Skessuhorn - 23.11.2011, Side 84

84 MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER
Það var árið 1946 að Jó hann
Snæ björns son starfs mað ur hjá Vita­
og hafn ar mál um, eins og það var
gjarn an kall að þá, flutti með fjöl­
skyldu sína í Borg ar nes. Hann hafði
ver ið feng inn til að starfa við upp­
bygg ingu á höfn inni í Borg ar nesi.
Þar með hófst saga „Snæar anna“
eins og þeir hafa oft ver ið kall að­
ir, í Borg ar nesi. Í barna hópn um
var með al ann arra tólf ára son ur,
Hörð ur, sem flest all ir þekkja sem
Hölla á dekkja verk stæð inu. Þar í
gegn hafa rúll að nærri millj ón dekk
síð an starf sem in hófst í litl um skúr
árið 1963. Hölli hef ur víða kom ið
við, með fram löng um vinnu degi á
dekkja verk stæð inu. Stolist stund­
um til að taka víd eó mynd ir, stofna
Víd eó fé lag, senda út sjón varps efni
í Borg ar nesi, rækta skraut jurtir og
hlúa að fal leg um garði. Kíkt var í
heim sókn til Hölla fyr ir skömmu til
að spjalla um líf ið, sem á fram rúll­
ar.
Byrj aði allt á lofti hjá
Versl un ar fé lag inu
„For eld ar mín ir fluttu hing að frá
Þórs höfn á Langa nesi árið 1946.
Pabbi, Jó hann Snæ björns son, starf­
aði hjá Vita­ og Hafn ar mál um, eins
og kall að var. Það átti að byggja
upp höfn ina í Borg ar nesi og hann
var feng inn til þess. Síð ar var hann
svo með tré smíða verk stæði þar sem
verk stæði Glitn is er í dag. Við erum
nokk uð mörg systk in in og höf um
oft ver ið nefnd Snæ ar arn ir til að­
grein ing ar frá ýms um öðr um. Ég
vann sem yngri mað ur við smíð ar
en leidd ist það frem ur. Einn dag inn
að ég fór með Þor steini Bjarna syni,
Steina Bjarna, upp á loft í Versl un­
ar fé lag inu, ein hverra er inda. Þar
á ég á miðju gólfi eitt hvert tæki
sem ég kunni ekki deili á og spurði
Steina hvað þetta væri eig in lega.
Hann sagði mér að spyrja Frið rik
Þor valds son versl un ar stjóra, sem
ég og gerði. Frið rik greindi mér frá
að þetta væri dekkja vél, keypt fyr­
ir Krist ján Gests son sem gerði við
dekk úti í Brák ar ey. Krist ján hafði
hins veg ar eng an á huga á á hald inu
og því fékk ég það. Ég byggði smá
skúr rétt við gamla Essó eig in lega
utan um vél ina og þar hófst þetta
allt sam an árið 1963,“ seg ir Hölli
bros andi og fær sér eina Camel en
þeir hafa geng ið lengi sam an, Hölli
og Camel inn.
Vel tíma sett
Vél in var hand snú in en samt mik il
bylt ing því áður voru menn að um­
felga og gera við dekk með handafl­
inu einu sam an. „ Fyrsti kúnn inn
kom eig in lega áður en ég opn aði,
á með an ég var að byggja skúr inn.
Það var Am er ík ani. Fyrsta greiðsl an
var því einn doll ar sem ég á enn.“
Fljót lega var boð ið upp á bæði við­
gerð ir og smur þjón ustu. Lík lega
hef ur Hölli unn ið þar braut ryðj­
enda starf því á þeim tíma var yf ir­
leitt ekki hægt að fá slíka þjón ustu
á sama stað. Lóð in sem lá á milli
Essó skál ans og skúrs ins góða sem
áður er nefnd ur, var í eigu Hölla.
For svar menn Essó höfðu á huga
fyr ir lóð inni því fyr ir hug að var að
byggja við og koma upp þvottaplani
við stöð ina. Þetta var upp úr 1970.
Það varð því að ráði að Essó fékk
lóð ina en í stað inn byggði fyr ir­
tæk ið hús und ir Bif reiða þjón ustu
Borg ar ness en svo hét fyr ir tæk ið.
