Skessuhorn - 24.06.2009, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚNÍ
Heitt járn ið var hamr­
að frá morgni til kvölds á þingi
eldsmiða á Ís landi sem hald ið
var á Safna svæð inu að Görð um á
Akra nesi um liðna helgi. Skaga­
mað ur inn Guð mund ur Sig urðs­
son stóð fyr ir þing inu sem sóttu
25 eldsmið ir hvaðanæva af land­
inu. Guð mund ur fékk einnig tvo
sænska eldsmiði í heim sókn til
að miðla af þekk ingu sinni, þá
Mich ael Maasing og Pablo Van
Echard stein. Þing ið þótti takast
sér lega vel og var margt gesta
sem leit við og skoð aði hand­
bragð meist ar anna. Það var
styrkt af Menn ing ar sjóði Vest­
ur lands. Með al þess sem feng ist
var við á þing inu var járn vinnsla
úr mýr arrauða, sem ekki er vit að
til að hafa ver ið gert á Ís landi frá
ár inu 1553.
Þing eldsmið anna hófst með
sam eig in legri kvöld mál tíð á föstu­
dag og um leið var byrj að að kynda
smiðj una. Að mál tíð lok inni hófu
eldsmið irn ir smíði kúa bjallna og
voru við það fram yfir mið nætt­
ið. Far ið var upp snemma á laug­
ar dags morg un og smíð inni hald ið
á fram og feng ist við ýmsa smíða­
hluti. Eld heitt járn ið var hamr að
fram að mið nætt inu og aft ur far­
ið upp klukk an átta á sunnu dags­
morg un. Þá lá fyr ir vinnsl an úr
mýr arrauð an um og smíði skúlp t úrs
úr því járni af hryggjar súlu manns­
ins. Þingi eldsmið anna lauk síð an á
sunnu dags kvöld.
Hljóð færa smið ur inn
fæst við eld smíði
Guð mund ur Sig urðs son er lærð­
ur hljóð færa smið ur, nam þá iðn
með an hann bjó í Umeo í Sví þjóð
á sín um tíma. Guð mund ur hef­
ur sinnt við gerð á strengja hljóð­
fær um, en að al at vinn an þó ver ið á
Byggða safn inu við ým iss störf síð­
ustu árin.
Guð mund ur seg ist alltaf hafa
haft dá læti á ýmsu hand verki, sér­
stak lega því gamla sem teng ist vík­
inga tíma bil inu. Úr þeim jarð vegi
hafi sprott ið á hug inn á eld smíð­
inni, sem hann hafi með al ann ars
til eink að sér á móti nor rænna vík­
inga eldsmiða á stað í grennd Ár­
ósa í Dan mörku. Þá hafi hann lát ið
plata sig á mót nor rænna eldsmiða
sem hald ið var í fyrra haust í
Smedjebakken í Sví þjóð. Þar hitti
hann sænsku eldsmið ina sem komu
til að leið beina á eldsmiða þing inu
um helg ina.
„Ég var lengi bú inn að hugsa
um að það væri gam an að ná sam­
an eldsmið um á Ís landi. Þeg ar við
gát um feng ið sænsku eldsmið ina í
heim sókn á kváð um við á Byggða­
safn inu að láta verða af þessu. Þeg­
ar við feng um styrk inn frá Menn­
ing ar ráði Vest ur lands var ekki aft ur
snú ið. Það var greini legt af á hug­
an um hjá mönn um og við tök um
gesta að það var orð ið tíma bært að
ná mönn um sam an. Það voru all ir
á nægð ir með þessa helgi í eldsmiðj­
unni á Byggða safns svæð inu,“ seg ir
Guð mund ur Sig urðs son.
Hreint og gott
til vinnslu
Byggðasafnið í Görðum,
Guðmundur Sigurðssson og
Michael Massing frá Svíþjóð höfðu
forgöngu um vinnslu mýr arrauð ans
á þingi eldsmið anna. Náð var í mýr­
arrauða aust ur fyr ir fjall og skellt sjö
kíló um í brennslu ofn inn. Úr þess ari
vinnslu kom eitt kíló af járni, en um
til raun var að ræða, þar sem ekki
eru til heim ild ir um að járn vinnsla
hafi ver ið reynd hér með ár angri
síð an 1553.
„Við komumst að því að ís lenska
járnið er hreint og gott til vinnslu.
Um næstu helgi er síð an ætl un­
in að vinna mýr arrauða sem feng­
inn var uppi í Borg ar firði. Mýr­
arrauða er að finna víða um land og
því tals verð ir mögu leik ar hér á járn­
vinnslu ef vilji er til,“ seg ir Ragn ar
Eð valds son, fornleifafræðingur og
minjavörður á Vestfjörðum sem tók
þátt í verkefninu.
Ragn ar seg ir að við upp gröft á
gröf um og kuml um frá lands náms­
öld séu víða merki um vinnslu járns.
Vinnslu gjall hafi fund ist í þeim
kuml um, en ekki eft ir að kom fram
á mið ald ir. „Lík lega hafa menn hætt
járn vinnslu þeg ar skóg arn ir voru á
þrot um og eldi við ur inn því ekki til
stað ar. Það er mjög merki legt ef það
hef ur ver ið reynd in að Ís lend ing­
ar hafi ver ið að fram leiða sitt eig ið
járn fram eft ir öld um. Forn rit segja
frá járn bænd um, en eng ar heim ild ir
eru um að menn hafi ver ið að flytja
járn með skip um til lands ins,“ seg ir
Ragn ar Eð valds son.
þá
Eldsmið ir að störf um við Byggða safn ið á Görð um
Glóð heitt járn ið, sem unn ið var úr mýr-
arrauð an um, tek ið úr ofn in um. Síð ast
var járn vinnsla á Ís landi að því vit að er
1553. Ljósm. ja.
Guð mund ur Sig urðs son eldsmið ur að
loknu dags verki. Ljósm. mm
Eldsmið irn ir vinna að sam setn ingu lista verks á síð asta degi. Ljósm. mm
Þeir hamra járn ið, Þór ar inn Svav ars son og Ósk ar Páll Hilm ars son. Ljósm. mm
Ragn ar Eð valds son for leifa fræð ing ur fæst við mýr arrauð ann og á huga sam ir eldsmið ir fylgj ast með: Böðv ar Þór ir Gunn ars-
son, Guð mund ur Sig urðs son, Mich ael Maasing og Arn ar Haf steins son. Ljósm. ja.
Ró bert Dan í el Krist jáns son frá Þing eyri fæst við járn ið og eld inn. Ljósm. ja.
Eins og sjá má var vog ar aflið nýtt til að knýja físi belg inn. Ljósm. ja.
Umfjöllun þessi er styrkt af