ger­
ist ljós móð ir var Reyk hóla sveit­
in stór og all fjöl menn og náði yfir
tvo hreppa, þ.e. Reyk hóla hrepp og
Geir hóla hrepp. Og það þurfti að
fram leiða vinnu afl fyr ir sveit irn ar.
Þetta vor var Guð rún 23 ára göm­
ul. Hún var sex ár við ljós móð ur­
störf in og tók á þeim tíma á móti
um 50 börn um í sveit inni. Þeg ar
hún hætti byrj aði hún sjálf að eiga
börn og urðu þau sex tals ins.
„Ég var sjálf sagt eitt hvað ó styrk
þeg ar ég tók á móti fyrsta barn­
inu. Það var á næsta bæ við mig,
í Berufirði hjá þeim Guð björgu
Jóns dótt ur og Mik a el Hess ing. En
fæð ing in gekk vel og það má segja
að þetta hafi ver ið ó happa laust hjá
mér. Ef eitt hvað var að var kall að ur
til lækn ir en það var ekki oft. Eitt
barn dó þó á þess um tíma. Þá þurfti
lækn ir inn að fram kvæma tang ar að­
gerð en ekki tókst að bjarga barn­
inu með því móti.“
Að stað an á
heim il un um mis jöfn
Þessi sex ár sem Guð rún gegndi
ljós móð ur starf inu vann hún líka á
sumr in á hót el inu í Bjark ar lundi.
Þeg ar hún var spurð um minn is­
verð at vik frá þess um tíma, komu
í hug ann tví bur ar sem hún tók á
móti og einu sinni var náð í hana í
veru lega slæmu veðri. Þá þurfti að
fara að Kambi sem er bær inn ar lega
í Reyk hóla sveit inni.
„Karl bóndi kom með hesta til
að ná í mig, en tók með til ör ygg is
mann á næsta bæ til að hjálpa upp á
ef erfitt yrði að kom ast á milli sök­
um dimm unn ar. Það var blind byl­
ur og tölu verð ur snjór. Ferða lag ið
gekk vel, en mér fannst miklu betra
að ganga síð asta spöl inn en vera á
hest baki. Fæð ing in tókst mjög vel,
móð ur og barni heils að ist vel.“
Guð rún sagði að að stað an á
heim il um hefði ver ið mjög mis jöfn.
Sæng ur kon urn ar sjálf ar þá jafn an
ver ið bún ar að und ir búa, með því
að hafa hreint á rúm um og við un­
andi að stöðu hvað hrein læti varð ar.
„Þá var það þannig að við vor um
tíu daga eft ir fæð ing una með eft ir­
lit og skoð un til að reyna að tryggja
heil brigði barns og móð ur. Ef um
lengri veg eða erf ið ar sam göng­
ur var að ræða héld um við til inni
á heim il un um þenn an tíma,“ seg ir
Guð rún.
Guð rún og Jó hann es fluttu eft ir
eitt ár frá Króks fjarð ar nesi til Pat­
reks fjarð ar, það an sem Jó hann es er,
og bjuggu þar í um 50 ár. Guð rún
leysti af tíma og tíma á Patró og tók
þar á móti nokkrum börn um. Þeg­
ar þau voru bæði hætt að vinna, var
flutt norð ur á Ak ur eyri til að elta
börn in og loks fyr ir þrem ur árum á
Skag ann þar sem þau una hag sín­
um vel.
þá
Dimmisjon var í Fjöl brauta skóla
Vest ur lands Akra nesi sl. föstu dag.
Það eru nem end ur skól ans sem
út skrif ast núna í des em ber, tæp­
lega 40 að tölu, sem dimmiter uðu.
Þeir byrj uðu dag inn á því að bjóða
kenn ur um skól ans í morg un mat,
stóðu síð an fyr ir skemmt un á sal
fyr ir há deg ið, þar sem nem end ur
og kenn ar ar voru í spé spegli. Eft ir
há deg ið fóru síð an út skrift ar nem­
arn ir í skemmti ferð til Reykja vík ur
og dreifðu hug an um áður en ráð ist
er í prófa lest ur inn. Þar var á döf­
inni að fara í keilu til að byrja með
og síð an enda dag inn á því að borða
sam an.
þá
Að vent an er anna tími
hjá Baldri
Rétt eins og aðr ir lands menn þá
hafa sjó menn að ventu skreyt ing­
ar um borð í bát um sín um þeg ar
kem ur fram á þenn an tíma. Unn­
ar Val by Gunn ars son er einn af
skip stjór um Breiða fjarð ar ferj unn ar
Bald urs í Stykk is hólmi. Hann seg­
ir að margt sé gert um borð til að
skapa há tíð ar stemn ingu um borð.
Til dæm is er mik ið skreytt og jóla­
mynd ir eru sýnd ar í bíó sal skips ins.
„Svo er að sjálf sögðu rétt ur dags­
ins sem ber keim af jól un um,“ seg­
ir Unn ar í sam tali við Skessu horn.
„Það er tals vert um að fólk komi
af Vest fjörð un um með okk ur á að­
vent unni, er þá á leið til Reykja vík­
ur eða í það minnsta suð ur á bóg inn
til að versla. Fólk ið er þá oft stress­
að, að kom ast í búð ir, en þeg ar það
kem ur til baka úr höfðu borg inni er
allt ann ar brag ur á því,“ seg ir Unn­
ar og bros ir.
Í fyrra var tals vert um bræl­
ur á þess um árs tíma. Að spurð­
ur um sjó veiki seg ir Unn ar að hún
hafi minnk að veru lega vegna þess
að veltitank ur hef ur nú ver ið sett­
ur um borð í skip ið og hæg ir hann
veru lega á velt ingi þess.
„Það er mik ið að gera hjá okk­
ur síð ustu vik urn ar fyr ir jól. Far­
þeg ar kunna vel að meta vel skreytt
skip og í fyrra tók mark aðs stjór­
inn okk ar að sér að skreyta. Setti
hún upp jóla ljós, að ventu krans og
fleira skraut.“ Unn ar seg ir að þetta
sé bara eins og á rútu. Ferð in yfir
á Brjáns læk taki ekki nema tvo og
hálf an tíma hvora leið. „Við erum
sjö í á höfn á þess um tíma árs og
síð ustu dag ana fyr ir jól þá för um
við tvær ferð ir á dag til að reyna að
anna eft ir spurn inni,“ sagði Unn ar
að lok um.
af
Það má segja að þetta hafi ver ið ó happa laust hjá mér
Seg ir Guð rún Árna dótt ir sem var sveita ljós móð ir um ára bil
Guð rún Árna dótt ir, ljós móð ir.
Dimmisjon í
Fjöl brauta skól an um