Skessuhorn - 12.11.2014, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 2014
Karlatal á hafnarvoginni í Grundarfirði
Hafnarvogirnar í sjávarbæjum eru
á tíðum vinsælir samkomustaðir.
Þar koma karlarnir gjarnan saman
til að ræða um daginn og veginn.
Þegar blaðamaður Skessuhorns
leit inn á hafnarvogina í Grundar-
firði í síðustu viku voru þar menn
á spjalli. Frammi á bekk í anddyr-
inu sátu þeir kumpánar Ingi Hans
Jónsson sagnameistari og Ólafur
Guðmundsson sem m.a. um ára-
bil starfrækti steypustöð í Grund-
arfirði. Blaðamaður rak augun í
blað á auglýsingatöflunni þar sem
skráð var hvenær skaflinn fór úr
innra Kinnargili. Þessi skráning
byrjaði sumarið 1991 og hefur við-
haldist síðan. Það sem athyglis-
vert er við þessa skrá er að skaflinn
umræddi hvarf á mjög mismundi
tíma frá vori og jafnvel fram á vet-
ur. Þannig fór hann t.d. ekki fyrr en
3. nóvember árið 1993 og kom svo
aftur þremur dögum síðar, eins og
segir á blaðinu. Skaflinn umræddi
hvarf 28. apríl árið 2010 og hef-
ur hann aldrei horfið svo snemma
á tímabilinu 1991-2014. Yfirleitt
hvarf hann þessi ár á tímabilinu frá
miðjum júní til ágústloka.
Kallaður hafnar-
varðarpíkan
Ólafur Guðmundsson sagði að
þessi skafl í innra Kinnargili hafi
yfirleitt haldist allt árið allt fram
á sumarið 1991 og það sé ástæðan
fyrir því að þá hafi skráningin byrj-
að. Ingi Hans bætti því við að þessi
skafl hafi haft gælunafn á hafnar-
voginni, gjarna verið kallaður hafn-
arvarðarpíkan. „Það var fyrir það að
hann var þríhyrndur í laginu en svo
bráðnaði neðan af honum þar sem
áin rann undan. Menn höfðu gam-
an af því að fylgjast með þessu enda
blasti skaflinn við héðan úr glugg-
anum,“ sagði Ingi Hans.
Fóru í kaffi og drógu
svo netin
Innar í hafnarvogarhúsinu hjá
hafnarstjóranum sjálfum Hafsteini
Garðarssyni viðhöfðu menn alvar-
legra tal. Þar var verið að spá í afla-
brögðin og vertíðina. Þetta voru
auk Hafsteins þeir Sigurjón Hall-
dórsson skipstjóri á Farsæl, Frið-
geir Hjaltalín vélamaður og Þórður
Magnússon framkvæmdastjóri. Þeir
voru sammála um að þetta væri frek-
ar rólegt eins og er en myndi vænt-
anlega lagast. Þórður var reyndar
búinn að segja við blaðamann úti á
götunni skömmu áður, að það væri
nægur fiskur í Breiðafirðinum, það
vantaði bara meiri kvóta. „Það sem
ég var ósáttur með við LÍÚ, var að
þar á bæ voru menn alltof samstíga
áliti Hafró um fiskverndun og út-
hlutun veiðiheimilda. Ég er að
vona að þetta breytist með nýju út-
vegssamtökunum. Hér við fjörðinn
hafa menn á síðustu tveimur ver-
tíðum kynnst því sem áður þekkt-
ist ekki. Það er að þeir sem voru á
netunum lögðu þau, fóru svo í kaffi
og drógu þau svo að því loknu full
af fiski. Þetta þekktist ekki á vertíð-
unum áður. Þá lögðu menn einn
daginn og drógu svo næsta dag ef
viðraði,“ sagði Þórður. Sessunaut-
ar hans á hafnarvoginni tóku und-
ir það, svona hafi þetta verið alveg
frá því netaveiðar byrjuðu frá höfn-
um á Snæfellsnesi upp úr miðri síð-
ustu öld. Það þekktist þá ekki að
menn væru með einn og hálfan eða
tvo ganga af netum í sjó. Það hafi
líklega verið Suðurnesjamenn sem
byrjuðu með það skipulag á veiðun-
um. þáÓlafur Guðmundsson og Ingi Hans Jónsson. Friðgeir Hjaltalín, Hafsteinn Garðarsson og Þórður Magnússon.
