Skessuhorn - 20.11.2013, Page 26

26 MIÐVIKUDAGUR 20 . NÓVEMBER 2013
Nú skulum við dveljast einn dag í
Moskvu. Af því, að við höfum ekki
lengri tíma til umráða þar, skulum
við nota hann vel. Eyðum ekki tíma
í ferðir, en segjum eins og karlinn,
„hókus pókus,“ og við erum stödd
í miðri borginni, stöndum við dyr
Grand-hótels. Þar bíður okkar bíll,
og við leggjum af stað í kynnisför
um borgina. Að vísu ekki nema lít-
inn hluta hennar, því að ekki verð-
ur allt skoðað á einum degi. Við
þurfum þó bæði að sjá verk gamla
og nýja tímans, helst að frétta eitt-
hvað um kjör fólksins. Gaman
væri líka að geta farið í leikhús,
en í kvöld á að sýna óperuna „La
Traviata“ í Bolsoj-leikhúsinu, með
söngvaranum Pavel Lisitsian, sem
heimsótti Akranes á síðastliðnu
vori, í einu af aðalhlutverkunum.
Við höfum það í huga, hefjum svo
förina og reynum að nota tímann
sem best.
Fyrst ökum við eftir einni af að-
algötunum, Gorki-stræti, sem er
mjög breið með nýjum húsum á
báðar hliðar. Við rekum augun í
litla, formfagra byggingu, við hlið-
ina á geysistóru hóteli, Hotel Tol-
stoj, og spyrjumst fyrir um hana.
Jú, fyrir nokkrum árum var þetta
stærsta bygging borgarinnar. Þetta
er gömul ráðuneytisbygging, að
vísu ekki mjög lítil, en virðist það
við hlið hinna stóru félaga.
Við ökum áfram, það er mikil
umferð, en hún er hæg, hægari en
í flestum öðrum stórborgum.
Af bílum ber tiltölulega mest á
strætisvögnum, sem eru bæði raf-
magns- og díselvagnar. Þeir ganga
mjög þétt, og mega heita hver á
eftir öðrum, beggja vegna götunn-
ar. Leigubílar og einkabílar eru í
svipuðu hlutfalli, (leigubílar allir
eins málaðir) flestir af nýrri gerð.
Lítið sést af gömlum bílum, nema
helst vörubílar. Beggja vegna göt-
unnar eru verslanir fullar varnings,
og þá ekki síður af viðskiptavin-
um!
Það er sunnudagur í dag, og
hann notar hið vinnandi fólk mik-
ið til að fara í búðir. Á morgun er
þeim aftur lokað, nema matvöru-
verslunum, en þær eru alltaf opn-
ar mestan hluta sólarhringsins.
Kannski ættum við að biðja öku-
manninn um að stansa augnablik
og líta nánar á búðirnar?
Litið í vöruhús
Fyrst förum við í stórt vöruhús,
og komum fyrst í hljóðfæradeild.
Hljóðfærin eru ódýr. Meðal ann-
ars sjáum við þar mjög vandaðan
gítar, sem kostar 60 rúblur, fiðlu á
25 rúblur.
Á neðstu hæð skoðum við barna-
leikföng, sportvörur alls kon-
ar, búsáhöld, ýmsar skrautvörur,
o.s.fv. Við göngum upp á 2. hæð,
þar sjáum við fatnað alls konar,
skódeild, töskudeild o.m.fl.
En þar sem við erum peninga-
laus í þessari för, dveljumst við
þarna skammt, en á bakaleið kem-
ur okkur saman um, að allur nauð-
synjavarningur sé mjög ódýr, en
aftur meira lagt á ýmsa munaðar-
vöru. Þegar við komum út á göt-
una aftur, tökum við eftir mat-
vörubúð skammt frá, og samþykkj-
um að líta þar inn sem snöggvast.
Þar er mikil ös, en allir eru í bið-
röðum og hver bíður með þolin-
mæði þess, að röðin komi að hon-
um. Við erum aftur á móti aðeins
í forvitnisferð, svo að við göng-
um um og skoðum í útstilling-
arborðunum o.þ.h. Í einu boð-
inu eru kjötsýnishorn. Við getum
fengið kjötið í heilum skrokkum,
og svo allavega tilreitt, t.d. kóte-
lettur, óbarðar og barðar, hakk-
að kjöt og buffsneiðar úr hökkuðu
kjöti tilbúnar til steikingar, kjöt-
fars. Svona mætti lengi telja, einn-
ig er hægt að fá flesta rétti fullmat-
reidda. Næst komum við að borði
með fisksýnishornum. Einnig þar
er fjölbreytnin mjög mikil. Við
komum þarna auga á íslenskan ís-
fisk og síld. Þá stöndumst við ekki
mátið og spyrjum. Jú, þessi vara
líkar vel, en pökkunin þykir of stór
á fiskinum, en hún er 7 pund. Mat-
vörurnar eru ódýrar og kjöt til-
tölulega ódýrara en fiskur.
