Frjáls verslun - 01.08.2010, Síða 138

138 F R J Á L S V E R S L U N • 8 . - 9 . T B L . 2 0 1 0
Árni Tómasson, formaður skilanefndar Glitnis, fjallaði um viðhorf erlendra
lánar drottna til Íslendinga eftir hrunið en
mikil endurfjármögnunarþörf blasir núna við
hjá ýmsum af stærstu fyrirtækjum landsins,
t.d. orkufyrirtækjunum.
Flest fyrirtæki á Íslandi ganga núna í gegnum
mikla fjárhagslega endurskipulagningu
með aðstoð íslensku bankanna og erlendra
kröfu hafa. Þetta skiptir miklu máli þar sem
fyrirtæki geta ekki byrjað að fjárfesta aftur fyrr
en þessari fjárhagslegu endurskipulagningu
er lokið.
Árni sagði að orkufyrirtækin hefðu verið
mikið til umræðu og það hefði verið mjög
ánægju legt þegar Landsvirkjun gat orðið sér
úti um fjármagn á erlendum markaði.
„Ef við lítum á Landsvirkjun sjáum við
að heildarskuldir félagsins eru í kringum
300 milljarðar króna. Árlegar afborganir
fyrir tækisins eru af stærðargráðunni 30­35
milljarðar á hverju ári. Reksturinn býr til
u.þ.b. 25 milljarða á ári. Ef Landsvirkjun
hættir að fjárfesta getur félagið greitt niður
skuldirnar á u.þ.b. tíu árum. En félagið
þarf að fá endurfjármögnun til þess að geta
gert það því árlegar afborganir eru meiri en
reksturinn býr til nokkur næstu ár. Nýleg
endur fjármögnun Landsvikjunar breytir að
sjálfsögðu þessari mynd.
Í Orkuveitu Reykjavíkur, sem hefur verið
mikið til umfjöllunar, eru heildarskuldir um
210 milljarðar króna. Orkuveitan býr til
u.þ.b. 13 milljarða á ári (áður en boðaðar
hækkanir koma til framkvæmda). Það er
ekki daprara en það hjá Orkuveitunni að
félagið gæti hætt að fjárfesta og borgað niður
skuldir á um 15 til 16 árum. Orkuveitan
þarf að borga 25­30 milljarða í afborganir
núna en reksturinn býr til um 13 milljarða
á ári. Þetta gefur okkur aðeins hugmynd um
það hvernig staðan er – og hvernig endur­
fjármögnunarþörfin lítur út.“
Árni vakti einnig athygli á því að aðrir
sem þyrftu að endurfjármagna sig væru
t.d. ríkissjóður, flest sveitarfélög og mörg
útflutnings fyrirtæki. „Fyrirtækin ráða ekki
við að fara í nýjar fjárfestingar, þau ráða ekki
einu sinni við afborganirnar sem þau þurfa að
borga í dag. Allar nýjar fjárfestingar byggjast
á því að aðgangur að erlendum fjár magns­
mörkuðum opnist á ný og því er mikilvægt
að stuðla að því að byggja upp samband við
erlenda aðila.“
Hann sagði ennfremur að það væri ljóst
að nýir og eldri bankar þyrftu að ná að opna
þetta samband við erlenda lánardrottna aftur
ef þeir ætluðu að geta sinnt atvinnulífinu.
Árni spurði síðan: Hvað gerist ef endur­
fjár mögnun kemur ekki til? Hann taldi að
það fyrsta sem gerðist þegar vanskil yrðu væri
að vextir yrðu endurskoðaðir og hækkaðir.
Félögin yrðu sett í gjörgæslu, allt fé hreinsað
út með þvinguðum samningum, heftið tekið
af fyrirtækjum og opinberum aðilum ef annað
dygði ekki til og aðilarnir gætu gleymt frekari
lána fyrirgreiðslu erlendis frá. Fjárfestingar
erlendra aðila yrðu þar af leiðandi mjög
ólíklegar.
Töpuðu 1.500­2.000 milljörðum í Glitni
einum
„Næst ætla ég aðeins að skýra ykkur frá viðhorfi
lánar drottna við hruni íslensku bankanna
og í kjölfar þess. Í fyrsta lagi var mikið
tap. Í Glitni einum töpuðu lánardrottnar
1.500­2.000 milljörðum, en til samanburðar
er landsframleiðsla á Íslandi u.þ.b. 1.500
milljarðar Nokkuð hefur borið á því viðhorfi
að þessir, einkum erlendu, lánardrottnar séu
ekki of góðir til að taka á sig meira tap en
að framan er lýst og þá hugsa menn fyrst
og fremst um að þetta séu einhvers konar
„slæmir“ fjárfestingarsjóðir. Ég vil byrja á að
lýsa þeirri skoðun minni að fjárfestingarsjóðir
eru ekki neitt verri en aðrir, því að á bak við
þá eru einstaklingar, félagasamtök, lífeyris­
sjóðir og alls kyns fjárfestar. Ennfremur eru á
Árni Tómasson, formaður skilanefndar Glitnis og stjórnarmaður í Íslandsbanka.
árni tómasson
viðhorf ErlEndra
lánar drottna
Árni Tómasson, formaður skilanefndar Glitnis, fjallaði
um viðhorf erlendra lánardrottna til Íslendinga, hvers
vegna þau væru eins og raun ber vitni - og hvers
vegna þau skiptu máli.
TexTi: Hrund Hauksdóttir