Iðnaðarmál - 01.06.1967, Side 15

Léttir málmar og
sölt úr sjjö
Eftir Baldur Líndal, efnaverkfrœðing
BALDUR LÍNDAL er fæddur 17. ágúst 1918 á Lækjamóti í Víðidal, V.-Hún., sonur Jakobs H. Líndals bónda og jarðfræðings
þar. Hann lauk stúdentsprúfi á Akureyri 1939 og prófi í efnaverkfræði frá Massachussets Institute of Technology í Cambridge,
Mass., U. S. A., 1949. Hann hefur um 20 ára skeið unnið að rannsóknum varðandi nýtingu jarðgufu í sambandi við iðnað, m. a.
vinnslu salts og fleiri efna úr sjó og vinnslu brennisteins. Hann átti frumkvæði að rannsóknum og áætlunum varðandi vinnslu kís-
ilgúrs við Mývatn, sem nú er orðin veruleiki, gerði fyrstu áætlanir og var ráðgjafi við framkvæmdir þar. Hann hefur einnig annast
rannsóknir og gert áætlanir varðandi annan orkufrekan iðnað.
TAFLA I
Efnamagn og verðgildi efna í 100 tonnum af sjó
Þungi í kg Verðmæti í kr.
Natríum sem salt 2680 2260
Magnesíum sem magnesíumoxíð . 211 720
Magnesíum sem málmur 127 3100
Brennisteinn sem natríumsúlfat . 392 450
Kalíum sem kalíumklóríð 72 140
Bróm sem brómvökvi 6,5 131
Kalsíum sem kalsíumoxíð 56 56
Bór sem bórax 2,6 8
Strontíum sem strontíum-súlfat . 2,7 7
o. s. frv.
Fyrir rúmu ári tók RannsóknaráÖ
ríkisins sér fyrir hendur að beita sér
fyrir rannsóknum varðandi sjóefna-
vinnslu hér á landi. Var fyrst gert
heildaryfirlit um þessi mál og síðar
samin álitsgerð um einn lið þess,
sem var saltvinnsla. Þar sem ég hef
verið mikið við þetta riðinn og finnst
málið vænlegt til góðs árangurs, mun
ég skýra nokkuð frá þessu hér.
Orðið sjóefnavinnsla hefur verið
notað hér sem samnafn um ýmiss
konar vinnslu, sem byggist á hinum
uppleystu efnum í sjónum. Sjórinn er
mun ríkari af þessum uppleystu efn-
um en flest okkar gera sér ljóst, og
reynslan sýnir, að vinnsla margra
þeirra beint úr sjónum er fyllilega
hagkvæm. Þar má benda á magnes-
íum-málm og magnesíumoxíð, bróm
og ekki sízt salt, enda er af því leidd-
ur heill bálkur afar mikilvægra efna.
Loks má ekki gleyma fersku vatni,
sem unnið er úr sjó í seinni tíð, enda
þótt ég muni ekki dvelja við þá hlið
málsins hér.
Þessu til skýringar skal hér birt
tafla um magn efnanna í 100 tonnum
af sjó ásamt verðmæti þeirra.
Samanlagt nemur þetta 4—6000 kr.
í hverjum 100 tonnum af sjó.
Fyrir skemmstu var samanlögð
heimsframleiðsla úr uppleystum efn-
um úr sjó talin nema ríflega 8000
milljónum kr. á ári og skiptist þann-
ig;
TAFLA II
Heimsframleiðsla efna úr sjó
Magnesíum......... 4300 millj. kr.
Salt ............. 1550 — —
Magnesíum-efnasamb. 1300 — —
Bróm ............. 1000 — —
Auk þess, sem getið er í töflu II,
eru svo efni, sem framleidd eru í
smærri stíl. Einnig skal vakin athygli
á því, að efni, sem leidd eru af sjó-
salli, eru ekki tekin með hér.
Bandaríkin munu framleiða um
70% alls þess, sem getið er í töflunni.
Sú framleiðsla, sem nú fer fram á
þessu sviði, er að langmestu leyti ný-
tilkomin. Þannig má gera ráð fyrir,
að þessi framleiðsla úr sjó hafi tí-
faldazt á síðastliðnum 30 árum og
að sú hraða aukning muni halda á-
fram. Nú sem stendur eru það eink-
IÐNAÐARMÁL
85