Skessuhorn - 15.10.2014, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 2014
„Ég er búinn að vera hér síðan vor-
ið 2005. Mitt hlutverk er að hafa
daglega umsjón með héraðsbóka-
safninu hér í Borgarnesi. Í því felst
að sjá um innkaup, frágang bóka
og þjónustu svo sem afgreiðslu og
annað. Þetta skarast svo við önnur
söfn Safnahúss Borgarfjarðar. Við
vinnum auðvitað saman, svo sem í
tengslum við sýningar og annað,“
segir Sævar Ingi Jónsson héraðs-
bókavörður Safnahúss Borgarfjarð-
ar. Auk þess að sinna bókavörslu
hefur hann um árabil setið sem
stjórnarmaður í Sögufélagi Borg-
arfjarðar og á einnig sæti í ritnefnd
þess merka félags. Það var því ekki
úr vegi að taka spjall við Sævar einn
fagran haustdag í liðinni viku.
Ánægjuleg safnastörf
Sævar segist hafa mikla ánægju af
störfum sínum í Safnahúsi Borg-
arfjarðar. „Það er mjög skemmti-
legt að starfa sem bókavörður. Hér
er gott samstarfsfólk og góðir gest-
ir sem koma og nota safnið. Auk
notkunar almennings má segja að
það séu ein fjögur skólastig á okk-
ar svæði hér í Borgarbyggð. Tveir
háskólar, einn menntaskóli, grunn-
skólar og leikskólar. Notkunin á
bókasafninu hér er því bæði lifandi
og fjölbreytt í samræmi við þetta.
Síðan erum við sem störfum hér í
safnahúsinu í sameiginlegum verk-
efnum. Ég hef til að mynda tölu-
vert verið að grúska í borgfirskum
höfundum. Við reynum að halda
utan um þeirra verk gegnum tíð-
ina, minnumst þeirra á heimasíðu
safnahússins (safnahus.is), setjum
upp litlar sýningar og fleira. Þetta á
við mig. Safnahúsið er með margar
sýningar á hverju ári.“
Við hlið okkar þar sem við sitj-
um og spjöllum í safninu er einmitt
nýbúið að opna eina slíka sýningu.
Hún er hin áhugaverðasta og er um
Bjarna Helgason á Laugalandi. Þar
má skoða marga muni úr hans eigu,
svo sem ljósmyndabúnað og gamlar
ljósmyndir. Eldri sýning um Guð-
mund Böðvarsson skáld frá því í
sumar minnir einnig á sig því lesa
má tilvitnanir í ljóð hans á veggj-
um. Sævar útskýrir að fimm söfn
séu í húsinu og Guðrún Jónsdóttir
starfi sem forstöðumaður yfir öllu.
Söfnin eru héraðsskjalasafn, bóka-
safn, byggðasafn, náttúrugripasafn
og listasafn. Innan skjalasafns er
svo ljósmyndasafn, að sama skapi er
hið merka einkabókasafn Páls Jóns-
sonar frá Örnólfsdal hluti af Hér-
aðsbókasafninu en þó skýrt afmark-
að í sérrými.
Fer með strætó á milli
Sævar Ingi er frá bænum Ásfelli
í Hvalfjarðarsveit sem stendur
skammt innan við Akranes og býr
hann þar í dag. Þar á hann nokkr-
ar kindur og unir sér vel í því stússi.
Hann ferðast til og frá vinnu í Borg-
arnesi dag hvern og tekur oftast
strætisvagninn kvölds og morgna.
Það sé góður og hagkvæmur ferða-
máti. Aðspurður um hjúskaparstöðu
brosir Sævar út í annað og segir að
leit standi enn yfir að kvonfangi.
Þegar hann hóf störf sem héraðs-
bókavörður í Borgarnesi stóð hann
á ákveðnum tímamótum.
„Ég hafði lokið BA-námi í ís-
lensku frá Háskóla Íslands en vissi
ekki alveg hvaða starfsvettvang mig
langaði til að vinna á. Mig lang-
aði um tíma til að vinna við fjöl-
miðla en eftir því sem lengra dró
á íslenskunámið þá fjaraði áhug-
inn á því svolítið út. Námið opn-
aði ný áhugasvið. Ég tók ársnám
í kennslufræði að loknu íslensku-
náminu en fann á miðjum vetri að
mig langaði ekki til að verða kenn-
ari, fann ekki neistann. Þá datt mér
í hug að skipta yfir í bókasafnsfræði
en lét þó ekki verða af því. Þegar ég
lít um öxl þá sé ég að mér hefur allt-
af þótt gaman að grúski og heim-
ildaleit. Það er einmitt hluti af því
sem maður er að fást við hér á safn-
inu. Eftir að hafa unnið um skeið að
loknu námi þá var mér bent á aug-
lýsingu um stöðu bókavarðar hér í
Borgarnesi. Mér fannst þetta smell-
passa fyrir mitt áhugasvið, sótti um
og fékk starfið og hef verið hér síð-
an. Það er svo í kollinum að bæta
við mig menntuninni í bókasafns-
fræðinni í framtíðinni.“
Sérfræðingur í
hjómsveitanöfnum
„Íslenskunámið skiptist gróft séð í
málfræðinám og bókmenntanám.
