Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Side 22

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
voru aukaspurningar í víðtækri alþjóðlegri rannsókn á fæðuofnæmi
(EuroPrevall). Svarhlutfall var 47,3%.
Niðurstöður: Árið 1990 höfðu 18% tekið eftir pípi eða surg fyrir brjósti
á síðasta ári en 14% árið 2007 (p< 0,02). Mæði samfara surg var þó
marktækt meiri seinna árið (p<0.0001). Árið 1990 kváðust 2,2% hafa
fengið astmakast á síðasta ári, 2,4% hafa notað astmalyf og 18% haft
ofnæmi í nefi. Samsvarandi tölur fyrir árið 2007 voru 6,8%, 7,3% og 30%.
Munurinn er afar marktækur (p<0,0001). Ekki var munur á kynjum
varðandi þessi einkenni
Ályktanir: Rannsóknin bendir til þess að veruleg aukning hafi orðið á
astma, ofnæmiseinkennum í nefi og notkun astmalyfja á þessu tímabili.
Þó verður að hafa fyrirvara vegna lakara svarhlutfalls 2007. Þó er ólíklegt
að þessar spurningar hafi haft mikil áhrif á svarhlutfallið, þar sem megin
áhersla var lögð á spumingar varðandi fæðuofnæmi í póstlistanum.
V027 Ósértæk millivefsiungnabólga á islandi - faraldsfræðileg
rannsókn
Sigurður James Þorleifsson1, Jónas Geir Einarsson2, Helgi ísaksson3, Gunnar Guðmundsson1
‘Lungnadeild Landspítala, 2lungnadeild Háskólasjúkrahússins í Lundi, Svíþjóð,
3rannsóknastofu í meinafræði, Landspítala
Inngangur: Lungnatrefjun er almennt hugtak sem er notað til
að lýsa hóp millivefssjúkdóma sem valda bandvefsmyndun í
millivef lungna og getur leitt til öndunarbilunar. Alþjóðleg flokkun
þessara millivefssjúkdóma var endurskoðuð árið 2001. I flokkuninni
var sett inn ný gerð af millivefslungnabólgu sem er ósértæk
millivefslungnabólga sem heitir á ensku nonspecific interstitial
pneumonia (NSIP). Vefjafræðilegt útlit skiptist í 3 flokka: bólgu, bandvef
eða blöndu af báðum. Ósértæk millivefslungnabólga getur verið hluti
af sjúkdómsmynd ýmissa sjálfsofnæmisjúkdóma en getur einnig verið
ein sér án sjúkdóma í öðrum líffærum. Lítið er vitað um sjúkdóminn í
almennu þýði og ekkert um hann hjá heilli þjóð.
Efniviður og aðferðir: Við könnuðum ósértæka millivefslungnabólgu
á íslandi á tímabilinu 1999-2010. Tilfellin voru fundin með leit í
gagnabanka Rannsóknastofu í meinafræði við Landspítala og á
meinafræðideild Sjúkrahússins á Akureyri. Eingöngu voru tekin með
tilfelli sem greind höfðu verið með sýnatöku frá lunga, ýmist með
berkjuspeglun eða skurðaðgerð. Lýðfræðilegir þættir voru kannaðir
ásamt nýgengi og tengslum við aðra sjúkdóma.
Niðurstöður: Á tímabilinu greindust 20 tilfelli; 10 (50%) hjá körlum og
10 (50%) hjá konum. Vefjafræðileg flokkun sýndi bólgu í fimm (25%)
tilfellum , bandvefsmyndun í einu (5%) tilfelli og blandaða mynd í 13
(65%) tilfellum. Alls tengdust fjögur tilfelli (20%) öðrum sjúkdómum en
í 16 (80%) tilfella voru engin tengsl við aðra sjúkdóma. Þeir sjúkdómar
sem tengdust voru eftirfarandi: Gigtarsjúkdómar í þremur (75 %)
tilfellum (Liðagigt, herslismein) og frumkomin gallskorpulifur einu
tilfelli. Nýgengi sjúkdómsins var 0,7/100.000 á ári.
Ályktanir: Ósértæk millivefslungnabólga er fremur sjaldgæfur
sjúkdómur á íslandi og tengist ýmsum öðrum sjúkdómum, en getur
einnig verið ein sér.