Framköllunarþjónustan í Borgarnesi 25 ára
Framköllunarþjónustan við Brúar-
torg í Borgarnesi á stórafmæli í vik-
unni en fyrirtækið var stofnað 14.
nóvember 1989 og fagnar því 25
ára afmæli á föstudaginn. Stofnend-
ur og eigendur Framköllunarþjón-
ustunnar eru hjónin Svanur Stein-
arsson og Elfa Hauksdóttir. Á þeim
aldarfjórðungi sem fyrirtækið hefur
verið starfrækt hefur margt breyst
en Framköllunarþjónustan hefur
lagað sig að breyttum aðstæðum.
Vildi vera með
sjálfstætt fyrirtæki
Svanur er menntaður bifvélavirki
og starfaði við iðnina framan af,
þar til hann stofnaði Framköllun-
arþjónustuna. „Ég var með áhalda-
hús bæjarins á þeim tíma og var þá
beðinn um að taka við umboðinu
fyrir Toyota í Borgarnesi. Ég vildi
frekar vera með sjálfstætt fyrirtæki
samhliða umboðinu og þannig fór
þetta af stað,“ segir Svanur. Fyrsta
árið var fyrirtækið fyrst og fremst í
filmuframköllun, en Svanur keypti
framköllunarvélar af Ólafi Árnasyni
ljósmyndara á Akranesi. „Því næst
fórum við að selja ramma, mynda-
vélar og taka passamyndir. Við vor-
um ekkert að flýta okkur.“ Fyrstu
árin var fyrirtækið til húsa að Borg-
arbraut 11, þar til ársins 1998 þeg-
ar hjónin byggðu húsið að Brúar-
torgi 4, þar sem fyrirtækið stendur
enn í dag. Svanur hefur verið með
ýmis umboð í versluninni í gegnum
árin, til viðbótar við Toyota. „Ég
tók á sínum tíma mörg umboð að
mér. Svo tók Tölvuþjónusta Vest-
urlands við hluta umboðanna. Við
komumst að því að það var betra að
vera í fáu og gera það vel.“ Í dag er
Framköllunarþjónustan með um-
boð fyrir VÍS og Heimsferðir.
Geta framkallað allar
gerðir mynda
Síðustu árin hefur rekstrarumhverfi
Framköllunarþjónustunnar breyst
töluvert. Fyrstu árin var aðallega
um filmuframköllun að ræða. Fyrir
um 14 árum fóru hlutirnir að breyt-
ast, þegar notkun filmuvéla fór að
dala. „Í dag lætur fólk aðallega
framkalla fyrir sig í gegnum net-
ið, enda flestar myndavélar orðn-
ar stafrænar. Samhliða því hefur
dregið verulega úr því að fólk fram-
kalli myndirnar sínar,“ segir Svan-
ur. Framköllunarþjónustan er með
umboðsaðila víða um Vesturland
en hefur einnig verið að sækja í sig
veðrið annarsstaðar á landinu. „Við
framköllum myndir fyrir fólk alls-
staðar á landinu í gegnum heima-
síðuna framkollunarthjonustan.is.
Hægt er að senda margar myndir í
gegnum hana í einu og því stend-
ur ekkert í vegi fyrir því að hægt
sé að framkalla myndir fyrir fólk
hinum megin á landinu. Myndirn-
ar eru svo sendar með pósti til við-
komandi,“ útskýrir hann. Ekki eru
eingöngu framkallaðar ljósmyndir
í Framköllunarþjónustunni, heldur
er einnig prentað á ýmis önnur efni.
„Fólk lætur mikið prenta myndir á
striga eða MDF plötur til gjafa. Við
framköllum líka slides -myndir og
meira að segja svart/hvítu mynd-
irnar af gömlu glerplötunum,“ seg-
ir Svanur. Hann bætir því við að
eins geti þau lagað gamlar mynd-
ir. „Við prentum einnig á álplöt-
ur, „foam,“ boli og hitaþrykkjum
á timbur. Auk þess erum við með
ýmis konar boðskort og ekki má
gleyma jólakortunum,“ útskýra
hjónin. Þau eru með yfir fimmtíu
tegundir af jólakortum í þremur
stærðum á vefsíðunni sem fólk get-
ur valið um. „Fólk sendir þá bara
sinn texta og myndirnar með og
við prentum. Eins er mikið um að
fólk hanni kortin sín sjálf og þá þarf
ekkert annað að gera en að prenta
þau og skaffa umslög. Það er fljót-
afgreitt og ódýrara,“ segir Svanur.
Hann segir að framköllunarstöðum
á landinu hafi fækkað í gegnum árin
sem hafi leitt til þess að mikið sé að
gera í desember.
