Þjóðlíf - 01.11.1986, Blaðsíða 61

inga né araba. Kröfuharðari aðilar
meðal ísraelsmanna telja Jórdaníu
enn til Palestínu og meðal Palestínu-
araba er enn algengt að telja Jórdan-
íu til Palestínu. Á þeim forsendum
hafa og Hússein konungur og þeir
frændur seilst eftir völdum yfir svæð-
um vestan Jórdanár.
Palestínumenn —
hverjir eru það?
Frá því laust fyrir 1200 f. Kr. og
fram á aðra öldina voru gyðingar
lengstum mest áberandi meðal þess
ýmislega fólks sem byggði Palestínu
(í greininni verður það heiti framveg-
is aðeins haft um spilduna milli Jór-
danár og Miðjarðarhafs). Á sjöundu
öld lögðu arabar landið undir sig og
urðu arabísk tunga og íslömsk trú og
menning þar smám saman ríkjandi.
Rómverjar munu hafa
tekið upp á því að kalla
Júdeu og nærliggjandi
héruð Palestínu.
Þessi þróun tók þó margar aldir og á
krossferðatímanum kom í hana aft-
urkippur. Eins og gjarnan hefur vilj-
að verða í sögunni yfirleitt var oft
allmikið umrót á mannskapnum fyrir
Miðjarðarhafsbotni af völdum styrj-
alda, hallæra o.s.frv. Stundum stór-
fækkaði fólki í einhverju landi eða
landshluta af völdum stríðs, hung-
ursneyðar eða efnahagskreppu, og
síðan fyllti aðflutt fólk skörðin. Nú-
verandi arabískumælandi Palestínu-
menn eru því áreiðanlega mjög
blandaðir að uppruna, sumpart
komnir af fornþjóðum landsins,
þ.á.m. ísraelsmanna hinna fomu og
Filistum, en sumpart af ýmislegu
fólki síðar komnu, aröbum, Tyrkj-
Bretar vildu af la sér
samúðar og stuðnings
meðal Gyðinga, einkum
í Bandaríkjunum, með
tilliti til stríðsins.
um, Sirkössum, Grikkjum,
krossferðafólki frá Evrópu o.fl.
Arabískt mál var ríkjandi í landinu
um miðja sl. öld og íslam útbreiddast
trúarbragða. En allmargt var þar
einnig kristinna manna og gyðinga.
Þeir síðarnefndu höfðu aldrei horfið
úr landinu að fullu og öllu og voru
enn fjölmennir í borgum, t.d. var
rúmur helmingur íbúa Jerúsalem árið
1863 gyðingar.
Um nokkurt palestínskt þjóðerni í
einum eða neinum skilningi orðsins
var ekki að ræða. í Tyrkjaveldi
skiptu menn sér frekar eftir trú en
tungumálum. íslamskir, kristnir og
gyðverskir Palestínumenn lifðu að
mestu út af fyrir sig félagslega séð
hverjir um sig, enda þótt allir töluðu
arabísku. Hins vegar var varla meiri
munur þegar á heildina er litið á íbú-
um Palestínu annars vegar og
grannlandanna hins vegar en á norð-
lendingum og sunnlendingum á ís-
landi. Um sérstaka arabísk-pale-
stínska þjóð var ekki talað um svo
heitið gæti fyrr en eftir Sex daga stríð-
ið 1967. Ýmislegt stuðlaði að því að
framámenn Palestínumanna tóku þá
að kalla sitt fólk sérstaka þjóð,
þ.á.m. gremja yfir því að palestínskir
flóttamenn fengu ekki borgararétt í
Arabaríkjunum og jafnrétti við
þegna þeirra og vaxandi sjálfstæði
Trúarhreyfing hefur vaknað meðal
æskunnar í ísrael á undanförnum
árum og hefur síst orðið til að
bæta sambúðina við araba.
palestínsku samtakanna gagnvart Ar-
abaríkjunum. En líklega var hér fyrst
og fremst um að ræða tilraun til að
afla málstað palestínsku samtakanna
fylgis. í heimi okkar daga er það
meginregla (þótt mikill misbrestur er
þó á að virt sé) að þeir hópar fólks
sem skilgreinast sem þjóðir eigi rétt á
eigin ríkjum — og þeim sjálfstæðum.
Efnahagsbati og
innflutningur
Frá byrjun 16. aldar var Palestína
undir yfirráðum Ósman-Tyrkja. Á
18. og 19. öld einkenndist ástandið í
því ríki einkum af hnignun og
stöðnun, og átti skattpíning og spill-
ing viðvíkjandi henni mikinn þátt í
því. Pótintátar ýmsir heimtu inn
skattana fyrir soldán gegn hluta af því
sem innheimtist, og létu þá freistast
Um sérstaka arabísk-
palestínska „þjóð" var
ekki farið að tala svo
heitið gæti fyrr en eftir
sex daga stríðið 1967.
til að heimta sem mest inn til þess að
þeirra eigin ágóðahlutur yrði sem
mestur. í Palestínu sem víðar leiddi
þetta til þess að fjöldi bænda missti
jarðir sínar í hendur skattheimtu-
manna og flosnuðu margir upp. íbúa-
fjöldi landsins mun hafa staðið í stað
öldum saman eða jafnvel lækkað.
Á lokaskeiði 19. aldar fór hins veg-
ar ástandið að batna í efna-
hagsmálum Palestínu. Gyðingar tóku
þá að flytjast til landsins í auknum
mæli frá Evrópu og víðar að. Þeir
kunnu almennt talsvert fyrir sér í
verslun og iðnaði og höfðu með sér
það nýjasta úr kraftmikilli menningu
Vesturlanda, þar sem framþróun var
ÞJÓÐLÍF 61