Skessuhorn - 04.01.2012, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR
Þann 8. júlí síð ast lið inn birt ist í
Frétta tím an um rit dóm ur eft ir Pál
Bald vin Bald vins son um I. bindi
af Sögu Akra ness en I. og II. bindi
rits ins, sem Gunn laug ur Har alds­
son rit ar, komu út í maí mán uði síð­
ast liðn um. Í um ræddri grein sinni
fer Páll afar hörð um orð um um rit­
ið og þá sem að því hafa stað ið, höf­
und þess, rit nefnd, út gef anda sem
og bæj ar yf ir völd á Akra nesi. Grein
sinni lýk ur Páll með þess um orð­
um:
„Ak ur nes ing um var nær að kjósa
yfir sig svona dóm greind ar lausa
stjórn end ur og leyfa þeim að kom­
ast upp með svona vit leysu. Saga
Akra ness Fyrsta bindi er merki leg­
ur minn is varði um van hugs að an
und ir bún ing, ó vand aða vinnu og
ó svífna til raun til að smíða sögu­
kenn ingu sem ekki er fót ur fyr ir.“
Ekki þarf að fara mörg um orð­
um um þau skað legu á hrif sem orð
Páls hafa haft fyr ir höf und rits ins
og aðra þá sem helst hafa að rit­
un þess og út gáfu stað ið sem og á
um ræðu um rit ið og þær við tök ur
sem það hef ur feng ið. Í þess um rit­
dómi Páls er að finna um mæli og
á sak an ir sem að mati und ir rit aðs
og lög fræði legs ráð gjafa Akra nes­
kaup stað ar varða við ís lenska meið­
yrða lög gjöf. Það var því til efni til
að skoð að yrði hvort unnt væri að
rétta hlut þess ara að ila með því að
sækja rétt þeirra að lög um. Það var
þó alltaf ljóst að sú leið væri alls
ekki skemmti leg og raun ar mjög
vafa samt að dóm ur gæti miklu
breytt um þann skaða sem um rædd
orð Páls hafa haft fyr ir æru þeirra
sem á byrgð bera á rit un og út gáfu
rits ins. Að vand lega í hug uðu máli
er það því þeirra á kvörð un að eyða
ekki frek ari tíma, orku eða fé til að
elta ólar um þessi mál við Pál Bald­
vin. Sú á kvörð un bygg ist m.a. á því
að frá því að Páll Bald vin birti um­
rædd an rit dóm sinn í Frétta tím an­
um hafa virt ir menn á þessu sviði,
Guð mund ur Magn ús son, fyrr ver­
andi þjóð minja vörð ur, Jón Torfa­
son, skjala vörð ur á Þjóð skjala safni
Ís lands og Jón Þ. Þór, sagn fræð ing­
ur og sagna rit ari birt rit dóma sína
um Sögu Akra ness og far ið mjög
lof sam leg um orð um um hana.
Jón Þ. Þór, seg ir m.a. í rit dómi
sín um, sem ber fyr ir sögn ina „Stór­
virki í ís lenskri byggða sögu rit un“
og birt ist í helg ar blaði DV, 2.­4.
des. 2011: „Að mínu mati er þessi
nýja saga Akra ness stór virki í ís­
lenskri byggða sögu rit un og á höf­
und ur þakk ir og hrós skil ið.“
Jón Torfa son, lýk ur grein sinni
„Saga Akra ness“, sem birt ist í
Skessu horni 10. á gúst 2011 á þess­
um orð um: „Það er ó hætt að skipa
Sögu Akra ness í flokk með al fróð­
leg ustu og merk ustu verk um á sviði
byggða sögu.“
Guð mund ur Magn ús son, seg ir
m.a. í rit dómi sín um sem ber fyr­
ir sögn ina „Metn að ar full byggð ar­
saga“, og birt ist í tíma rit inu Þjóð­
mál um í des em ber 2011: „ Þetta er
eitt hvert metn að ar fyllsta verk á sviði
byggð ar sögu sem út hef ur kom ið.“
Og hann lýk ur grein sinni á þess­
um orð um: „Höf und ur virð ist hafa
þaul kann að all ar frum heim ild ir um
efn ið. Margt er hér dreg ið fram úr
skjala söfn um sem aldrei áður hef ur
ver ið birt eða út af lagt. Þótt skoð­
an ir verði skipt ar um á lykt an ir höf­
und ar og túlk an ir á mörg um svið­
um eins og geng ur, er ljóst að með
þessu riti sem nú er kom ið út hef ur
ver ið unn ið þrek virki í sagn fræði­
Á gætu Vest lend­
ing ar og aðr ir les­
end ur Skessu horns.
Gleði legt nýtt ár og takk fyr­
ir stuðn ing inn á liðnu ári. Í þessu
grein ar korni lang ar mig að minna
á það gríð ar góða starf sem ung­
menna fé lög in og í þrótta fé lög in í
land inu standa fyr ir og minn ast á
sjálf boða liða starf. Einnig fjalla um
rækt un lýðs og lands.
