Læknablaðið - 15.11.2006, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR / FJ AR LÆKN IN G AR
Tafla 1. Skipting samráðsbeiðna milli sérgreina.
Rafræn samráð (alls 29)
Skipting milli sérgreina Hjartalækningar = 4 Húðlækningar = 17 Lungnalækningar = 8
Samráð með fjarfundabúnaði (alls 11)
Skipting milli sérgreina Barnalækningar = 5 HNE = 3 Skurðlækningar = 3
upplýsingum til sjúklinga og til að fylgjast með
lífsmörkum (3). Fjarlækningar má skilgreina sem:
Rannsóknir, meðferð, eftirlit og miðlun upplýsinga
til sjúklinga og kennsla heilbrigðisstarfsfólks með
tækni sem veitir greiða leið að sérfræðiþjónustu
og heilbrigðisupplýsingum óháð því hvar aðilarnir
eru staðsettir (5).
Fjarlækningar eru nýr valkostur í heilbrigð-
isþjónustu á íslandi. Þær hafa verið prófaðar hér-
lendis í margvíslegum verkefnum á síðastliðnum
10 árum (6) en hafa ekki enn orðið að reglubund-
inni þjónustu hér. Fjarlækningaverkefnið sem
hér er skýrt frá nefndist: „Fjarlækningar, aðgengi
að sérfræðiþjónustu innan heilbrigðiskcrfis. “
Markmið verkefnisins var: 1) Afla reynslu og
þekkingar fyrir fjarlækningar á Islandi sem gæti
nýst fyrir reglubundna fjarlækningaþjónustu. 2)
Bjóða upp á aðgang með fjarfundabúnaði að
fræðslufundum Landspítala. 3) Gera könnun á
viðhorfum heimilislækna lil fjarlækninga. Hér
er gerð grein fyrir niðurstöðum varðandi fyrsta
markmið verkefnisins og lítillega um annað mark-
miðið en þriðja þættinum hefur þegar verið gerð
skil í Læknablaðinu (7).
Efniviður og aðferðir
í verkefninu voru tvenns konar samráð, ann-
ars vegar með fjarfundabúnaði og hins vegar
með rafrænum sendingum. Læknar í sex sér-
greinum veittu sérfræðiráðgjöf til heimilislækna
á fimm heilsugæslustöðvum í barnalækningum,
háls-, nef- og eyrnalækningum og skurðlækning-
um voru notuð samráð með fjarfundabúnaði en í
hjartalækningum, húðlækningum og lungnalækn-
ingum rafræn samráð. Einn sérgreinalæknir starf-
aði á Húðlæknastöðinni en hinir á Landspítala.
Heilsugæslustöðvarnar á Seyðisfirði, Egilsstöðum,
Kópaskeri, Patreksfirði og í Efstaleiti í Reykjavík
tóku þátt í verkefninu. Alls tóku átta læknar á
heilsugæslustöðvum þált í samráðum og 12 sér-
greinalæknar. Einnig komu tveir aðrir læknar
að skipulagningu verkefnisins og tæknimenn að
framkvæmd.
Verkefnið stóð í tvö ár. Heimilislæknar völdu
sjúklinga til þátttöku í verkefninu sem leituðu til
þeirra á heilsugæsluna á rannsóknartímabilinu.
Valin voru sjúkdómstilfelli þar sem talið var að
sjúklingurinn myndi hafa gagn af samráði með
fjarlækningum. Verkefnið var unnið í nokkrum
áföngum þar sem voru til skiptis undirbúningur,
tæknilegar prófanir og læknisverk.
Verklag á fjarfundum
Eftir að heimilislæknir hafði kynnt möguleikann
á samráði með fjarfundabúnaði fyrir sjúklingnum
skrifaði hann undir upplýst samþykki fyrir þátt-
töku í verkefninu. Sjúklingnum var gefið raðnúm-
er og í framhaldi var send beiðni til sérgreinalækn-
is með tölvupósti þar sem meðal annars kom
fram raðnúmer sjúklings, ástæða beiðni og stutt
sjúkrasaga. Persónuupplýsingar voru eingöngu
sendar með bréfpósti. I framhaldi var tímasetn-
ing fundarins ákveðin en ákveðnir tímar vikunnar
hafðir til viðmiðunar. Þá var haldinn fjarfundur
þar sem þátt tóku læknarnir tveir og sjúklingurinn
eða sjúklingur og forráðamenn ef um barn var
að ræða. A fjarfundinum kynnti heimilislæknir
tilfellið stuttlega. Ef óskað var eftir var mögulegt
að gera líkamsskoðun, til dæmis skoða hreyfiferla.
Þá gafst tími til að spyrja og ræða við sjúklinginn,
ræða tilfellið, sjúkdómsgreiningu, rannsóknir og
meðferð eftir því sem við átti. í lok fjarfundarins
var stuttlega farið yfir niðurstöður. Eftir fundinn
skrifaði heimilislæknirinn nótu í sjúkraskrárkerfi
sitt og sérgreinalæknir sendi heimilislækni í bréf-
pósti afrit af áliti sínu. Báðir læknar fylltu út
matslista sem staðsettur var á vefsíðu á ytri vef
Landspítala og heimilislæknir lagði fyrir nafnlaus-
an matslista á pappír fyrir sjúklinginn. Sjúklingar
fengu jafnframt upplýsingar um að matslistarnir
væru ekki persónugreinanlegir og að lesið væri úr
þeim í heild.
Verklag við rafrœn samráð
Heimilislæknir aflaði upplýsts samþykkis og
gaf sjúklingnum raðnúmer. Hann safnaði þeim
rafrænu gögnum sem við átti, gerði öndunarpróf,
tók hjartalínurit, tók upp hjarta-/lungnahljóð með
rafrænni hlustpípu eða tók stafræna ljósmynd af
útbrotum eða húðbreytingu. Þessar upplýsingar
voru sendar sem viðhengi með tölvupósti til sér-
greinalæknis. í tölvupóstinum kom fram raðnúmer
sjúklings og ástæða beiðni auk stuttrar sjúkrasögu.
Til skráningar voru samhliða sendar með bréfpósti
upplýsingar um nafn og kennitölu sjúklings til sér-
greinalæknis. Sérgreinalæknirinn fékk beiðnina
í tölvupósti, skoðaði viðhengið og sendi svar til
heimilislæknis þar sem fram komu ráðleggingar
varðandi sjúkratilfellið. Báðir læknar fylltu út
matslista á netinu og heimilislæknir lagði nafn-
lausan matslista fyrir sjúklinginn.
Tœki
Landspítali
Á Landspítala var fjarfundabúnaðir tengd-
768 Læknablaðið 2006/92