Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Side 27

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
tilfelli þar sem greining var staðfest með vefjasýni og stærð æxlis lá fyrir.
Öll sýni voru endurskoðuð og TNM-kerfi notað við stigun. Upplýsingar
fengust úr sjúkraskrám. Fjölbreytugreining var notuð til að meta áhrif
stærðar á tíðni meinvarpa og lífshorfur (sjúkdóma sértækar).
Niðurstöður: 28% sjúkl. höfðu meinvörp og jókst tíðni þeirra marktækt
með vaxandi æxlisstærð; eða frá 9% fyrir æxli <4 cm í 48% fyrir æxli
>11 cm. Fimm ára lífshorfur versnuðu marktækt með aukinni stærð,
eða úr 86% fyrir æxli <4 cm í 35% fyrir >11 cm æxli (p-cíkOOl). Við
fjölþáttagreiningu reyndist stærð marktækur sjálfstæður forspárþáttur,.
bæði fyrir meinvörpum við greiningu (OR 1,08, p=0,01), og lífshorfum
(OR 1,09, p<0,01), þótt leiðrétt hafi verið fyrir TNM stigi (OR=2,58,
p<0,01).
Ályktanir: Eftir því sem nýrnafrumukrabbamein eru stærri aukast
líkur á meinvörpum og lífshorfur skerðast. Þessi áhrif stærðar bætast
við forspárgildi TNM stigs sem er langsterkasti forspárþátturinn. Æxli
<4 cm geta meinverpst, eða í 9% tilfella, og 5 ára sjúkdóma sértækar
lífshorfur eru 86%. Þetta ber að hafa í huga þegar íhugað er virkt eftirlit
í stað brottnáms þessara æxla.
V043 Nýrnafrumukrabbamein af litfælugerð íslandi 1971-2005
Jóhann P. Ingimarsson1, Sverrir Harðarson2-4, Vigdís Pétursdóttir2, Eiríkur Jónsson1,
Guðmundur V. Einarsson1, Tómas Guðbjartsson3,4
'Þvagfæraskurðlækningadeild, 2rannsóknastofu í meinafræði, 3skurðlækningasviði Landspítala,
4læknadeild Háskóla íslands
Inngangur: Litfæluæxli (chromophobe) eru sjaldgæfur undirflokkur
nýrnafrumukrabbameina. Erlendar rannsóknir benda til betri lífshorfa
sjúklinga með þessi æxli, en fáar byggja á stóru þýði sjúklinga frá
heilli þjóð. Markmið rannsóknarinnar var að kanna lífshorfur þessara
sjúklinga borið saman við aðra vefjaflokka.
Efniviðurogaðferðir:828vefjafræðilegastaðfestnýrnafrumukrabbamein
greindust á íslandi 1971-2000. Öll vefjasýni voru endurskoðuð og
reyndust 15 þeirra af litfælugerð. Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám.
Æxlin voru stiguð og reiknaðar út lífshorfur (sjúkdóma sértækar), með
aðferð Kaplan-Meier. Litfæluæxlin voru borin saman við tærfrumu
(n=740) og totugerð (n=66) nýrnafrumukrabbameina, bæði með ein- og
fjölþáttagreiningu. Eftirfylgd var 5 ár að miðgildi.
Niðurstöður: Litfæluæxli voru 1,8% nýrnafrumukrabbameina og
nýgengi 0,17/100.000/ári fyrir bæði kyn. Samanborið við hinar
vefjagerðirnar voru æxli af litfælugerð oftar greind vegna einkenna,
(93% vs 71%, p=0,02) og á lægri stigum (73% vs 45% á stigum I+II,
p<0,01). Einn sjúklingur var með meinvörp við greiningu og annar
greindist ári síðar. Báðir létust úr meininu en aðrir 6 létust af öðrum
orsökum og 7 voru á lífi í lok árs 2009. Fimm ára lífshorfur voru 87%
fyrir litfæluæxlin, en 59% og 50% fyrir tærfrumu- og totufrumugerð.
Munurinn var marktækur í einþáttagreiningu, en eftir að leiðrétt var
fyrir stigun reyndist litfælugerð ekki sjálfstæður forspárþáttur lífshorfa.
Ályktanir: Hlutfall litfæluæxla á íslandi (1,8%) er ívíð lægra en annars
staðar hefur verið lýst (-2-3%). Þrátt fyrir að vera oftar einkennagefandi
eru litfæluæxli oftar staðbundin í nýrum en æxli af hinum
vefjagerðunum, þ.e á lægra stigi, sem skýrir líklega betri lífshorfur
þeirra. Þetta bendir til að litfæluæxli hafi aðra líffræðilega hegðun en
hinar vefjagerðimar.