Nokk uð hef ur bor ið á „nún ingi“
frá lista geir an um okk ar og er það
eðli leg við brögð þeg ar harðn ar á
daln um. Það eru minni frjár mun­
ir úr að spila því mið ur. Tölu verð
á sókn er í lottópen ing ana sem eru
gríð ar mik il væg ir fyr ir ör yrkja og
í þrótta hreyf ing una. Og af litlu er
lít ið hægt að taka.
Brýnt er að falla ekki í skot graf­
irn ar, held ur vinna sam an því að
allt er þetta mjög tengt, lista mönn­
um er hollt að líta til í þrótta hreyf­
ing ar inn ar og öf ugt. Hvoru tveggja
er mikl vægt for varna starf, og hef ur
aldrei ver ið mik il væg ara í heimi þar
sem margt glep ur unga sál!
Inn an UMFÍ eru 100.000 fé lags­
menn sem hafa ætíð sinnt hvers­
kon ar menn ingu og list um, fæst­
ir njóta eld anna sem fyrst ir kveikja
þá seg ir mál tæk ið. Glöggt mátti
sjá hið þrótt mikla menn ing ar starf
hjá ung menna fé lag inu Ís lend ingi á
100 ára af mæli þess fyr ir skemmstu.
Þar komu fram hver lista mað ur inn
á fæt ur öðr um með flott at riði sem
hefðu sómt sér hvar sem er, söng­
ur, hljóð færa leik ur, dans o.fl. Hjá
þessu 100 ára sí unga fé lagi fann
mað ur hinn sanna ung menna fé­
lags anda sem hef ur lif að með þjóð­
inni í gegn um súrt og sætt. Þetta er
lít ið brot af því öfl uga menn ing ar­
starfi sem fé lög in út um allt land
standa að. Ekki er starf ið minna
hjá ná grönn um þeirra í UMF Dag­
renn ingu. Þetta sýn ir einnig hve
ung menna fé lög in eru ólík og ekki
eru öll á kafi í hefð bundn um í þrótt­
um. Mörg fé lög eru einnig í skóg­
rækt, þeirri göf ugu í þrótt. Í ljósi
erf iðr ar stöðu sveit ar fé laga víða um
land er mik il vægt að ekki sé klip ið
af lottó tekj um því það gæti drep ið
litlu fé lög in.
Ef við lít um til Akra ness þá er þar
líkt og ann ars stað ar unn ið gríð ar­
legt sjálf boða liða starf. U.þ.b 150
manns starfa þar í stjórn um fé laga
í sjálf boða vinnu og marg ir berj ast
frá viku til viku um að ná end um
sam an. Rúm lega 2600 manns nýta
sér hið frá bæra starf Í þrótta banda­
lags ins og hinna fjöl breyttu greina
sem eru í boði. Skyldi hinn venju­
legi út svars greið andi á Akra nesi
gera sér grein fyr ir hvað við lát um í
raun lít ið af hendi rakna til í þrótta
og æsku lýðs mála? Það ber að sjálf­
sögðu að þakka það sem vel er gert
og hef ur ver ið gert af hálfu bæj ar yf­
ir valda, en bet ur má ef duga skal. Á
tylli dög um berja menn sér á brjóst
og hylla ÍSÍ og UMFÍ og mæra for­
varna­ og sam fé lags leg gildi. Það
verð ur oft minna úr efnd um þeg ar
kem ur að fjár hirsl un um.
En er það ekki okk ur að kenna?
Við gleym um okk ur í venju legu
póli tísku arga þrasi í stað þess að
hugsa meira um æsku lýð spóli­
tík. Það er póli tík sem við vilj um
reka fyr ir börn in okk ar án allra
flokkslína eða kreddu hugs ana.
Verð um við ekki að fara að krefja
þá sem við kjós um til góðra verka
til þess að standa með í þrótta hreyf­
ing unni? Lít um okk ur nær og verj­
um börn in okk ar. Það besta sem
við ger um fyr ir þau er að hvetja þau
til þátt töku í í þrótta starfi hvers­
kon ar, æsku lýðs­ og fé lags mál um.
Allt þetta hef ur skjól inn an UMFÍ
og ÍSÍ. Og svo má ekki gleyma að
kaupa lottó!
Stóru hreyf ing arn ar ÍSÍ og
UMFÍ verða einnig að fara í nafla­
skoð un og vinna meira sam an að
góð um verk um. Slíðra þarf sverð in
og standa sam an þjóð inni til heilla.
Þarna verð ur að hugsa fyrst og
fremst um mál efn in, gaml ar vær­
ing ar skulu skild ar að baki og stefnt
fram á veginn. Þannig mun um við
hafa meira til skipt anna fyr ir hina
al mennu fé lags menn. Þeirri stefnu
mun ég vinna braut ar gengi.