„Ég hafði svo sem ekk ert við þessa
lóð að gera svo þessi ráð stöf un var
mér bara í hag. Véla kost ur inn hafði
ver ið end ur nýj að ur tölu vert, þeg­
ar þetta var og nóg að gera. Stærra
hús næði var því kær kom ið,“ seg ir
Hölli. „Fljót lega eft ir að ég byrj aði
fóru að koma al vöru dekkja vél ar til
lands ins. Mesta bylt ing in var þeg­
ar ég keypti stóra vél fyr ir vöru bíla.
Hún var pláss frek og hafði hátt en
var gríð ar lega góð við bót við ann an
véla kost. Þú get ur rétt í mynd að þér
hvort það hef ur ekki ver ið létt ara
að láta vél sjá um vöru bíla dekk in í
stað þess að gera þetta allt í hönd­
un um. Starf sem in óx einnig hröð­
um skref um. Bíl ar urðu al menn­
ings eign á þess um árum og þörf á
þess ari þjón ustu sem var kom in til
að vera. Lík lega hef ég ver ið á al veg
rétt um tíma með þetta.“
Það þurfti alltaf að
skipta um síur
Í lang an tíma stóð Bif reiða þjón­
ust an á sama stað, bak við Essó stöð­
ina, þar til á kveð ið var að byggja
blokk á lóð inni. Þá var hús ið rif ið
og fyr ir tæk ið flutti, en ekki langt,
eig in lega bara í næsta hús. Í þau ríf­
lega 40 ár sem Bif reiða þjón ust an
var til húsa á bak við Essó stöð ina
urðu mikl ar breyt ing ar í sam fé lag­
inu og gíf ur leg ar fram far ir í hönn­
un á bíl um sem breyttu tölu verðu
fyr ir starf semi fyr ir tæk is ins. „Í upp­
hafi þeg ar menn voru að koma
með bíl ana sína í smur þá var eink­
um ver ið að smyrja í koppa. Það er
mik ið breytt,“ seg ir Hölli og held ur
á fram. „Margt er orð ið sjálfs myrj­
andi í dag nema kannski hjöru lið­
ir, hins veg ar þarf þessa þjón ustu
og við erum mik ið að skipta um
síur og ol í ur. Hér áður fyrr þeg­
ar við buð um mönn um að skipta
um síur í bíln um, héldu marg ir að
við vær um að reyna að pranga ein­
hverju inn á þá, ein hverju sem al­
veg væri ó þarfi. Það var öðru nær,“
seg ir Hölli og hlær við. „Þekk ing­
in var al mennt bara ekki til stað­
ar á þeim tíma. Nú vita menn að
það fer bet ur með vél ina og lækk­
ar elds neytis kostn að ef skipt er um
síur reglu lega. Kannski vor um við
bara á und an sam tíð inni.“ Sagt hef­
ur ver ið að hér áður fyrr væri síma­
núm er ið hjá Hölla, ann að af tveim­
ur núm er um sem menn kunnu, sér­
stak lega vöru bíl stjór ar. Hitt núm­
er ið var hjá lög regl unni. Að spurð­
ur seg ir Hölli að þetta geti al veg
ver ið. „Fyr ir daga gemsanna þá var
ekki auð velt að kom ast í síma eða fá
upp lýs ing ar um síma núm er. Marg­
ir óku í gegn um Borg ar nes og fyr ir
bíl stjóra á stór um bíl var það mik­
il nauð syn að fá að stoð, hvenær sem
var. Enda var vinnu dag ur inn yf ir­
leitt mjög lang ur á dekkja verk stæð­
inu. Við vor um að, alla daga jafn­
vel á nótt inni líka ef svo bar und­
ir. Þá var gott að búa ná lægt,“ en
Hölli reisti hús að Kveld úlfs götu
í Borg ar nesi. „Í þess ari vinnu ertu
hins veg ar aldrei hreinn og hún
reyn ir virki lega á skrokk inn. Þetta
er eig in lega hel vít is puð. Það er því
ekki fyr ir hvern sem er að vinna á
dekkja verk stæði. Ég hef ver ið gríð­
ar lega hepp inn með starfs fólk.
Menn hafa ver ið hjá mér lengi og
sama má segja um við skipta vin ina.
Þeir hafa sýnt okk ur mikla tryggð.
