Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Qupperneq 33

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
Tilfelli: 72ja ára karlmaður með fyrri sögu um háþrýsting og vinstri
helftarlömun leitaði á bráðamóttöku Landspítala vegna dreifðra lið- og
vöðvaverkja, stirðleika, þreytu og minnisleysis. Við skoðirn bar á rugli,
smáliðir handa voru bólgnir og greinilega eymsli í nærvöðvum efri og
neðri útlima. Blóðprufur við innlögn sýndu hækkað S-CRP (140 mg/L)
án merkja um sýkingar og gigtarpróf reyndust eðlileg. Daginn eftir
komu var mælt S-jóniserað Ca2+ og reyndist það hækkað (1,53 mmol/L)
líkt og S-PTH (215 ng/L). Ekki var með vissu hægt að sjá stækkun á
kalkkirtlum við ómskoðun á hálsi og var því gert kalkkirtlaskann. Þar
sást aukin upptaka í fremri hluta miðmætis sem á tölvusneiðmyndum
reyndist 1,5 cm fyrirferð í hæð við neðanverðan ósæðarboga. Akveðið
var að fjarlægja fyrirferðina með skurðaðgerð og varð að opna efri hluta
bringubeins til að komast að æxlinu. Hann var útskrifaður 2 dögum
eftir aðgerð með eðlilegt S-jóniserað Ca2+. Þremur vikum síðar voru
liðeinkenni horfin og vitsmunageta eðlileg. Rúmu ári frá aðgerð er hann
einkennalaus og með eðlileg blóðpróf.
Umræða: Einkenni kalkvakaóhófs eru fjölbreytt eins og sást í þessu
tilfelli þar sem lið- og vöðvaeinkenni voru mest áberandi. Sjaldgæft er að
stækkaðir kalkkirtlar finnist í brjóstholi. Sjúkdóminn er hægt að lækna
með skurðaðgerð.
V063 Clostridium difficile sýkingar á Landspítala 1998-2008
Rúnar Bragi Kvaran’, Elsa Björk Valsdóttir2, Helgi Kjartan Sigurðsson2, Magnús Gottfreðsson3
‘Læknadeild Háskóla íslands, 2skurðlækningasviði, 3smitsjúkdómadeild Landspítala
Inngangur: Tíðni og alvarleiki ristilbólgu af völdum C. difficile hefur
vaxið á Vesturlöndum síðustu ár með tilkomu meinvirkari stofna.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna faraldsfræði og alvarleika
ristilbólgu af völdum C. difficile á LSH og meta hvort meinvirkni
sýkingarinnar hafi aukist á íslandi líkt og víða á Vesturlöndum.
Efniviður og aðferðir: Sýkingar með C. difficite á LSH árin 1998-2008
voru fundnar með því að finna jákvæð eiturefnapróf í hægðasýnum úr
gagnagrunni sýklafræðideildar LSH. Úrtak klínískra upplýsinga um
sjúklinga, sem greindust í janúar og júní hvert ár á rannsóknartímabilinu,
var skoðað sérstaklega. Alls voru það 237 sýkingar.
Niðurstöður: Á 11 ára tímabili reyndist 1.861 sýni af 11.968 (16%)
jákvætt fyrir C. difficile og einstakar sýkingar voru 1.492. Heildarnýgengi
sýkingar var 29% hærra í lok en upphafi tímabilsins og var að meðaltali
hæst í aldurshópnum >80 ára þar sem það var 387 tilfelli á hverja
100.000 íbúa íslands í þeim aldurshópi hvert ár. Fjöldi sýkinga á hverjar
1.000 innlagnir jókst um 71% og fjöldi sýkinga á hverja 10.000 legudaga
jókst um 102%. 92% sýkinga tengdust heilbrigðisþjónustu og 47%
sýkinganna flokkuðust sem spítalasýkingar. Meirihluti sjúklinga tók
sýklalyf innan þriggja mánaða fyrir sýkingu og algengasta einkenni
sýkingar var niðurgangur. Yfirgnæfandi meirihluti (93%) þeirra sem
nægar upplýsingar fundust um náðu bata eftir eina sýklalyfjameðferð
og enginn gekkst undir aðgerð.
Ályktanir: Sýkingar með C. difficile voru fleiri árið 2008 á LSH en
árið 1998. Innsendum sýnum fjölgaði hins vegar stöðugt og meira
en sýkingum. Fáir sýkjast án þess að hafa einn eða fleiri þekktra
áhættuþátta. Flestum dugði stök meðferð með metrónídazóli til þess
að uppræta sýkingu. Meinvirkni C. difficile virðist ekki hafa aukist hér
á landi.
