Fréttatíminn - 28.11.2014, Blaðsíða 82

82 bækur Helgin 28.-30. nóvember 2014
 RitdómuR Leið eftiR HeiðRúnu óLafsdóttuR
Ófeigur kominn í þriðja sætið
Kamp Knox, ný spennusaga Arnaldar Indriðasonar,
heldur efsta sætinu á metsölulista Eymundsson fjórðu
vikuna í röð. Yrsa Sigurðardóttir situr áfram í öðru
sæti með sína bók, DNA. Athygli vekur að Öræfi, bók
Ófeigs Sigurðssonar, kemur inn á listann og er í þriðja
sæti. Bókin fékk lofsamlega umsögn hér í Fréttatím-
anum fyrir tveimur vikum og fimm stjörnur.
Þín eigin þjóðsaga eftir Ævar Þór Benediktsson hoppar
upp um eitt sæti frá því í seinustu viku og er nú í því
fjórða. Orðbragð fer úr sjötta í fimmta sæti og
Frozen hárbókin kemur ný inn í sjötta sæti.
Gæðakonur Steinunnar Sigurðardóttir
er í sjöunda sæti, Skálmöld eftir Einar
Kárason í því áttunda. Saga þeirra, saga
mín er í níunda sæti. Vísindabók Villa er
í tíunda sæti.
metsöLuListi