Ég er meira bókmenntalega þenkj-
andi heldur en málfræðilega. Þeg-
ar leið á íslenskunámið og maður
gat farið að velja úr kúrsum þá var
ég svolítið að velja hitt og þetta svo
sem merkingarfræði orða og nafn-
fræði. Ég skrifaði svo lokaritgerð-
ina mína um íslensk hljómsveita-
nöfn.“
„Hljómsveitanöfn?“, hváir blaða-
maður við. „Já, um það fjallar BA-
ritgerðin mín í íslensku,“ svara
Sævar. „Þú ert þá sérfræðingur í ís-
lenskum hjómsveitanöfnum?“ „Ja,
ég hef dálítið mikinn áhuga á tón-
list og hef t.d sungið í kór Saur-
bæjarprestakalls undanfarin ár. Ég
grúska svolítið mikið í tónlist, mest
þó fyrir skúffuna og mig. Oft er það
efni sem ber ekki mest á. Ég hef
voða gaman af því að draga saman
upplýsingar og búa til grunna eða
lista t.d. um hjómsveitir sem fara
kannski ekki mikinn. Þetta er svona
hobbí hjá mér. Fyrir nokkrum
árum fór ég svo að safna íslensk-
um vínylplötum með dægurtónlist
og stúdera ýmislegt í kringum þær.
Það er mjög gaman að þessu og líka
ánægjulegt að sjá að tónlistarfólk er
aftur farið að senda frá sér nýtt efni
á þessu formi sem er gamla vínyl-
platan.“
Snorri Þorsteinsson
skilaði miklu starfi
Þegar við hittum Sævar er Borg-
firðingabók - Ársrit Sögufélags
Borgfirðinga 2014 nýkomin út.
Ritið hefur komið út reglulega á
hverju ári mörg undanfarin ár. Það
er hið myndarlegasta. Útgáfa árs-
ins er 255 síður. Bókin inniheld-
ur fjölbreyttar ritgerðir af ýmsum
toga um sögu, mannlíf og menn-
ingu Mýra- og Borgarfjarðarsýslu
og er prýdd fjölda ljósmynda. Sæv-
ar er einn þriggja í ritnefnd. Hver
voru tildrög þess að hann hóf þetta
starf?
„Snorri heitinn Þorsteinsson,
sem lést 9. júlí síðastliðinn, var for-
maður Sögufélagsins og ritnefnd-
ar Borgfirðingabókar. Hann kom
oft hingað á safnið. Eitt sinn þegar
við vorum að ræða saman þá spurði
hann mig hvort ég hefði áhuga á að
koma í stjórnina. Ég sagði bara já
og stuttu síðar spurði hann aftur og
þá hvort ég vildi taka sæti í ritnefnd
Borgfirðingabókar. Því játti ég
einnig og hef verið í hvorutveggja
síðan. Nýjasta Borgfirðingabókin
fyrir 2014 er sú fimmta sem ég kem
að sem ritnefndarmaður og reynd-
ar sem stjórnarmaður í Sögufélagi
Borgarfjarðar einnig.“
Sævar minnist Snorra af hlýhug
og virðingu. „Fræðimannstaugin
var sterk í Snorra. Hann var mjög
farsæll í sínum störfum fyrir Sögu-
félagið. Alltaf leitandi og sístarf-
andi. Mér er það minnisstætt að
svo seint sem nú um páskana fór ég
með gömul Stjórnartíðindi til hans
þar sem hann lá á sjúkrahúsinu á
Akranesi. Þá var hann að ljúka við
eina af ritgerðum sínum og vant-
aði að leita í heimildum. Hann hélt
áfram á meðan kraftar leyfðu.“
Borgfirðingabókin
kemur áfram út
Árleg útgáfa Borgfirðingabókar er
afrek út af fyrir sig. Það er mikið
starf hjá áhugamönnum að halda
utan um slíkt. Ásamt Sævari eru þau
Ingjbjörg Daníelsdóttir á Fróða-
stöðum og Guðmundur Brynjúlfs-
son í Borgarnesi í ritnefnd bókar-
innar. Höfundar efnis koma svo
víða að og gefa allir vinnu sína.