Framund an er ár tæki færa, gott
í þrótta ár s.s. ólymp íu leik ar þar sem
við eig um glæsi lega full trúa. Það er
sorg legt að við Ís lend ing ar get um
ekki styrkt okk ar sönnu fyr ir mynd­
ir meira en raun ber vitni. Þar verð­
um við að gera bet ur með ein hverj­
um ráð um. Ég vil hvetja alla til að
taka virk an þátt í keppni og mót um
á ár inu 2012. Af nógu er að taka en
vil ég þó sér stak lega nefna sann ar
fjöl skyldu skemmt an ir, Ung linga­
lands mót á Sel fossi um versl un ar­
manna helg ina og Lands mót 50+ í
Mos fells bæ 8.­10. júní.
Að lok um vil ég segja að senni­
lega hef ur boð skap ur Ung menna­
fé lags Ís lands aldrei átt meira er indi
til þjóð ar inn ar. Þess ar ar næstfeit­
ustu þjóð ar heims ins sem kúr ir við
ysta haf. Í lög um UMFÍ 3. grein
seg ir um mark mið UMFÍ: „ Vinna
að lík am leg um og fé lags leg um
þroska fé lags manna sinna með því
að gefa sem flest um kost á að taka
þátt í heil brigðu fé lags starfi.
­ Standa fyr ir iðk un í þrótta og
stuðla að heil brigð um lífs hátt um
og hollri hreyf ingu.
­Varð veita menn ing ar legt og
efna hags legt sjálf stæði þjóð ar inn ar.
­ Starfa í anda frið ar og rétt læt is.
­ Vinna gegn neyslu á feng is og
ann arra vímu efna.
­ Vinna að land græðslu, skóg rækt
og um hverf is vernd.
­ Stuðla að jafn vægi í byggð lands­
ins og auka fræðslu al menn ings til
að auð velda hverj um og ein um að
taka af stöðu til þjóð nytja mála og
vinna að fram gangi þeirra.“
Og síð ast en ekki síst: ­„ Glæða
með þjóð inni tryggð og rækt við
heim ili sín, átt haga og ætt jörð.“
Gott væri að lifa ef lands feð urn­
ir hefðu far ið og færu eft ir þessu!
Þetta er hin sanna stjórn ar skrá lýð­
veld is ins. Svo hvet ég alla til að gera
eina vísu á dag og planta miklu af
trjám. Vís un um fær ekki möl ur og
ryð grand að og trén vaxa með an við
sof um.
Vor menn Ís lands yðar bíða
eyði flák ar, heiða lönd.
Kom ið græn um skógi að skrýða
skrið ur ber ar, sendna strönd!
Huld ar lands ins vernd ar vætt ir
von ar glað ar stíga dans.
Eins og mjúk ir hrynji hætt ir.
Heilsa börn um vor hug ans.
(Guð mund ur Guð munds son
skóla skáld orti 1910.)
Ís landi allt!
Stef án Skafti Stein ólfs son,
Akra nesi.
Höf und ur er stjórn ar mað ur í
UMFÍ og sjálf boða liði hjá USK.
Að kvöldi fjórða dags jóla fóru
fram tón leik ar í Reyk holts kirkju í
Borg ar firði sem aug lýst ir voru af
mik illi hóg værð. Engu að síð ur var
kirkj an full af fólki. Á tón leik un um
komu fram þrett án ung menni, flest
úr upp sveit um Borg ar fjarð ar. Voru
tón leik arn ir haldn ir að þeirra eig­
in frum kvæði og önn uð ust þau sjálf
all an und ir bún ing en fyr ir hópn um
fór Anna Sól rún Kol beins dótt ir í
Stóra­Ási. Sungu ung menn in ým­
ist ein sér eða í stærri hóp um og
spil uðu þess á milli á pí anó, gít ar,
fiðl ur og trompet af stakri snilld.
Afar já kvæð ir dóm ar birt ust um
tón leik ana, en sök um pláss leys­
is vís ast í heima síðu Skessu horns
und ir „að send ar grein ar“. Grein­
arn ar skrif uðu Gísli Ein ars son og
Guð laug ur Ósk ars son. Sjá www.
skessuhorn.is
mm
Vel heppn að ir tón leik ar ungra Borg firð inga
Pennagrein
Pennagrein
Nýárs kveðja
Yf ir lýs ing varð andi Sögu Akra ness
legri rann sókn. Ak ur nes ing ar hafa
eign ast veg lega byggð ar sögu.“
Ég hvet fólk ein dreg ið til að lesa
rit dóma þess ara fræði manna og al­
veg sér stak lega þó til að skoða og
lesa rit ið sjálft. Það mun þá sann­
fær ast um að þess ir fræði menn láta
Sögu Akra ness njóta sann mæl is.
Árni Múli Jón as son, bæj ar stjóri á
Akra nesi