 RitdómuR stundaRfRó eftiR ORRa HaRðaRsOn
s tundarfró er fyrsta skáldsaga Orra Harðarsonar, en áður hefur hann starfað við ýmiss konar skriftir; t.d.
sent frá sér bók um Alkasamfélagið, þýtt
bækur annarra og ort söngtexta.
Sagan fjallar um Akureyrarstúlkuna
Dísu og drykkfellda Reykjavíkurskáldið
Arinbjörn og erfiðleika þeirra við að ná
saman sem elskendur. Hún fjallar líka
um Aðalsteinu, ömmu hennar Dísu, og
fleira fólk, en einkum fjallar hún um alkó-
hólisma.
Stundarfró er römmuð inn af ritunar-
tíma sögunnar en snýst í raun um það
sem gerðist árið 1989 (árið sem bjórinn
var leyfður á Íslandi, er það tilviljun?)
þegar barnið Þórgnýr, sem Aðalsteina
segir að hafi átt tvo feður, varð til. Ung-
skáldið Arinbjörn hefur orðið fyrir þeirri
ógæfu að skrifa metsölubók, en skortir
síðan festu og einurð (les. er allt of
drykkfelldur og e.t.v. hæfileikalaus) til
þess að halda áfram að framleiða snilld-
ina, þrátt fyrir væntingar annarra. Hann
verður ástfanginn af Dísu og Dísa af hon-
um, drengurinn Þórgnýr kemur undir, en
síðan fer allt í steik. Í bakgrunni liggur
lífsreynslusaga Aðalsteinu og hennar
fólks, svo dæmalaust íslensk og sár.
Aðrir kærastar og kærustur koma við
sögu, afbrýðisemi, efasemdir um kyn-
hneigð og faðerni, og svo er það drykkj-
an. Bölvuð drykkjan.
Stundarfró er sem fyrr segir nútíma-
saga, en höfundur fyrnir texta sinn óhóf-
lega á köflum, án sýnilegs tilgangs. Þá á
ég ekki við talsmáta Aðalsteinu gömlu,
hún sem persóna er mjög sannfærandi,
eða skrúðmælgi uppskafningsins Arin-
bjarnar, sem sömuleiðis er afar trúverð-
ugur, heldur frásögn sögumannsins
ósýnilega. Þetta „einatt“ og „jafnan“ og
„ævinlega“ virkaði satt að segja á mig
sem tilgerð, án þess að ég leyfði því að
trufla lestrarupplifunina. Til þess er
sagan bara allt of skemmtileg ... og gott
ef það glittir ekki bara í áhrif frá Megasi
í stílnum.
Meðfram skemmtilegheitunum má
síðan sjá hvernig alkóhólisminn getur
sett mark sitt á fjölskyldur, kynslóð fram
af kynslóð, hversu mikill eyðileggingar-
máttur hans er og afleiðingar hans nötur-
legar. Höfundur skapar sér þó íróníska
fjarlægð frá viðfangsefninu og það er því
alger óþarfi að hafa Kleenexið eða klós-
ettrúlluna með sér upp í rúm til að lesa
Stundarfró.
Þessi frumraun Orra Harðarsonar í
skáldsagnagerð er ákaflega vel smíðuð.
Orri hefur góð tök á efninu og leiðir les-
endur áfram með orðheppni, fyndnum
frásögnum og margvíslegum fróðleik, en
truflar þá líka með því að skrifa af dauð-
ans alvöru um það sem kallað hefur verið
„mesta mein aldarinnar“ og fólk sem fer á
mis við ástina og lífið.
Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
ritstjorn@frettatiminn.is
Akureyrarstúlkan og
uppskafningurinn
Bókaforlagið Bjartur hefur endurútgefið Veðurfræði Eyfellings
eftir Þórð Tómasson frá Vallnatúni, eða Þórð í Skógum eins og
hann er jafnan nefndur. Bókin kom út árið 1979 og hefur verið
ófáanleg lengi. Í nýrri útgáfu eru viðbætur, ný orðaskrá og eftir-
máli höfundar.
Veðurfræði Eyfellings er greinargerð um veður og veðurmál undir
Eyjafjöllum. Bókina tileinkar höfundur foreldrum sínum og gamla fólkinu
í Vallnatúni, þeim sem kenndu honum að tala íslenskt mál og gáfu honum
orðaforða.
Þórður Tómasson hefur lengi
safnað minjum um horfna
menningu og starfshætti.
Auk þess að skrifa fjölda
greina og bóka hefur hann
byggt upp byggðasafnið í
Skógum undir Eyjafjöllum.
Veðurfræði Eyfellings endurútgefin
Guðbergur Bergsson ríður á vaðið
á árlegum aðventuupplestrum á
Gljúfrasteini á sunnudag. Auk hans
lesa þau Guðrún Guðlaugsdóttir,
Hjörtur Marteinsson og Sigurbjörg
Þrastardóttir. Öll hafa þau sent frá
sér ný skáldverk á árinu; Guðbergur
skáldsöguna Þrír sneru aftur, Guðrún glæpasöguna Beinahúsið,
Hjörtur ljóðabókina Alzheimer tilbrigðin og Sigurbjörg ljóðabókina
Kátt skinn (og gloría).
Sextán höfundar og þýðendur koma fram á aðventuupplestrum á
Gljúfrasteini næstu fjóra sunnudaga. Hægt er að kynna sér dagskrána
á heimasíðu Gljúfrasteins. Dagskráin hefst klukkan 16 á sunnudag og
aðgangur er ókeypis og öllum opinn meðan húsrúm leyfir.
Guðbergur á
Gljúfrasteini
Æ tli guði sé voða illa við það að maður drepi sig? Ég er búin að velta þessu fyrir mér
undanfarið og er komin að niðurstöðu. Ég held að ef
honum þætti það verra hefði hann gert manninum
það ómögulegt. Eins og þessi vitleysa að það megi
ekki bora í nefið, rassinn eða eyrun. Ef puttarnir
passa í götin getur ekki verið að það sé eitthvað
hættulegt eða óæskilegt. Ég ber meiri virðingu fyrir
skaparanum en svo að hann hafi sent okkur frá sér
ófullkomin í einhverri fljótfærni. (22)
Heiðrún Ólafsdóttir stimplaði sig inn í ís-
lenskt bókmenntalíf með eftirminnilegum
hætti í fyrra þegar hún gaf út bók sína Af
Hjaranum, sem tilnefnd var til Fjöruverð-
launanna. Þar fjallar hún um unga konu
sem fer til Grænlands til þess að flýja ástar-
sorg, finna sjálfa sig og ná áttum.
Skáldsagan Leið er fremur stutt og í litlu
broti, ákaflega einföld að allri gerð. „Lætur
ekki mikið yfir sér,“ eins og sagt er. Hún
fjallar um Signýju, fráskilda konu, sem við
upphaf bókar er nýkomin úr krabbameins-
meðferð þar sem annað brjóst hennar hefur
verið fjarlægt. Brjóstnámið er þó ekkert sérstakt
atriði í sögunni, þar sem Signýju þykir svo leiðin-
legt að lifa að hún hefur ákveðið að hún nenni því
ekki lengur.
Á meðan sögupersónan gengur í það mál að losa
veröldina við flest það sem minnir á að hún hafi
nokkurn tíma verið til, þá lætur hún hugann reika
fram og aftur um líf sitt. Hún hugsar um æskuna,
tímann þegar ýmislegt miður gott gerðist á heimili
hennar. Hún hugsar líka um afkáralegt lauslæti
unglingsáranna og svo öll þau hlutverk sem við
leikum á fullorðinsárunum. Og hún ákveður að
hætta að láta eins og allt sé í lagi, því að hennar
mati verður aldrei allt í lagi.
Að einhverju leyti er Leið svolítið tætt, líkt og
aðalsöguhetjan, sumt er farið yfir á hundavaði og
fáeinar villur er að finna í textanum, en í raun eru
gallarnir smávægilegir. Þegar á heildina er litið
er Leið skrambi góð bók, áhugaverð og undar-
lega heillandi. Í henni er einhver hljómur sem
mig grunar að við ættum að hlusta betur eftir. Já,
skrifið í minnisbókina: „Ath. muna! Fylgjast með
Heiðrúnu Ólafsdóttur og því sem hún skrifar í
framtíðinni.“ -þhs
Lífsleiðin(n)

stundarfró
Orri Harðarson
Sögur 2014, 360 s.

Leið
Heiðrún Ólafsdóttir
Sæmundur 2014, 142 s.
Ófeigur Sigurðsson.
Allt fyrir
jólaprjónið
laugavegi 59
101 reykjavík
551 82 58
storkurinn@storkurinn.is
www.storkurinn.is