V028 Samanburður á kostnaði vegna langvinnrar lungnateppu í nútíð
og framtíð á íslandi og Noregi
Bryndís Benediktsdóttir1, Þórarinn Gíslason12
'Læknadeild Háskóla íslands, 2lungnadeild Landspítala
Inngangur: Á tímum vaxandi kostnaðar við heilbrigðisþjónustu er
kostnaðargreining algengra langvinnra sjúkdóma mikilvæg. Skoða þarf
kostnað líðandi stundar, en ekki síður þarf að áætla hver kostnaður muni
verða í komandi framtíð. Taka þarf tillit til algengi, nýgengi, og áætla
líklega framvindu sjúkdóms á komandi árum. Greining á kostnaði þarf
að vera gagnsæ og sundurliðuð þannig að hægt sé að draga ályktanir
af niðurstöðum í heild, en samtímis varpa ljósi á einstaka kostnaðarliði
þar sem ná má hagræðingu. Gagnlegt er að bera saman milli landa
kostnaðarliði mismunandi þjónustueininga
Efniviður og aðferðir: Gögnum um notkun Islendinga með langvinna
lungnateppu (LLT) á heilbrigðiskerfiinu var aflað úr niðurstöðum
fjölþjóða rannsóknar á algengi og eðli LLT (Benediktsdottir B,
Læknablaðið. 2007 Jun;93(6):471-7). Kostnaðartölur voru fundnar á
samræmndan hátt í opinberum gögnum á Islandi og í Noregi. Stuðst
var við niðurstöður Framingham rannsóknarinnar þegar væntanleg
framþróun á LLT var metin með tilliti til reykinga, aldurs og kynferðis.
Niðurstöður: Kostnaður árið 2005 vegna LLT á íslandi reyndist vera 478
evrur, en 284 evrur í Noregi á hvern sjúkling. Áætlaður heildarkostnaður
vegna einstaklinga eldri en 40 ára með LLT næstu 10 árin varð 130
milljónir evra á íslandi en 1539 í Noregi. Hlutdeild LLT af heildar
fjárframlögum til heilbrigðismála reyndist vera 1,2% á Islandi, en 0,7% í
Noregi. Tölfræðileg úrvinnsla leiðir í ljós að hversu oft sjúklingum með
LLT versnar hefur mest áhrif á áætlaðan kostnað vegna LLT næstu 20
árin.
Ályktanir: Kostnaður þjóðarbús vegna LLT er verulegur bæði á Islandi
og í Noregi og mun að óbreyttu aukast í framtíðnni. Forvarnir sem draga
úr tíðni versnana á LLT eru líklegastar til að minnka kostnað vegna LLT
næstu 10 árin.
V029 Samspil æðaþels og lungnaþekjufrumna í þrívíðri rækt
Þórarinn Guðjónssonu, Sigríður Rut Franzdóttir1, ívar Axelsson3, Ari Jón Arason3, Ólafur
Baldursson4, Magnús Karl Magnússon22323
1 Lífvísindasetri læknagarðs Háskóla ísland, 2rannsóknastofu í blóðmeinafræði,
3rannsóknarstofu í stofnfrumufræðum, 4lungnadeild Landspítala, 5 * * * * 10rannsóknarstofu HÍ í lyfja-
og eiturefnafræði
Loftvegir lungna þroskast þannig að sífellt smærri greinar myndast
út frá fyrri greinum. Þroskunar- og erfðafræðilegur bakgrunnur
greinóttrar formgerðar er aðeins þekktur að litlu leyti, og byggir sú
þekking að mestu á rannsóknum í nagdýrum. Lungu verða stöðugt
fyrir áreiti agna úr innönduðu lofti sem valda smásæjum skemmdum.
Sérstakir ferlar vinna stöðugt að viðgerð en talið er að ójafnvægi
milli áreitis og viðgerðar eigi þátt í tilurð sjúkdóma svo sem LLT og
lungnakrabbameins. Við höfum þróað þrívíða frumurækt sem byggir á
lungnafrumulínurtni VA10 en hún inniheldur grunnfrumur. Við notum
þetta kerfi til að rannsaka myndun greinóttrar formgerðar og samspil
þekjufrumna við aðrar frumugerðir. Nýlegar rannsóknir benda til þess
að æðaþelsfrumur gegni mikilvægu hlutverki í þroskun ýmissa líffæra.
Æðaþel og lungnaþekjufrumur eiga náin samskipti í neðri loftvegum
lungans og er því ástæða til að rannsakahlutverk æðaþels í þroskun
lungna. Ef VA10 frumur eru ræktaðar þannig að efra borð þeirra snúi
að lofti (air-liquid interface) mynda þær sýndarlagskipta þekju eins og
er í efri loftvegum manna. Þegar VA10 frumur eru hins vegar ræktaðar
22 LÆKNAblaðið 2010/96