Í þessari verslun er víndeild,
eins og í öðrum matvöruverslun-
um. Við litum þar inn. Allar hill-
ur eru fullar af hinum ýmsu teg-
undum vína, og í allavega pökkun-
um. Þarna sjáum við t.d. kampavín
á eins lítra flöskum á 26 rúblur.
Við ljúkum þessari heimsókn og
ökum aftur af stað, og skal nú hald-
ið til eldri hluta borgarinnar.
Gamla Moskva
Elstu húsin eru bjálkahús, „mjög
lík samskonar húsum og í Nor-
egi,“ segir einhver og hann bætir
við: „Þau eru hlý og vinaleg þegar
inn er komið, þótt ekki séu þau fal-
leg utan.“ Það er satt, ekki eru þau
falleg, en það stafar mikið af því,
að ekki er hægt að mála bjálkana,
og við margra ára veðrun hafa hús-
in dökknað mikið, og eru nú mörg
hrörleg að sjá.
Enn bera þau þó merki fornrar
fegurðar, því að kring um glugga
og dyr eru útskornir „rammar,“
og á þetta almennt við um hús,
sem við sjáum og ber víða vott
um mikinn hagleik. Við flest hús-
in eru garðar. Göturnar eru mjó-
ar og ómalbikaðar, mega heita eins
og þær götur, sem Akurnesingar
þekkja best, nema hvað þessar göt-
ur eru greiðfærari, þar sem þær eru
ekki eins holóttar!
Þarna, eins og annars staðar
sjáum við börn að leik. Þótt þetta
sé gamalt hverfi, vitnar það ekki
um fátækt. Við virðum fyrir okkur
börnin, þau eru enn hraustleg og
hlýtt klædd, og í góðum fötum, en
ekki „fín“ í þeirri merkingu, sem
við leggjum í það orð.
Á flestum húsunum eru sjón-
varpsloftnet, og okkur kemur sam-
an um að það vitni ekki um sára fá-
tækt íbúanna.
Nú ökum við til baka, inn í
miðborgina aftur. Við komum að
Kreml, sem er eins og borg í borg-
inni, með hinum sérkennilegu og
frægu múrum í kring. Upp úr múr-
unum gnæfa turnar gömlu kirkn-
anna, sem eru frá því á miðöldum,
og varðturnarnir fornu, sem eru
margir mjög háir, sá hæsti, turn
Ivans 3. frá 16. öld, er 81 meter og
var hæsta bygging Moskvu þar til
farið var að reisa skýjakljúfana. Við
eina hlið múranna líður áfram áin
Moskva, lygn og breið.
Innan Kremlarmúra
Þegar við höfum ekið kringum
Kreml, langar okkur einnig til að
litast um innan múranna. Við sýn-
um vegabréfin, síðan göngum við
inn fyrir múrinn, og þar með inn í
elstu Moskvu. Þar eru mjóar mal-
bikaðar götur, en þeim gefum við
ekki gaum nema andartak, því að
hér er svo margt fornt og fagurt til
að skoða.
Þarna sjáum við torg, Dóm-
kirkjutorgið. Við það standa m.a.
þrjár dómkirkjur byggðar í aust-
urlenskum stíl, á 15. og 16. öld.
Í einni þeirra, Erkiengilsdóm-
kirkjunni voru furstar og keisarar
grafnir, fram til Péturs mikla.
Aðalbyggingarnar eru þó ekki
kirkjurnar, heldur hallir gömlu
keisaranna, sem höfðu þarna að-
setur sitt þar til Pétur mikli lét
reisa Pétursborg og flutti þangað.
Þessar hallir, sem eru reistar á
ýmsum tímum, eru reistar hver
upp að annarri og mynda þannig
mikla byggingastamstæðu. Þarna
eru geymdar sögulegar minjar, og
dýrgripir, sem tilheyrt hafa keis-
urunum. Við þessa byggingasam-
stæðu var svo þingsalur Æðsta-
ráðsins reistur árið 1934. Við
göngum inn í þann hluta, sem hef-
ir að geyma safn gömlu keisaranna.
