Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2002, Blaðsíða 27

ÁGRIP ERINDA / XV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
setningu og tveimur, fjórum og 12 til 18 vikum síðar. Staðtölulegur
munur var prófaður með Wilcoxons „ranked sums test“ og pöruðu
t-prófi.
Niðurstöður: Alls byrjuðu 109 börn í tilrauninni og 100, 88 og 79
skiluðu sýnum tveimur, fjórum og 18 vikum eftir pentavac bólu-
setningu (tafla I). Eftir MMR bólusetningu skiluðu 61, 56 og 20
börn sýnum tveimur, fjórum og 12 vikum eftir MMR. Pað er enginn
staðtölulegur munur í kalprótektíngildum á neinum tímapunkti
(p>0,25) hvorki fyrir eða eftir pentavac eða MMR bólusetningu.
Umræða: Niðurstöður okkar benda ekki til að MMR bóluefnið
valdi bólgu í þörmum hjá heilbrigðum börnum og mælir það ein-
dregið gegn tilgátunni um að MMR bólusetning veki upp þarma-
bólgu sem aftur leiði til einhverfu. Þetta útilokar hins vegar ekki
þann möguleika að bólusetningin geti haft óæskileg áhrif á við-
kvæm börn með óeðlilegt ónæmiskerfi eða hjá börnum sem hafa
upplag fyrir sjálfsofnæmissjúkdóma. Ef þetta er tilfellið þá er það
ekki bólusetningin sjálf sem veldur þessu svari heldur upplag ein-
staklingsins og það myndi þá einnig koma fram og jafnvel enn frek-
ar ef um náttúrulega sýkingu af mislingum væri að ræða. Því hefur
ennfremur verið haldið fram að samsett MMR bóluefni stuðli frek-
ar að þarmabólgu heldur en ef bóluefnin eru gefin ein og sér og ekki
á sama tíma. Þar sem niðurstöður okkar sýna að samsett MMR
bóluefni veldur ekki þarmabólgu er ekki ástæða til að gefa bólu-
efnin í sitt hvoru lagi eða á aðskildum tíma.
E 17 Erfist astmi óháð ofnæmi?
UnnurSteina Björnsdóttir', Hildur Helgadóttir2, Eva Halapi2, Davíð Gísla-
son', Elva Aðaisteinsdóttir2, Anna S. Guðmundsdóttir2, lllugi Birkisson2, Þór
Amason2, Sigurður Ingvarsson2, Margrét Andrésdóttir2, Þórarinn Gíslason',
Jeffrey R. Gulcher2, Kári Stefánsson2, Hákon Hákonarson2
‘Landspítali Vífilsstöðum, "íslensk erfðagreining
Netfang: davidg@landspitali.is
Inngangur: Astmi og ofnæmi skarast verulega. Meðal Evrópuþjóða
eru allt að 80% astmasjúklinga með ofnæmi, en það hlutfall er að-
eins um 40% hérlendis (Evrópukönnunin Lungu og heilsa) Ein-
kenni og meingerð astma er svipuð, óháð því hvort um ofnæmis-
astma er að ræða eða ekki. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
nota erfðatækni (gene array technology) til að kanna hvort mis-
munandi erfðamynstur lægi að baki ofnæmi og astma.
Efniviður og aðferðir: Sextíu einstaklingar voru valdir úr 600 sjúk-
linga úrtaki. Þeir voru flokkaðir eftir því hvort þeir hefðu astma
(sjúkrasaga, skoðun, öndunarpróf og methacholine áreitipróf) og
ofnæmi. Ofnæmi var greint með pikkprófi fyrir 12 algengum loft-
bornum ofnæmisvökum. Auk þess var IgE mælt. Einstaklingarnir
voru flokkaðir í þrjá hópa eftir niðurstöðum rannsókna: astma án
ofnæmis (nonatopic asthmatics; NAA, n=20), astma með ofnæmi
(atopic asthmatics; AA, n=20) og ofnæmi án astma (atopics without
asthma; A, n=20). Sem viðmiðun voru 10 einstaklingar sem hvorki
höfðu ofnæmi né astma. Blóð var dregið og mononuclear frumur
(peripheral blood mononuclear cells: PBMC) örvaðar með bólgu-
boðefnunum IL-lp og TNFa. RNA tjáning var metin með Affy-
nietrix FIu95A chip, sem hver um sig þekkir meira en 12.600 erfða-
vísa. Mismunandi tjáningarmynstur var metið með því að bera sam-
an meðalbreytingu á genatjáningu (normalized mean difference
change of signal intensity) í PBMC í hópunum fjórum.
