Skessuhorn - 04.01.2012, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR
Hann heit ir Gísli Vil hjálm ur
Hall dórs son og hef ur búið í Borg­
ar nesi síð an 1955. Lang aði í iðn nám
en ekki að stunda í þrótt ir en hef­
ur þó víða lagt gjörva hönd á plóg í
ung menna fé lags starfi og ekki síst í
upp bygg ingu at vinnu í Borg ar nesi.
Kaffi og bakk elsi var á boðstóln­
um þeg ar blaða mað ur Skessu­
horns kíkti í heim sókn í Kvía holt
þar sem Gísli býr á samt eig in konu
sinni Guð rúnu Birnu Har alds dótt­
ur. Börn in eru fjög ur en flog in úr
hreiðr inu. Hug að er að upp haf inu
vest ur í Döl um þar sem eng ar ræt­
ur liggja.
Lang aði í iðn nám
„Ég er fædd ur á Stað ar felli í Döl­
um þar sem for eld ar mín ir voru
bænd ur,“ seg ir Gísli þeg ar búið er
að dást að út sýn inu út um stofu­
glugg ana í Kvía holt inu og koma
sér fyr ir með rjúk andi kaffi og
jóla smákök ur á diski. „Það er nú
svo merki legt að hvor ugt for eldra
minna er úr Döl um en þau kynnt­
ust á Stað ar felli. Þar bjó pabbi,
Hall dór E. Sig urðs son, með móð­
ur sinni þeg ar mamma, Mar grét
Gísla dótt ir, kom þang að sem vefn­
að ar kenn ari en á Stað ar felli var á
þeim tíma rek in hús mæðra skóli.
Pabbi var Snæ fell ing ur og mamma
úr Húna vatns sýsl unni svo þetta var
nokk uð skemmti leg til vilj un. Þau
fluttu síð an í Borg ar nes árið 1955,
þá var ég tólf ára gam all. Ég gekk í
venju leg an skóla en lang aði í iðn­
nám, bif véla virkj un, og hóf nám ið
í Iðn skól an um í Borg ar nesi haust­
ið 1959, nokkrum dög um eft ir að
ég varð sext án ára en það voru skil­
yrð in. Iðn skól inn í Borg ar nesi var
nokk uð öfl ug ur lengi vel og þeir
sem lærðu þar urðu síð an uppi staða
iðn að ar manna í pláss inu.“
Á þess um tíma fóru iðn nem­
ar á samn ing og í Borg ar nesi voru
þrjú fyr ir tæki hvað öfl ug ust í að
taka nema, raf véla verk stæð ið Raf­
blik, Stoð sem var tré smiðja og síð­
an BTB eða Bif reiða­ og tré smiðja
Borg ar ness. Þar réði þá Finn bogi
Guð laugs son ríkj um og rak með­
al ann ars bif véla verk stæði. Þang að
fór Gísli í nám, lauk sveins prófi tví­
tug ur og starf aði hjá fyr ir tæk inu til
árs ins 1970. „Ég tel að mennt un ar­
mál um hafi ver ið nokk uð vel fyr ir­
kom ið í hér að inu á þess um tíma,
mið að við marga staði á land byggð­
inni. Við höfð um hér þenn an iðn­
skóla sem ég nefndi fyrr og síð an
Sam vinnu skól ann á Bif röst.
U­ beygja tek in,
prjóna stofa stofn uð
Á ár un um í kring um 1970 var lít­
ið um at vinnu í Borg ar nesi, sér stak­
lega fyr ir kon ur. Tvenn ir feðg ar
höfðu rætt það sín á milli að þessu
yrði að breyta en það voru þeir Sig­
urð ur Guð brands son mjólk ur bús­
stjóri, Sig urð ur Fjeld sted stjúp son­
ur hans, Hall dór E. Sig urðs son al­
þing is mað ur og Gísli, son ur hans.