V044 lllkynja iðraþekjuæxli í fleiðru á íslandi 1985-2008
Tómas Guðbjartsson1-4, Eynín Valsdóttir1, Tryggvi Þorgeirsson1, Helgi J. ísaksson2, Hrönn
Harðardóttir3
‘Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2rannsóknarstofu í meinafræði, 3lungnadeild Landspítala,
4Iæknadeild Háskóla íslands
Inngangur: Æxli í fleiðru eru aðallega af tveimur gerðum, góðkynja
SFTP-æxli (solitary fibrous tumor of pleura) eða illkynja iðraþekjuæxli
(malignant mesothelioma). Ekki hafa verið gerðar rannsóknir á illkynja
fleiðruæxlum á fslandi. Markmið þessarar rannsóknar var að skoða tíðni
sjúkdómsins hérlendis, einkenni, áhættuþætti og lífshorfur.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 33 sjúklingum
(meðalaldur 71,5 ár; bil 49-89 ár; 88% karlar) sem greindust með illkynja
fleiðruæxli á íslandi 1985-2009. Ur sjúkraskrám voru skráð einkenni
ásamt atvinnu- og reykingasögu og sögu um snertingu við asbest. Æxlin
voru endurskoðuð af meinafræðingi og stiguð skv. kerfi Intemational
Mesothelioma Interest Group. Einnig voru reiknaðar lífshorfur (hráar)
og miðast útreikningar við 31. des. 2009.
Niðurstöður: Aldursstaðlað nýgengi var 4,9 fyrir milljón karla og konur
(95% CI 3,32-7/106 * * * * * *). Alls höfðu 87% sjúklinganna sögu um reykingar
og 63% höfðu staðfesta sögu um snertingu við asbest. Algengustu
einkenni sem leiddu til greiningar voru mæði og brjóstverkur. Alls voru
78% sjúklinganna á stigi III eða IV við greiningu, þar af 11 (41%) með
staðfest fjarmeinvörp, oftast í lifur og lungum. Enginn greindist á stigi
I og 6 sjúklingar (22%) voru á stigi II. Ekki var hægt að stiga 6 sjúklinga
vegna ófullnægjandi upplýsinga. Fleiðrusýni til greiningar voru
tekin hjá 14 sjúklingum, annaðhvort í gegnum brjóstholsskurð (n=8)
eða með brjóstholsspeglun (n=6). Enginn sjúklinganna gekkst undir
brottnám á fleiðru og lunga með lækningu að markmiði. Lífshorfur
voru 8,3 mánuðir að meðaltali (bil 2 vikur til 40 mánuðir). Við lok
rannsóknartímabilsins voru 5 af 33 sjúklingum á lífi og höfðu þeir allir
verið greindir innan 48 mánaða.
Ályktanir: Illkynja fleiðruæxli eru fátíðari á íslandi en í
nágrannalöndunum. Fjórir af hverjum fimm sjúklingum greinast
með útbreiddan og ólæknandi sjúkdóm. Rannsóknin sýnir að stigun
sjúkdómsins er oft ábótavant og athygli vekur að enginn sjúklinganna
gekkst undir brottnám á æxlinu.
V045 Fleyg- og gelraskurðir við lungnakrabbameini á íslandi
Ásgeir Alexandersson1, Steinn Jónsson1-2, Helgi J. ísaksson3, Tómas Guðbjartsson14
‘Læknadeild Háskóla íslands, 2lungnadeild, 3rannsóknarstofu í meinafræði, 4 *hjarta- og
lungnaskurðdeild Landspítala
Inngangur: Hefðbundin aðgerð við lungnakrabbameini öðru en
smáfrumukrabbameini (ÖES) er blaðnám. I völdum tilvikum er þó
gripið til fleyg- eða geiraskurðar, t.d. ef lungnastarfsemi er mikið skert.
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna árangur þessara aðgerða
hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á sjúklingum sem gengust
undir fleyg- eða geiraskurð vegna lungnakrabbameins (ÖES) á Islandi
1994-2008. Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám og voru kannaðar
ábendingar aðgerðar, TNM-stigun, fylgikvillar og heildarlífshorfur. Öll
vefjasýni voru endurskoðuð.
Niðurstöður: Alls gengust 44 sjúklingar (52,3% konur) undir samtals
47 fleyg- eða geiraskurði. Meðalaldur var 69,1 ár og greindust 38,3%
sjúklinga fyrir tilviljun. Alls höfðu 55,3% sögu um kransæðasjúkdóm
og 40,4% langvinna lungnateppu. Meðal ASA-skor var 2,6. Aðgerðimar
tóku að meðaltali 82,5 mínútur (bil 30-131), blæðing í aðgerð var 260
ml (bil 100-650) og miðgildi legutíma 9 dagar (bil 4-24). Sýni úr eitlum
voru tekin í 12,8% aðgerðanna en miðmætisspeglun aðeins gerð einu
sinni. Helstu fylgikvillar voru lungnabólga (14,9%), langvarandi loftleki
(12,8%) og blæðing í aðgerð (>500 ml) (8,7%). Tveir sjúklingar fengu
alvarlega fylgikvilla, 36,2% dvöldu á gjörgæslu yfir nótt, en enginn
LÆKNAblaðið 2010/96 27