Læknablaðið - 15.11.2006, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINAR / HJARTAENDURHÆFING
urinn þrjá fyrirlestra, um næringu, áhrif þjálfunar
og hreyfingu og slökun.
Tölfræði
Við lýsandi tölfræði var notað meðalgildi og
staðalfrávik nema annað sé tekið fram. Student's
t-próf var notað á samfelldar breytur með norm-
aldreifingu en Mann Whitney U próf var notað
við samanburð á milli hópa með aðra dreifingu.
Tölfræðileg marktækni var miðuð við p<0,05.
Niðurstöður
Meðalaldur þátttakenda í hvorum hóp, kynjaskipt-
ing, útfallsbrot vinstri slegils og vegalengd á sex
mínútna gönguprófi er sýnt í töflu II. Þar sjást
einnig undirliggjandi orsök hjartabilunar og lyfja-
meðferð. Enginn tölfræðilegur munur var á milli
hópa í grunngildum eftir skiptingu í meðferð-
arhópa.
Áreynslutími í þolprófi og hámarksvinnuálag
jókst milli fyrri og síðari mælingar í þjálfunarhópi
en breyttist ekki í viðmiðunarhópi (tafla III).
Sautján af 20 þátttakendum í þjálfunarhópnum
(85%) sem luku áreynsluprófi bættu árangur sinn
á seinna prófi miðað við fyrra en það gerðu ein-
ungis fimm af 20 (25%) í viðmiðunarhópnum.
Enginn munur mældist á milli hópa í hámarkssúr-
efnisupptöku.
Vegalengd sem gengin var á sex mínútna
gönguprófi jókst marktækt milli mælinga í þjálf-
unarhópnum en breyttist ekki í viðmiðunarhópn-
um. Sömuleiðis mældist aukning í vöðvastyrk
quadriceps femoris vöðvanum eftir þjálfun í þjálf-
unarhópnum en breyttist ekki í viðmiðunarhóp
(tafla III).
Engin breyting sást í ANP, BNP, útfallsbroti
vinstri slegils eða öndunarmælingum FEVl og
FVC milli upphafs- og lokamælinga, hvorki í við-
miðunarhóp né þjálfunarhóp (tafla III). Meðalgildi
FVC í upphafsmælingu hjá viðmiðunarhóp var
3,69 L og 3,62 L við lokamælingu. í þjálfunarhóp
var FVC að meðaltali 3,52 L í upphafsmælingu og
3,48 L í lokamælingu (p=ns). FEVl var að með-
altali 2,6 L bæði í upphafsmælingu og lokamælingu
í viðmiðunarhóp og í þjálfunarhóp var meðaltal
FEVl mælinga 2,5 L bæði í upphafs- og Iokamæl-
ingu (p=ns).
Enginn munur mældist í heildarmælingu á
heilsutengdum lífsgæðum milli viðmiðunarhóps
og þjálfunarhóps (tafla III). í flokknum sem mældi
þrek sást marktæk aukning í þjálfunarhóp þar sem
T-stig jukust frá upphafsmælingu 44,0 í 50,2 við
lokamælingu (p=0,001), en í viðmiðunarhópnum
breyttist T-stig úr 45,7 í upphafi tímabilsins í 46,7
við lokamælingu (p=ns). Mismunur milli hópanna
í bætingu á tímabilinu var tölfræðilega marktækur
(P=0,01).
Einu ári eftir lok rannsóknarinnar höfðu fimm
sjúklingar úr viðmiðunarhóp og tveir úr þjálfunar-
hóp verið lagðir inn á sjúkrahús. Að 28 mánuðum
liðnum höfðu 11 lagst inn úr viðmiðunarhóp og sjö
úr þjálfunarhóp. Engar innlagna úr þjálfunarhóp
voru vegna versnunar í hjartabilun en þrjár af inn-
lögnum úr viðmiðunarhóp voru vegna hjartabil-
unar. Tveir þátttakenda úr hvorum hóp höfðu lát-
ist 28 mánuðum eftir lok þjálfunartímabilsins.
Umræða
Fyrri rannsóknir á áhrifum hjartaendurhæfingar
á hámarkssúrefnisupptöku (V02 max) hafa verið
misvísandi. Þó að flestar birtar rannsóknir hafi
sýnt aukingu í V02 max (12, 17-22) hafa þessar
rannsóknir sýnt allt frá mikilli aukningu í alls enga
(7, 23-26). í rannsókn okkar fundum við enga
aukningu í V02 max. Líklegasta skýringin á þessu
er sú að rannsóknarhóparnir voru smáir og að
talsverð skekkja getur verið á mælingu hámarks-
súrefnisupptöku. Hugsanlega hefð mátt fá fram
aukningu á V02 max með kröftugri þolþjálfun í
rannsóknarhópnum en tekið var mið af fyrri rann-
sóknum við val á þjálfunaraðferð og gengið út frá
því að leggja ekki of mikið á þessa hjartabiluðu
sjúklinga við æfingarnar til þess að forðast versnun
einkenna. Því hefur einnig verið lýst að það náist
síður að auka súrefnisupptöku hjá þeim sjúkling-
um sem eru með kransæðasjúkdóm sem und-
irliggjandi orsök (27, 28). Langflestir þátttakenda
í rannsókn okkar tilheyra þeim hópi og gæti það
verið hluti af skýringunni.
í rannsókn okkar greindist ekki aukning á
útfallsbroti vinstri slegils eða blóðmælingum á
ANP og BNP. Hins vegar fundum við aukningu
í vegalengd sem þjálfunarhópurinn gekk á sex
mínútum, hámarksálagi og tímalengd á þrekhjóli
ásamt auknum vöðvastyrk í þjálfunarhópnum.
Þetta gefur til kynna að endurhæfingin hafi ekki
bætt áreynsluþol þátttakenda með því að auka
samdráttarkraft hjartans eða loftskipti lungnanna
heldur með því að styrka beinagrindarvöðva. Sex
mínútna göngupróf hefur reynst vel til að meta
áreynsluþol hjartabilaðra (29, 30). Rannsóknir
á áhrifum endurhæfingar hjá hjartabiluðum á
vegalengd á sex mínútna gönguprófi hafa þó verið
misvísandi. Sumar rannsóknir sýna engin áhrif
(31), á meðan aðrar sýna fram á aukið gönguþol
(32, 33). Niðurstöður okkar sýna þó ótvírætt
aukningu í áreynsluþreki sjúklinga í þjálfunarhóp
eftir fimm mánaða endurhæfingu þar sem þeir
bættu við sig bæði á sex mínútna gönguprófinu,
762 Læknablaðið 2006/92