Þjóðlíf - 01.12.1988, Síða 16

INNLENT
útgerð, og sú hlið útflutnings sem snýr að
pappírum og þess háttar á að vera í höndum
þeirra sem best kunna. Kannski er lykillinn
að árangri í útflutningi fiskafurða hreinn að-
skilnaður veiða og vinnslu.
— Við íslendingar erum færastir allra í
heiminum að frysta og salta fisk. En við
kunnum sáralítið fyrir okkur í ferskfisk-
vinnslu og þar eru möguleikarnir gífurlegir,
ekki sfst á Suðurnesjum. Og erlendi markað-
urinn fyrir ferskan fisk bíður eftir okkur.
Hann hrópar á okkur.
Telur þú ekki hættu á að aukin áhersla á
unninn ferskfiskútnutningi þrengi kost fryst-
ingarinnar?
— Við komum alltaf að þessu lykilatriði;
frjálsri sölu á öllum fiski sem veiddur er við
ísland. Þegar við seljum allan fiskinn á
mörkuðunum hér heima mun hagkvæmnin
sitja í fyrirrúmi. Sá fiskur sem heppilegur er
til vinnslu og útflutnings á ferskfiskmarkaði
fer þangað og sá fiskur sem ekki er til annars
nýtur en geymslu fer í frystingu eða salt.
Þetta verður alltaf keyrt saman. En auðvitað
verðurn við að tryggja Evrópmarkaði okkar
með niðurfellingu tolla og betri flutningum
þangað, sem og til Bandaríkjanna. Spurn-
ingin er bara sú, hvenær augu fleiri manna
opnast fyrir nauðsyn hugarfarsbreytingar-
innar.
Við erum í rauninni alltaf að spyrja söniu
spurningarinnar — hvernig geta Islendingar
grætt meira á fiskvinnslunni?
— Við getum gert það með meiri gæða-
stýringu á aflanum, þannig að frystihúsin
vinni úr fjögurra til fimm daga gömlum fiski,
en nýrri fiskur, kominn á land, verði seldur
til útlanda; við þurfum að markaðssetja sem
mest af lítt unnum og pökkuðum fiski. ísland
á að verða markaður þar sem kaup og sala á
fiski fari fram, en ekki útflytjandi á óseldu
hráefni þannig að erlendir aðilar geti prang-
að um verðið niður úr öllu valdi. í dag er það
þannig að fiskurinn er að hluta til unnninn
erlendis og því er varan í raun komin í beina
samkeppni við frystinguna hérna heima.
Þetta er vont mál — við eigum að selja og
græða á fisknum hérna heima.
— Ég er ekkert hræddur við að útlending-
ar komi hingað og kaupi fisk unninn eða
óunninn. Menn verða að horfast í augu við
að öllum útflutningsatvinnuvegum fylgja út-
lendingar og því fleiri þeim mun betra.
Hverjir halda menn að borði fiskinn? Og
kaupi? Útlendingar, og það er ekkert heil-
brigðara en þeir komi og skoði vöruna sem
þeir ætla að kaupa.
Þú er þá bjartsýnn á framtíö íslenskrar
fiskvinnslu?
— Ef ég segði eitthvað annað, væri ég að
halda því fram að íslenskt þjóðfélag ætti enga
framtíð fyrir sér, en ég er bæði bjartsýnn og
hress, sagði Logi Þormóðsson að lokum.
óg/kaa
Bjartsýni á
Bandaríkjamarkaði
Verð á íslenskri þorskblokk er talið hækka
upp úr áramótum og þegar eru Islendingar
vestan hafs farnir að tala um að birt hafi til á
matvælamarkaðnum. í nóvember hækkaði
þorskblokk um 10 sent í verði og verð á ýsu
fór einnig hækkandi.
Þeir sem kunnugir eru Bandaríkjamarkaði
benda á, að þurrkarnir á árinu hafi leitt til
þess að bændur hafi skorið niður nautpening
sinn. til að draga úr fóðurkostnaði. Þar með
kom mikið umframmagn birgða af nauta-
kjöti á markað í Bandaríkjunum og verð á
því lækkaði. Verðlækkun á íslenskum fiski
hélst í hendur við lækkun á kjöti og öðrum
matvælum af þessum ástæðum þar vestra.
Eftir því sem liðið hefur á veturinn hefur
meira jafnvægi komist á markaðinn og um-
frambirgðir kjötsins eru senn upp etnar. Þá
fer verðið á kjöti og fiski hækkandi, ekki síst
vegna þess að vaxandi eftirspurn er meðal
neytenda eftir „hvítu kjöti“, -kjöti af fugli og
fiski.