Og þó að ég sé orð inn þetta full­
orð inn þá er skrokk ur inn góð ur
og mér hef ur varla orð ið mis dæg­
urt. Það er lán sem vert er að þakka
fyr ir.“
Stoln ar stund ir í
víd eó upp tök ur
Marg ir Borg nes ing ar muna eft­
ir Víd eó fé lag inu sem var með út­
send ing ar til margra ára í gegn um
kap al kerfi. Tölu vert var haft fyr ir
því að leggja kapla í pláss inu, grafn­
ir skurð ir til að koma öllu í jörð
því menn voru stór huga og starf­
sem in var al vöru. Á þess um tíma
voru mót töku skil yrði fyr ir sjón­
varp ekki sér stak lega góð í Borg­
ar nesi svo marg ir urðu til þess að
kaupa sér á skrift til að fá betri sjón­
varps skil yrði, sem sann ar lega var
gul rót fyr ir starf semi fé lags ins.
Einnig var stór hóp ur sem gjarn an
vildi fá að njóta þessa heima gerða
efn is sem fram leitt var af fé lag inu.
Hölli var upp töku stjór inn og flest
það sem tek ið var upp átti sér upp­
haf í bíl skúrn um hjá hon um. Þar
var kom ið upp stúd íói og tekn ar
upp spurn inga keppn ir, leik þætt ir
og ann að létt meti. „ Þetta var gíf ur­
lega skemmti leg ur tími. Við vor um
í þessu Sæ mund ur Bjarna son, ég ,
Björg vin Ósk ar og reynd ar marg­
ir fleiri sem komu að starf sem inni
á einn eða ann an hátt. Ég var með
dellu fyr ir víd eó vél um, hafði keypt
eina af fyrstu vél un um sem kom til
lands ins og var alltaf að taka upp. Í
ljósi þess var kannski ekk ert ó eðli­
legt að haft væri sam band við mig.
Oft var glatt á hjalla í bíl skúrn um
og mik ill handa gang ur í öskj unni
þeg ar við vor um að taka upp,“ seg­
ir Hölli með glettn is blik í aug um.
„Við vor um að læra þetta jafn óð­
um þannig að tölu vert gekk stund­
um á. Það er líka gam an að segja frá
því að þeg ar Stöð2 var í burð ar liðn­
um komu menn það an til okk ar til
að sjá hvern ig við hefð um stað ið að
mál um. Hér var allt að am er ískri
fyr ir mynd. Þar í landi er al gengt að
selja á skrift að kap al kerf um og for­
svars menn Stöðv ar2 voru einmitt
að hugsa um að bjóða efni í á skrift,
eins og reynd in er enn í dag.“
Mik ið til af lítt
að gengi legu efni
„Eins og gef ur að skilja á ég per­
sónu lega ó grynni af efni sem allt
er á spól um og því illa að gengi­
legt eins og stað an er núna. Jó hann
son ur minn er byrj að ur að fara yfir
spól urn ar fyr ir mig og í far vatn inu
er fjár fest ing á tæki sem get ur tek­
ið af spól um yfir á diska. Þá verð­
ur loks hægt að skoða þetta aft­
ur en í dag er ég eig in lega al veg
hætt ur að mynda. Eitt af því sem
ég tók upp var bygg ing brú ar inn­
ar yfir Borg ar fjörð. Þar gerð ist ým­
is legt skemmti legt sem gam an væri
að horfa á núna. Vega gerð in sótti
hins veg ar mjög fast að fá spól urn­
ar og ég gerði þau mis tök að láta þá
hafa eina ein tak ið sem til er. Í dag
vildi ég svo gjarn an hafa tek ið af­
rit til að eiga því ég held að eng inn
ann ar hafi mynd að fram kvæmd ina
frá upp hafi til enda. Eitt og ann að
er til af við burð um hér í pláss inu,
há tíð ar höld um, í þrótta mót um og
ýmsu þess hátt ar. Ég á líka mik ið af
efni sem ég tók á leik skól an um, hér
áður fyrr. Sum af þeim börn um sem
þar leika sér eru ömm ur og afar í
dag.“ Og nú kem ur við kvæmt blik í
auga. Það er greini legt að börn eiga
greiða leið að þessu hjarta.