Sama verð í 13 ár
Þrátt fyrir að tækninni hafi farið
fram og flestir notist við stafrænar
myndavélar í dag eru enn nokkrir
sem nota filmumyndavélar. Gamla
handbragðið er ekki langt und-
an í Framköllunarþjónustunni og
er fyrirtækið eitt fárra á landinu
sem bjóða upp á filmuframköllun
enn þann dag í dag. „Það eru allt-
af nokkrir sem velja að nota film-
urnar, þó þeir séu ekki margir. Það
er kannski helst fullorðið fólk, enda
er þetta besta geymslan á myndum
fyrir það. Þeir sem eru vanir film-
unni taka ekki of margar mynd-
ir.“ Hjónin selja einnig filmur og
einstaka sinnum slíkar myndavél-
ar. „Fólk kemur jafnvel úr Reykja-
vík til að fá filmur, enda erfitt að fá
þær á landinu. Þá er einnig skort-
ur á filmumyndavélum. Ég náði að
redda tveimur svoleiðis vélum en
þær eru báðar seldar. Krakkarnir
eru farnir að vilja prófa filmuvél-
ar. Börn og unglingar í dag þekkja
þessa tækni varla, hafa sum aldrei
séð þetta. En þeim finnst gam-
an að taka myndir á filmuvélarn-
ar, því þau geta ekki skoðað mynd-
irnar strax. Sum hver eru jafnvel
farin að framkalla myndirnar sjálf.
Það er ekki svo langt síðan að það
var kennt í skólum og margir sem
kunna þetta,“ segir Svanur. Film-
urnar flytja hjónin inn sjálf frá
Bretlandi ásamt fleiri ljósmynda-
vörum, svo sem ljósmyndapappír.
„Við erum með góðan samning við
pökkunarfyrirtæki í Bretlandi, sem
endurpakkar Fuji ljósmyndavörum.
Við höfum því náð að hafa sama
verðlistann frá 2001, fyrir utan að
stækkanir hafa hækkað örlítið.“
Framleiða dúnsængur
Í Framköllunarþjónustunni er einn-
ig boðið upp á aðrar vörur, á borð
við fatnað og heimaunnar dúnsæng-
ur. Elfa er í fullu starfi í fyrirtæki
þeirra hjónanna og sér meðal ann-
ars um fötin í versluninni. Áður var
hún með annað fyrirtæki, alls óskylt
Framköllunarþjónustunni. „Ég rak
hárgreiðslustofu í 33 ár og hætti
rekstrinum þar fyrr á þessu ári. Það
var kominn tími til að breyta til
eftir öll þessi ár í hárgreiðslunni,“
segir hún og brosir. Fyrir tveimur
árum hófu þau sölu á útivistarfatn-
aði frá íslenska merkinu Icewear.
„Okkur fannst vanta útivistarfatn-
að hér á góðu verði. Þetta eru há-
gæða útivistarföt, sem henta vel ís-
lensku veðurfari enda er þetta ís-
lensk hönnun. Fötin eru frá fyr-
irtækinu Drífu í Garðabæ, sem á
vörumerkið Icewear og Víkurpr-
jón í Vík í Mýrdal.“ Hún segir föt-
in vinsæl og að salan á þeim hafi
undið upp á sig sem leiddi til þess
að þau séu að auka við sig í fatn-
aðinum núna. „Við höfum í nógu
að snúast. Þó að það dragist sam-
an í einum lið, þá finnur maður
sér meira að gera í öðrum,“ bæt-
ir Svanur við. Hjónin láta ekki þar
við sitja. Þau koma víða við og
eru sjálf einnig í alíslenskri fram-
leiðslu. „Við framleiðum heima-
unnar æðardúnsængur ásamt fjöl-
skyldu minni,“ segir Svanur. Hann
segir fjölskylduna eiga land á Mýr-
unum þar sem æðarfuglinn verpir.
„Við tínum dúninn þar og hlúum
að æðarvarpinu. Svo hreinsum við
dúninn og fyllum í verin.“ segir
Svanur. Það er því mörgu að snú-
ast hjá hjónunum sem rekið hafa
Framköllunarþjónustuna síðasta
aldarfjórðunginn. Í tilefni af af-
mælinu býður Framköllunarþjón-
ustan 25% afslátt af allri mynd-
vinnslu, Icewear fatnaði og Gler-
ups skóm til 14. nóvember.
grþ
Svanur Steinarsson og Elfa Hauksdóttir hafa í nógu að snúast. Í versluninni selja
þau meðal annars útivistarfatnað frá merkinu IceWear.
Harpa Ingimundardóttir, Sædís Þórðardóttir og Svanur Steinarsson kát við af-
greiðsluborð Framköllunarþjónustunnar fyrir jólin 1993. Ljósm. úr einkasafni.
Svanur með myndir sem prentaðar
hafa verið á striga í Framköllunarþjón-
ustunni. Myndin til vinstri er af Borg á
Mýrum snemma á síðustu öld en hin af
málverki Einars Ingimundarsonar af
Flatey. Ljósm. hlh.