Að mati Gísla þyrfti einmitt svona
fólk núna í sam fé lag ið, sem ekki er
beint að hugsa um sjálft sig, held­
ur hags muni heild ar inn ar. Þess um
mönn um fannst ó líð andi hversu at­
vinnu mögu leik ar kvenna voru bág­
born ir og á kvað að stofna Prjóna­
stofu Borg ar ness.
„16. á gúst er búið að ganga frá
kaup um á Bráka braut 3 í Borg ar­
nesi og ég fór að læra á prjóna vél ar
í Þýska landi.“ Um haust ið er keypt
ein prjóna vél, nokkr ar sauma vél­
ar og fjór ar mann eskj ur komn ar í
vinnu um ára mót. „Það kunni eng­
inn neitt og var því ótta legt basl til
að byrja með,“ seg ir Gísli og bros­
ir við, „en um vor ið og sum ar­
ið voru þó komn ar nokkr ar flík ur.
Það lá alltaf fyr ir að Sig urð ur Fjeld­
sted yrði fram­
kvæmda stjóri og hefði um sjón með
sölu mál um en minn þátt ur yrði
fram leiðsla, manna hald og ann að
slíkt. Jafn framt var strax reynt að
selja er lend is, þar var mark að ur inn.
Árið 1971 var kom inn smá lag er en
ekki gekk nógu vel að selja. Þá var
bara að ein henda sér í verk ið og það
tekst að opna mark að þannig að um
haust ið var prjóna vél in keyrð nótt
og dag.“
Straum hvörf
Prjóna stofa Borg ar ness hafði
með al ann ars unn ið fyr ir Ála foss.
Um ára mót in 1971­72 fær Ála foss
stóra sölu á einni flík, tólf þús und
stykki af hvít um káp um. Káp urn­
ar voru prjón a ð ar í Borg ar nesi en
munst ur á vasa var prjón að á Eg ils­
stöð um. Þar var eina vél in á land­
inu sem gat gert slíkt munst ur.
„ Þetta var bara svona,“ seg ir Gísli
bros andi, „það var ver ið að vinna
þetta svona út um allt land í byrj­
un. Tutt ugu manns voru nú komn­
ir með at vinnu af þess um rekstri og
allt hús næði og vél ar nýtt út í ystu
æsar, til dæm is var mold­
inni mok að úr kjall ar an um.
Þessi samn ing ur olli straum hvörf­
um og til að tryggja á fram hald á
rekstri eft ir að hon um lauk er ráð­
ist í að setja upp í Skotlandi sölu­
skrif stofu og sauma stofu. Það an var
mik ið hæg ara um vik að koma vöru
á mark að á alla lund. Við vor um
með feikna sauma stofu í Skotlandi
þeg ar mest var að gera og þar unnu
marg ar skosk ar kon ur og svo var
nýtt hús byggt í Borg ar nesi, hús ið
þar sem Safna hús Borg firð inga er í
dag. Þannig þú sérð það var mik ið
um að vera.“
Þeir sem stóðu að Prjóna stofu
Borg ar ness voru frum kvöðl ar á
ýmsa lund og margt var ön ugt og
erf ið ara þá en nú, bara sam göngu­
lega séð svo eitt hvað sé talið. „Það
voru hvorki tölv ur né far sím ar á
þess um tíma svo ým is legt var ó líkt
því sem við þekkj um núna. Við
keypt um sem dæmi band frá Gefj­
un á Ak ur eyri, vor um þá hætt ir að
skipta við Ála foss. Þá var eng in brú
kom in yfir Borg ar fjörð og þjóð­
leið in til Reykja vík ur lá fram hjá
bæn um Ferju koti. Norð an bíl arn­
ir þurftu að gera lykkju á leið sína
til að koma hing að. Við vor um því
í tal stöðv ar sam bandi, bíl stjór inn og
