Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Qupperneq 15

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
voru milli reykinga og þátta eins og aldurs, hámarksgildis CRP eða
líkamsþyngdarstuðuls.
Alyktanir: Niðurstöðurnar gefa til kynna að reykingamenn séu í minni
áhættu á að fá gáttatif eftir kransæðahjáveituaðgerð. Þessar niðurstöður
eru óvæntar og kalla á frekari skoðun. Hugsanleg skýring er betra þol
reykingamanna fyrir háum styrk katekólamína í blóði á fyrstu dögunum
eftir skurðaðaðgerð.
V004 Er kynbundinn munur á greiningu og meðferð
kransæðasjúkdóma hjá öldruðum á íslandi og í Svíþjóð?
Guðný Stella Guðnadóttir1, Karl Andersen1, Inga Sigurrós Þráinsdóttir', Bo Lagerqvist2,
Þórarinn Guðnason'
’Hjartadeild Landspítala, 2Department of Cardiology, Uppsala Clinical Researsch Center,
Svíþjóð
Inngangur: Konur fá síðri meðferð við kransæðasjúkdómum en karlar,
eru 10 árum eldri við greiningu og hafa verri horfur. Við könnuðum
hvort kynbundinn munur væri til staðar á greiningu og meðferð
aldraðra sem fara í kransæðaþræðingu (KÞ) á íslandi og í Svíþjóð.
Efniviður og aðferðir: Allar KÞ á íslandi og í Svíþjóð eru skráðar framsýnt
í gæðaskrá, Swedish Coronary Angiography and Angioplasty Registry.
Við bárum saman niðurstöður KÞ vegna bráðs kransæðaheilkennis og
kransæðastíflu með ST hækkun í löndunum frá 2007 til 2009 fyrir bæði
kynin meðal 70 ára og eldri.
Niðurstöður: Meðalfjöldi KÞ/100,000/ár hjá 70 ára og eldri var 1277
fyrir karla en 600 fyrir konur á Islandi og 1109 á móti 532 í Svíþjóð
(öll p<0,001). Hlutfall kvenna í þessum hópi var 37% á íslandi en
40% í Svíþjóð (ns). Við KÞ sáust ekki marktæk þrengsli hjá 5% karla
en 23% kvenna á íslandi og 9% karla á móti 21% kvenna í Svíþjóð
(bæði p<0,001). Þriggja æða sjúkdómur var algengari hjá körlum i
báðum löndum, á íslandi 31% vs. 17% (p<0,01) en í Svíþjóð 28% vs.
20% (p<0,001). Á íslandi var engin enduræðavæðing framkvæmd hjá
28% karla en 43% kvenna (p<0,001) en enginn munur var á hlutfalli
framkvæmdra hjáveituaðgerða og kransæðavíkkana (KV). í Svíþjóð
var engin enduræðavæðing framkvæmd hjá 21% karla en 31% kvenna,
hjáveituaðgerð var framkvæmd hjá 13% vs. 8% og KV hjá 65% vs. 61%
(öll p<0,001). Aukaverkanir á íslandi hjá öllum KÞ með og án KV voru
12% hjá körlum en 10% hjá konum (ns) en 6% vs. 9% í Svíþjóð (p<0,001).
Andlát á legudeild á Islandi voru 3,8% hjá körlum og 0,8% hjá konum
(p<0,05) en 1,2% hjá körlum og 1,7% hjá konum í Svíþjóð (p<0,01).
Ályktanir: Sama hiutfall kvenna er meðal eldri sjúklinga í báðum
löndum. Alvarlegri kransæðasjúkdómur finnst hjá körlum. Meðhöndlun
kynjanna er svipuð í báðum löndum.
V005 Lækkandi dánartíðni vegna hjarta- og æðasjúkdóma hjá 75
ára og yngri á íslandi skýrist af batnandi stöðu áhættuþátta meðal
þjóðarinnar fremur en nýrri meðferðartækni
Thor Aspelundu, Karl Andersen1-2, Vilmundur Guðnason1-2, Bergrún Magnúsdóttir1, Bolli
Þórsson1, Gunnar Sigurðsson1-2, Julia Critchley3, Martin OTlaherty4, Simon CapewelÞ
'Hjartavemd, 2læknadeild Háskóla íslands, 3Institute of Health and Society, University of
Newcastle, Englandi, 4Department of Public Health, University of Liverpool, Englandi
Inngangur: Dánartíðni vegna kransæðasjúkdóma hefur farið lækkandi
á íslandi frá því um 1980. í þessari rannsókn er áætlað hversu mikið
af þessari lækkun skýrist af batnandi stöðu áhættuþátta, bættri
lyfjameðferð og framförum í aðgerðum á sjúkrahúsum hjá 25-74 ára
körlum og konum á íslandi frá 1981-2006.