Skraut­ en
ekki mat jurtir
Hölli og kon an hans, Þur íð ur
Mýr dal, byggðu sér hús við Kveld­
úlfs götu núm er fimm í Borg ar­
nesi. Hús ið smíð aði Hölli sjálf­
ur. Vill svo sem ekk ert gera úr því
en löng um hef ur loð að við Snæ ar­
ana að vera flinkir í hönd um. Þeg­
ar haf ist var handa við bygg ing­
una lá sjór yfir öllu svæð inu, jafn­
vel uppund ir blokk ina sem stend ur
við heilsu gæslu stöð ina. Fylla þurfti
mik ið upp, eins og víða hef ur ver ið
reynd in í Borg ar nesi, á samt því að
byggja vegg til að varna því að Ægir
kon ung ur gerð ist of að sóps mik ill.
Fljót lega kom í ljós ann ar hæfi leiki
Hölla en garð ur inn hans varð gíf­
ur lega fal leg ur, þar fékk hann út rás
fyr ir sköp un ar gáf una. Fólk sem átti
leið um staldr aði við og horfði. Í
garð in um var einnig gróð ur hús þar
sem ýms ar rækt un ar til raun ir voru
gerð ar, bara með skraut jurtir, eng­
in á hugi var á mat jurtum. Gróð ur­
hús ið er horf ið, vind ur inn feykti
því á haf út og garð ur inn er sann­
ar lega ekki sá sem hann var. Þetta
á sér allt sín ar skýr ing ar. „Ég get
ekki einu sinni sleg ið lóð ina í dag,
án þess að verða veik ur, því mið­
ur, því ég hafði ó skap lega gam­
an af þessu. Allt byrj aði þetta með
því að upp þvotta vél in hafði lek ið í
eld hús inu. Þur íð ur kvart aði und an
ein hverri sér kenni legri lykt svo ég
fór að at huga mál ið og komst þá að
því að vegna lek ans hafði mynd ast
mygla sem varð að þrífa. Við vor­
um með ljóst teppi í stof unni sem
einnig varð að hreinsa eft ir þetta.
Ég var hér með teppa hreinsi vél og
allt gekk vel í hreins un inni. Þá er
hringt, ein hvern vant ar að stoð með
dekk. Ég fer, átti bara eft ir um það
bil einn þriðja af tepp inu. Við gerð­
in tók lengri tíma en bú ist var við
og klukk an orð in margt þeg ar heim
var kom ið. Þá nennti ég ó mögu lega
að fara að klára þrif in á tepp inu og
ætl aði að gera það dag inn eft ir. Það
dróst síð an í ein hverja daga og þeg­
ar haf ist var handa á ný er kom inn
stór grænn blett ur, und ir teppa­
hreinsi vél inni. Það varð auð vit að
að hreinsa hann. Ég varð al veg fár­
veik ur við þetta bjást ur, sem ekki
ger ist oft. Svo rjátl aði þetta af mér
og var allt í lagi. Um vor ið ætl aði
ég svo að fara út í garð, eins og ég
var van ur. En þá veik ist ég hast ar­
lega að nýju. Þetta var alls ekki ein­
leik ið. Einn dag inn kem ur Þur íð ur
með Mogg ann og seg ir mér að lesa
þar frá sögn um fjöl skyldu sem var
að þrífa svona myglu und ir sökkli
í eld húsinn rétt ingu. Það er kon an
sem seg ir sög una og hún var lækn ir.
Þetta var sem sagt ein hver svepp­
ur sem þarna hafði mynd ast og vax­
ið. Lík lega hef ur hann mynd að gró
sem ég and aði að mér og þoldi alls
ekki. Síð an er búið spil með garð­
yrkju.“
Hefði ég fæðst árið 1984 ynni ég lík lega
við tísku eða með börn um
Seg ir Hörð ur Jó hanns son sem hef ur með höndl að nærri millj ón dekk á starfsæv inni
Bif reiða þjón ust an flutti sig um set og nú stend ur stór um stöf um Smur og Dekk fyr­
ir ofan hurð irn ar. Orð sem skýra sig sjálf.
Hörð ur Jó hanns son, eða Hölli á dekkja verk stæð inu eins og flest ir þekkja hann. Í
gegn um hend urn ar á hon um og starfs mönn un um hafa lík lega rúll að um millj ón
dekk, síð an allt hófst, árið 1963.