ég. Ein hver varð að vera við til að
taka á móti farm in um. Við not uð­
um hund rað tonn af ís lensku ull ar­
bandi eitt árið svo þú sérð að eitt­
hvað var um leikis.“
Sam vinna allra
til fyr ir mynd ar
Þá eins og nú þurfti oft að redda
ýmsu. Þar sem sím ar voru ekki á
hverju strái var stund um bara fljót­
legra að skjót ast til Reykja vík ur og
bjarga mál um. „Enn þann dag í dag
hef ég oft undr ast hversu fljót ur
mað ur var í för um þótt mal ar veg­
irn ir væru enn als ráð andi og eng in
brú yfir Borg ar fjörð. Ég var kannski
eina og hálfa klukku stund að fara
þessa 150 kíló metra sem leið in til
Reykja vík ur var þá og þótti ekk ert
mál. Sam göngu bæt urn ar hafa ver ið
gíf ur leg ar. Í dag er leið in helm ingi
styttri og ég lít ið fljót ari en við ur­
kenni reynd ar að ég keyri einnig
hæg ar,“ seg ir Gísli, „það breytt ist
kannski mest þeg ar ég fór að eign­
ast börn.“
Gísli nefn ir einnig að sam vinna
að ila í þess um iðn aði hafi ver­
ið til mik ill ar fyr ir mynd ar. „Iðn­
tækni stofn un var með mann á sín­
um veg um til að sinna okk ur, halda
nám skeið og koma nýj ustu upp lýs­
ing um til skila. Nám skeið in voru
hald in víða um land svo við kynnt­
umst á gæt lega, fólk ið sem að fyr ir­
tækj un um stóð. Það dró úr kergju
milli að ila svo úr varð oft fyr ir­
mynd ar sam vinna. Við þetta starfa
ég síð an fram að ára mót um 1986­
7. Þá fannst mér vera komn ar þær
blik ur á loft að leið in yrði ekki upp
eft ir þetta. Ég gat ekki hugs að mér
að taka þátt í nið ur rif inu líka. Seldi
því og hætti.“
Of góð ir skór
og við gerð ir
Við þessi tíma mót var far ið að
huga að annarri vinnu. Þá dett­
ur Gísla og konu hans, Guð rúnu
Birnu Har alds dótt ur í hug að fara
að fram leiða inni skó. Mok að var út
úr enn ein um kjall ara, nú á heim­
ili þeirra að Þór unn ar götu 6 í Borg­
ar nesi og fram leiðsla hófs á Táp
heilsu skóm. Skóna nefndu sum ir
„Birken stock Borg ar ness“ og þóttu
þeir mjög góð ir, kannski of góð­
ir. „Skó verk smiðj una átt um við og
rák um í tvö ár og seld um síð an upp
í Reyk holts dal. Skórn ir voru ein­
fald lega of góð ir, gengu ekki nógu
hratt úr sér. En það var al veg hægt
að reka þetta og á tíma voru all­
ir Borg firð ing ar í svona skóm. En
þarna var sem sagt aft ur kom ið að
tíma mót um því leið mín lá aft ur út
í eyju í BTB sem átti að vera búið
að reisa við eft ir þreng ing ar, en var
Hef ur víða lagt gjörva hönd á plóg
Í heim sókn hjá Gísla V. Hall dórs syni í Borg ar nesi
Gísli Vil hjálm ur Hall dórs son í Borg ar nesi hef ur víða lagt hönd á plóg, sam fé lagi sínu til heilla.
Sem lít ill pjakk ur heima á Stað ar felli í Döl
um. Hesta mennsk an hef ur
ekki ver ið stund uð mik ið síð an þetta var.
Þrír frænd ur á góðri stundu. Frá vinstri: Að al steinn Pét urs son lækn ir, síð an Gísli og þá Sveinn Hall gríms son á Vatns hömr um.
Ung ur mað ur, ný lega orð inn bif­
véla virki.