Efniviður og aðferðir: Við notuðum IMPACT reiknilíkanið til að meta
framlag áhættuþátta, lyfjameðferða og skurðaðgerða til lækkunar á
dánartíðni vegna kransæðasjúkdóma. Út frá alþjóðlegum rannsóknum
um áhrif þessara þátta á dánartíðni var reiknað vægi hvers um sig
á rannsóknartímabilinu. Upplýsingar voru fengnar úr fyrirliggjandi
tölulegum upplýsingum frá Dánarmeinaskrá Hagstofu (mannfjöldi,
dánartíðni), rannsóknum Hjartaverndar (áhættuþættir) og tölulegum
upplýsingum Landspítalans (algengi kransæðastíflu, lyfjameðferða og
aðgerða).
Niðurstöður: Á tímabilinu 1981 til 2006 lækkaði dánartíðni vegna
kransæðasjúkdóma um 80% meðal karla og kvenna á aldursbilinu 25-74
ára. Þetta leiddi til 295 færri dauðsfalla árið 2006 en hefðu orðið ef sama
dánartíðni væri til staðar og var árið 1981. Fjórðungur af þessari lækkun
á dánartíðni skýrist af breytingum á meðferð við kransæðasjúkdómi en
um þrír fjórðu hlutar eru vegna hagstæðra breytinga á áhættuþáttum
meðal þjóðarinnar (32% vegna lækkunar í kólesteroli, 22% vegna
fækkunar reykingamanna, 26% vegna lækkunar á slagbilsþrýstingi og
5% vegna aukinnar hreyfingar). Aukning á algengi sykursýki og offitu
á tímabilinu hafði neikvæð áhrif og jók dánartíðni kransæðasjúkdóma
um samtals 9%.
Ályktanir: Þrjá fjórðu hluta af lækkandi dánartíðni vegna
kransæðasjúkdóma á íslandi 1981-2006 má skýra með bættri stöðu
grunnáhættuþátta meðal þjóðarinnar. Þetta undirstrikar mikilvægi
forvarnaraðgerða með reykingavömum og bættu mataræði.
V006 Samanburður á meðferð við hjartaáfalli á íslandi og í Svíþjóð
Þórarinn Guðnason1, Tomas Jemberg2, Davíð O. Amar1-4, Fríða Skúladóttir1, Gestur
Þorgeirsson1, Anders Jeppsson3, Karl Andersen14
‘Rannsóknarstöð hjartasjúkdóma og hjartadeild Landspítala, 2Karolinska University Hospital,
Svíþjóð, 3Sahlgrenska University Hospital, Svíþjóð, 4læknadeild Háskóla íslands
Inngangur: Ymis sérhæfð meðferð hérlendis er einungis í boði á
Landspítala og því mikilvægt að bera árangur saman við erlend
sjúkrahús. Tilgangur þessarar rannsóknar var að bera saman árangur af
meðferð við bráðu hjartaáfalli á íslandi og í Svíþjóð.
Efniviður og aðferðir: Árið 2009 hóf Landspítali skráningu allra
kransæðasjúklinga í sænska gæðaskrá (SWEDEHEART). Allir sjúklingar
með hjartaáfall (121 til 123 skv. ICD10) á Landspítala árið 2009 voru
skráðir á framvirkan hátt og árangur borinn saman við sænsk sjúkrahús.
Niðurstöður: Konur voru 33% sjúklinganna á Islandi en 36% í Svíþjóð.
Miðgildi aldurs var 67 ár á íslandi og 73 ár í Svíþjóð. Á íslandi voru
39% hjartaáfalla með ST hækkun á hjartariti en 61% án ST hækkunar
og í Svíþjóð voru 26% með ST hækkun en 74% án hennar (p<0,05 fyrir
bæði ST hækkun og án ST hækkunar). Við innlögn höfðu 54% íslenskra
sjúklinga háþrýsting á íslandi en 49% Svía (p<0,05). Tíðni sykursýki var
15% á íslandi en 24% í Svíþjóð (p<0,001). Reykingamenn voru 31% á
íslandi en 20% í Svíþjóð (p<0,001). Bióðfitulyf notuðu 34% á íslandi og
35% í Svíþjóð. Á íslandi fóru 80% sjúklinga með ST hækkun tafarlaust
í víkkun en 74% í Svíþjóð. Tími frá komu til víkkunar var 46 mínútur á
íslandi en 82 í Svíþjóð (p<0,01). Þá voru 68% sjúklinga á íslandi en 33%
í Svíþjóð víkkaðir innan klukkustundar frá komu (p<0,05). Legutími á
Landspítala og sænsku sjúkrahúsunum var sambærilegur. Lyfjagjöf við
útskrift var keimlík, t.d var aspirín gefið í 91% tilvika á ísland og 93% í
Svíþjóð en beta-blokkar í 88% og 89% tilvika. Dauðsföll í sjúkrahúslegu
voru fátíð, hjá sjúklingum undir 70 ára voru þau t.d. 1,8% á íslandi og
1,3% í Svíþjóð (p=ns).
Ályktanir: Meðferðin í löndunum er svipuð og í samræmi
LÆKNAblaðið 2010/96 15