V064 Hjartaþelsbólga á íslandi 2000-2009
Elín Björk Tryggvadóttir', Uggi Þórður Agnarsson2, Jón Þór Sverrisson3, Sigurður B.
Þorsteinsson4, Jón Vilberg Högnason2, Guðmundur Þorgeirsson1-2
'Læknadeild Háskóla íslands, 2Hjartadeild og 4deild lyfjamála, Landspítala, 3lyflækningadeild
Sjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Hjartaþelsbólga (IE - infective endocarditis) er sýking
í hjartaþeli. Sjúkdómurinn er sjaldgæfur en alvarlegur og leiðir til
langvarandi veikinda og/eða dauða. Erlendar rannsóknir sýna
töluverðar breytingar á sjúkdómsmynd IE á síðustu áratugum. Markmið
rannsóknarinnar er að meta faraldsfræði IE hér á landi m.t.t. nýgengis,
orsaka og afdrifa. Einnig að kanna hvort breytingar hafi orðið á
sjúkdómsmyndinni frá árunum 1976 -85 þegar faraldsfæði IE var síðast
metin hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra
sjúklinga sem greindust með IE á Islandi árin 2000 - 2009. Upplýsingar
fengust úr sjúkraskrám og við mat á gæðum greiningar var stuðst við
Dukes greiningarskilmerkin.
Niðurstöður: Nýgengi IE reyndist 2,9/100 þúsund íbúa/ári. Meðalaldur
var 58 ár (bil 1,3 - 91 árs) og karlar í meirihluta (71%). Flestar sýkingar
(90%) urðu í lokum vinstri hluta hjartans og í 19 tilfellum var sýking
í gerviloku (22%). Algengustu orsakavaldar voru streptókokkar
(31%), stafýlókokkar (24%) og enterókokkar (17%) en í 9 tilfellum var
blóðræktun neikvæð (10%). Gripið var til lokuaðgerðar í 16 tilfellum
(20%). Tíu sjúklingar létust í legu (12%) og hjá þrem þeirra greindist IE
fyrst við krufningu.
Ályktanir: Nýgengi IE er lágt hér á landi samanborið við erlendar
rannsóknir en virðist svipað og á árunum 1976-85. Hlutfall sprautufíkla
er töluvert aukið og hærra hlutfall sjúklinga reyndist hafa gerviloku nú
en áður. Bakteríuflóran hefur lítið breyst, streptókokkasýkingar voru
algengastar gagnstætt því sem sést víða erlendis þar sem S. aureus er
orðinn megin orsakavaldur. Lokuaðgerð er sjaldnar beitt hér en víða
erlendis en virðist þó heldur algengari en áður. Dánartíðni samanborin
við fyrra tímabil og erlendar upplýsingar er fremur lág.
V065 Notkun aðferða kerfislíffræði til að spá fyrir um ný lyfjamörk
gegn P. aeruginosa í klösum
Gunnar Sigurðsson1, Ines Thiele2
‘Læknadeild, 2rannsóknarsetri í kerfislíffræði, Háskóla íslands
Inngangur: Sýklalyfjaónæmi er hratt vaxandi vandamál í
heilbrigðiskerfinu. Bakteríur sem vaxa í klösum eru taldar gegna mikil-
vægu hlutverki í aðlögunarhæfni baktería og þróun ónæmra stofna.
Með aðferðum kerfislíffræðinnar má líkja eftir vexti og efnaskiptum
baktería hvort sem þær eru í klösum eða stakar og nota niðurstöðurnar
til að finna líkleg lyfjamörk.
Efniviður og aðferðir: í þessari rannsókn var notast við efnaskiptalíkan
af Pseudomonas aeruginosa (PA) og in silico vöxtur bakteríunnar
rannsakaður með því að nota skilyrta-eftirmyndun. Einkum voru
könnuð áhrif genaeyðingar á vöxt baktería bæði í klösum og stakra.
Niðurstöður: 26 gen fundust sem stöðva vöxt PA undir öllum
kringumstæðum og hafa enga samsvörun í genamengi manna. Engin
gen fundust sem stöðva sértækt fyrir klasa vöxt en hins vegar mörg
gen sem hægja á vextinum. Einnig var prófað að eyða tveimur genum í
einu og með því fundust 17 genasamsetningar úr 21 geni sem stöðvuðu
vöxt PA og voru niðurstöðurnar mismunandi fyrir klasa og stakan
vöxt PA. I nokkrum tilvikum var unnt að útskýra mismuninn með
ætinu sem var notað til að líkja eftir mismunandi aðstæðum, einnig var
LÆKNAblaðið 2010/96 33