Niðurstöður: Þegar bornir voru saman þeir sjúklingar sem höfðu of-
næmi, ofnæmisastma og astma án ofnæmis fannst ólík tjáning á 20
erfðavísum (NAA og AA á móti AR (allergic rhinitis), p<0,005).
Þar á meðal voru ýmis bólguboðefni, til dæmis IL-10, IL-2R og
ýmsir interferon erfðavísar auk umritunarþátta (transcription
factors). Þrjátíu mismunandi erfðavísar skildu marktækt að þá sem
höfðu ofnæmi án aslma (A) og þá sem höfðu astma (NAA og AA).
Þar á meðal voru bólguboðefni eins og IL-8 og brjóskmyndandi
þættir eins og TIMP (tissue inhibitor of metalloproteinase).
Ályktanir: Mismunandi erfðavísar virðast tengjast astma og of-
næmi. Þannig höfum við fundið mismunandi erfðatjáningu hjá sjúk-
lingum með astma, óháð því hvort þeir eru með ofnæmi eða ekki.
Margir þessara erfðavísa gegna mikilvægu hlutverki f bólguvið-
brögðum öndunarfæranna. Þessar niðurstöður kalla á frekari rann-
sóknir til að auka skilning á bólguferlum sem liggja að baki astma
og ofnæmi og þær gætu leitt til uppgötvunar á nýjum ónæmisfræði-
legum boðleiðum.
E 18 Sjúklingar með teppusjúkdóma á sjúkrahúsum á
Norðurlöndum. Samanburðarrannsókn
Gunnar Guðmundsson', Stella Hrafnkelsdóttir’, Christer Janson2,
Þórarinn Gíslason'
'Landspítali Vífilsstöðum, “Akademiska Sjukhuset Uppsölum
ggudmund@landspitali.is
Inngangur: I afturskyggnri rannsókn á 500 innlögðum sjúklingum
með langvinna lungnateppusjúkdóma (LLT) á Norðurlöndum kom
í ljós að 40% voru innlagðir aftur innan sex mánaða og 50% innan
árs. Þeir sem voru öndunarbilaðir voru í fjórfalt meiri áhættu að
leggjast inn aftur. Tilgangur núverandi rannsóknar var að kanna
framskyggnt endurinnlagnartíðni á sjúklingum með langvinna
lungnateppusjúkdóma og finna áhættuþætti fyrir endurinnlögnum.
Efniviður og aðferðir: I rannsóknina voru valdir við útskrift 100
sjúklingar með langvinna lungnateppusjúkdóma frá hverju af fimm
háskólasjúkrahúsum (í Bergen, Reykjavík, Uppsölum, Tampere og
Kaupmannahöfn) á Norðurlöndum. Þeir svöruðu stöðluðum
spurningum um sjúkdóminn, reykingar, félagslegar aðstæður og
aðra sjúkdóma. Öndunarmælingar voru gerðar. Geðhagur var met-
inn með kvíða- og þunglyndisspurningalista og lífsgæði með St.
Georges-spurningalista. Sjúklingum er fylgt eftir í eitt ár til að meta
endurinnlagnartíðni.
Niðurstöður: Gögn liggja fyrir um 298 sjúklinga frá þremur stöðum
(Bergen, Reykjavík og Uppsölum). Meðalaldur var 69 ár, 54% voru
konur. Enn voru 23% að reykja en 67% voru hætt. Flestir (90%)
voru með langvinna lungnateppusjúkdóma og25% voru á langtíma-
súrefnismeðferð. Aðrir sjúkdómar voru algengir, 25% voru með
blóðþurrðarsjúkdóma í hjarta og 13% með sykursýki. Kvíðnir voru
39% og32% þunglyndir. Meðal FEVl var41±19% af áætluðu. Hjá
sjúklingum með langvinna lungnateppusjúkdóma var meðalinn-
lagnartími 10 dagar með miklum mun milli stofnana (sjö í Bergen
og 15 í Reykjavík) (p<0,001). Lengd dvalar tengdist aldri, súrefnis-
notkun og sykursýki.
Ályktanir: Sjúklingar með langvinna lungnateppusjúkdóma eru
einnig með háa tíðni af vef- og geðrænum kvillum. Lengd spítala-
dvalar var mismunandi milli landa. Eldri sjúklingar, þeir sem hafa
aðra sjúkdóma eins og sykursýki og eru á heimasúrefni eru oft vist-
aðir lengi. Rannsóknin mun veita upplýsingar um mismunandi
áhættuþætti fyrir endurinnlögnum.
Læknablaðið/Fylgirit 44 2002/88 27