„Umsvifin við þetta hafa verið
að aukast. Það er mjög gaman að fá
efni Borgfirðingabókar í hendur og
vera í sambandi við höfunda þess
við vinnslu bókarinnar. Á köflum er
þetta krefjandi því sjálf bókin hef-
ur verið unnin á skömmum tíma.
Kannski byrjað á henni eftir áramót
og svo kemur hún út með vorinu.
Sú sem er nýútkomin í ár á sér hins
vegar aðeins aðra sögu vegna þess
að veikindin sóttu að Snorra í vor
og hann féll svo frá í sumar. Eins og
gefur að skilja þá hægði það á starf-
seminni. Hann vann að þessari bók
alveg fram í andlátið. Það eru rit-
gerðir eftir hann í henni. Eins lagði
hann drög að greinum sem munu
birtast í næstu bókum.“
Sævar segir að stefnt sé hik-
laust að því að halda útgáfu Borg-
firðingabókar áfram og leita jafn-
framt leiða til að efla Sögufélagið
enn frekar. „Við í ritnefndinni ætl-
um að hittast fljótlega og leggja lín-
urnar fyrir næstu bók. Útgáfan hef-
ur gengið þokkalega þó þetta skili
varla neinum hagnaði. Þó eru milli
350 til 400 áskrifendur. Sögufélag-
ið á sjóð ef á þarf að halda og hef-
ur gefið út meira. Margir þekkja
Íbúatölin á þess vegum og þau hafa
selst vel. Borgfirskar æviskrár sem
hafa komið út á löngum tíma hafa
einnig staðið undir sér. Það sem
háir kannski Borgfirðingabókinni
nú að mér finnst, er að yngra fólk-
ið veit ekki almennilega af henni.
Við þurfum að fjölga áskrifendum,
fá inn nýliðun ef svo má segja. Það
er reynt að haga efnistökum þannig
að þau séu fjölbreytt og sem víðast
úr héraðinu en kannski þarf líka að
hugsa meira um að ná til yngri ald-
urshópanna.“
Æviskrárnar geyma
mikinn fróðleik
Starfsemi Sögufélagsins snýr þó
ekki eingöngu að Borgfirðingabók.
Eins og fram hefur komið þá hefur
félagið staðið fyrir ýmiss konar út-
gáfu gegnum árin. Ein sú þekktasta
eru Borgfirskar æviskrár, stórvirki í
13 bindum sem geyma upplýsingar
um 13 þúsund manns. Fyrsta bindið
kom út 1969 og nú eru æviskrárnar
komnar á enda stafrófsins.
„Fyrir nokkrum árum var haft
samband við Guðmund Sigurð Jó-
hannsson ættfræðing á Sauðár-
króki og hann beðinn um að vinna
leiðréttingar við þessi bindi. Það
er sitthvað sem betur mátti fara.
Bæði slæddust með villur og það
vantar fólk sem hefði átt að vera
með í bókunum. Guðmundur fór
yfir hluta af verkinu og hefur skil-
að þeirri vinnu. Nú liggur fyrir að
ákveða hvernig þeim leiðréttingum
verður komið á framfæri. Þar eru
ýmsir möguleikar. Bæði með hefð-
bundnum hætti og svo rafrænt með
tölvutækninni,“ segir Sævar. Það
þurfi að hans mati að skoða hvern-
ig Sögufélagið geti breikkað starfs-
svið sitt. Félagið þurfi ekki endi-
lega að vera útgáfufélag eingöngu
heldur gæti það gert meira af því
að standa fyrir t.d. málþingum og
þess háttar.
mþh
Sævar Ingi Jónsson héraðsbókavörður í Safnahúsi Borgarfjarðar:
Hefur alltaf þótt gaman að grúski og heimildaleit
Sævar Ingi minnist Snorra Þorsteins-
sonar með hlýhug og virðingu. Snorri
stóð um margra ára bil vaktina sem
formaður Sögufélagsins og formaður
ritnefndar Borgfirðingabókar. Hann
var fæddur að Hvassafelli 31. júlí 1930
en lést 9. júlí 2014.
Sævar Ingi Jónsson héraðsbókavörður í húsakynnum Safnahúss Borgarfjarðar. Á borðinu fyrir framan sig er hann með nýútkomna Borgfirðingabók – Ársrit Sögufélags
Borgarfjarðar 2014.
Starf bókavarðar í Safnahúsinu er fjöl-
breytt og felur í sér allt frá afgreiðslu
til fræðagrúsks. Hér afgreiðir Sævar
bækur til viðskiptavina.