Skoðum m.a. kjóla og skartgripi
Elísabetar dóttur Péturs mikla, en
hún var skartkona mikil. Af öðru
úr hennar eigu skoðum við hest-
vagna, t.d. einn stóran og glæsileg-
an skreyttan gulli og gimsteinum.
Fyrir honum eru átta hvítir hestar
skrautbúnir.
Þarna eru gjafir frá Katrínu I.
til Orlovs friðils síns, þ.á.m. fagr-
ir postulínsgripir frá Napolí, og
borðbúnaður úr silfri. Við skoð-
uðum einnig klæði og fleira úr
eigu Péturs mikla meðal annars
reiðstígvél, sem hann hafði sjálf-
ur smíðað, en hann var mikill hag-
leiksmaður. Þetta eru stærstu skór,
sem við höfum séð, en skýringin er
að sjálfsögðu sú að Pétur var mjög
stór, eða 2 m. og 5 cm. á hæð.
Við skoðum margt fleira, krýn-
ingarskrúða keisara, vopnasafn og
ýmislegt fleira frá hernaði þess
tíma. Það tekur okkur langan tíma
að skoða þetta, en áður en við yf-
irgefum safnið, göngum við inn
í stóran sal, sem hefur að geyma
gjafasafn keisaranna, og eru þar
margir og miklir dýrgripir sam-
ankomnir. Gull og silfur diskar og
annar borðbúnaður, skartgripir,
vopn – þannig mætti langan tíma
telja, því að hlutirnir skipta hundr-
uðum. Þarna sjáum við m.a. gler-
skáp, sem nær frá gólfi til lofts. Þar
gefur að líta gjafir Danakonunga
til Rússakeisara, og eru það mikl-
ir dýrgripir, ekki síður en annað,
sem þarna er. Við heyrum einn úr
okkar hópi segja með dálitlu angri
í röddinni: „Við Íslendingar höf-
um nú borgað bróðurpartinn af
þessu!“
Allir þessir mörgu og fögru grip-
ir eiga sér glæsta sögu, en einnig
eiga þeir flestir sína harmasögu, ef
dýpra er skyggnst.
Nú yfirgefum við þessa sali,
göngum niður stiga og inn lang-
an gang. Opnum hurð, og við
erum stödd í þingsal Æðstaráðs-
ins. Hurðin sem við opnum er að
vísu venjuleg hurð, en þó er hún
meira. Hún skilur á milli gam-
als og nýs tíma, milli íburðar og
prjáls, og hins stílhreina látleysis,
sem hér gefur að líta, þó allt sé hér
vandað. Fyrir miðjum gafli er sæti
forsetanna, sitt hvoru megin ráð-
herranna. Framan við þessi sæti
er ræðupallur. Andspænis eru svo
áheyrendasæti og stúkur, ca. 2.300
sæti alls. Við hvert áheyrendasæti
er lítið púlt til að skrifa við. Pluss-
renningar af algengri rússneskri
tegund eru á gólfinu. Við setjumst
stundarkorn og virðum fyrir okkur
salinn og hvílumst eftir gönguna
um safn gömlu keisaranna.
Síðan förum við fram í anddyr-
ið, skrifum nöfn okkar í gestabók-
ina, þessari heimsókn er lokið.
Ný borg á
fornum grunni
Í þetta skipti göngum við heim á
hótel, það tekur okkur ca. 5 mín.
Leiðin liggur meðfram stórum
almenningstrjágarði, sem nýtur
skjóls hinna fornu múra.
Þegar heim kemur, tökum við af
okkur yfirhafnirnar og förum síð-
an í borðsalinn á 2. hæð til hádeg-
isverðar, klukkan er tvö. Við setj-
umst við borð, sem okkur er ætlað.
Þjónninn ber okkur matinn; brauð,
salöt og styrjuhrogn, súpu, steikta
kjúklinga og ís. Kaffi á eftir.
Við gefum okkur góðan tíma til
að matast, og virðum fyrir okk-
Nóvemberdagur í Moskvu fyrir sextíu árum
Hópurinn í Sovétríkjunum. Aftari röð f. v.: Ragnar Gunnarsson, Sigurður Blöndal fararstjóri, Rafn Gestsson og Pétur Péturs-
son. Fremri röð. F.v.: Unnur Leifsdóttir, Eberg Ellefsen, Stefán Þorleifsson og Rafn Gestsson.