Síðustu misseri hefur neytendum verið
boðið upp á Alaskaufsa og -þorsk, sem þykir
bæði lakari og er mun ódýrari en íslenskur
fiskur. Þessi samkeppni hafði um hríð áhrif
til verðlækkunar á íslenskum þorski, en
margir telja að gæðamunurinn sé það mikill,
að neytendur vilji fremur borga meira fyrir
íslenskan fisk.
Áróður fyrir heilsusamlegu fæði er mikill í
Bandaríkjunum og hefur íslenskur fiskur
jafnan notið góðs af því. Þegar lyfjafyrirtæki
settu lýsi á markað fyrir tveimur árum, var
lögð áhersla á að hér væri um náttúrulega
afurð úr sjó að ræða og hafði þessi áróður
fyrir lýsi jafnframt góð áhrif á sölu á íslensk-
um fiski. Slíkur jákvæður áróður fyrir nátt-
úrulegri fæðu hefur jafnan skilað íslenskum
sölufyrirtækjum í matvælaiðnaði árangri.
Af þessum ástæðum eru margir mjög
bjartsýnir um þróun næstu mánaða á Banda-
ríkjamarkaði. þó svo að hvalveiðar íslend-
inga og fall á bandaríkjadollar gætu spillt
fyrir á markaðnum.
- óg
Viljum fækka fiskiskipum
—Við erum sífellt að leita leiða til að fækka
fiskiskipum, segir Már Elísson forstjóri
Fiskveiöasjóös í samtali við Þjóðlíf:
Hver er stefna Fiskveiðasjóðs varðandi
uppbyggingu og endurnýjun fiskiskipaflot-
ans?
— Á árunum 1982 til 1986 var nær ekk-
ert veitt til nýsmíða eða innflutnings fiski-
skipa. Þá opnuðum við dyrnar aftur, en
með þá með þeim ströngum skilyrðum að
skip kæmi á móti skipi. Við erum sífellt að
leita leiða til að fækka fiskiskipum. Við
höfunt vissulega verið ásakaðir fyrir að
hafa opnað hliðin á ný, en því er til að svara
að bátaflotinn okkar er kominn vel á þrít-
ugsaldurinn.
Telurðu æskilegt að þessi endurnýjun
veiðiflotans ætti að beinast inn á braut sjó-
frystingar?
— Fiskveiðasjóður hefur ekki beinlínis
viljað hvetja til frystingar um borð í skipun-
um og ekki lánað fyrir slíkum útbúnaði í
skip. Á þann hátt værum við nefnilega að
keppa við sjálfa okkur. Við eigum umtals-
vert fjármagn í frystihúsunum í landi og við
teljum eðlilegt að þessi þróun gangi rólega
fyrir sig.
— Eg hygg að markaðarnir komi í aukn-
um ntæli til með að sækjast eftir sjófrystum
fiski, til dæmis þá vilja Japanir varla nokk-
uð annað, og ég verð að viðurkenna að mér
finnst þessi sjófrysti fiskur afskaplega góð-
ur. Stóru sölusamtökin okkar í Bandaríkj-
unum hafa upp á síðkastið lagt mikla rækt
við að koma Bandaríkjamönnum upp á
bragðið með sjófrysta fiskinn og nokkuð
hefur áunnist í þeim efnurn. Menn eru alla-
vega bjartsýnir á að þetta takist.
— Þróunin verður sjálfsagt sú að skipin
stækki þannig að það verði hægt að stunda
fjölbreyttari framieiðslu í frystingu um
borð í þeirn. Við hjá Fiskveiðasjóði álítum
hinsvegar að það verði að fara hægt í þetta,
því við verðum að gefa okkur góðan tíma í
að undirbúa markaðina og taka mið af
þessu í fiskvinnslunni í landi.
— Við höfum verið að velta þessum
hlutum mikið fyrir okkur að undanförnu.
Við höfum t.d. ekkert á móti því að lána til
kaupa á stærri skipum ef tvö eða fleiri göm-
ul skip koma á móti. Þetta hefur verið á
borðinu hjá okkur lengi og við höfum frek-
ar kvatt til þessa heldur en hitt.
— Persónulega tel ég rétt að það yrði
ekki lagst gegn þeim möguleika að öflug
fyrirtæki létu smíða stórt veiði- og vinns-
luskip með fjölbreyttari vinnsluaðferðum
heldur en í þeim skipum sem fyrir eru. Það
eru alltaf einhverjir aðilar með þreifingar {
gangi í þessu máli, en þær ganga þó of hægt
að mínu mati, sagði Már Elísson að lokum í
samtali sínu við Þjóðlíf.
KA.A
16