Franskir dagar - 01.07.2013, Síða 26

Texti: Bima Sigurdardóttir
Myndir: Albert Eirtksson og úr einkasafni

Amma mín læknirinn
Það veit enginn hvað fór um huga ömmu minnar,
frú Litu Bohn Ipsen Sigurðsson þegar Esjan
lagði að landi við Fáskrúðsfjörð 23. október árið
1940, á fertugsafmæli afa. Þarna stóð hún, há og
tignarleg ásamt stjúpbörnum sínum tveimur,
Rögnu 13 ára og Sigurði 11 ára. Eiginmaður
hennar, Haraldur Sigurðsson, hafði fengið stöðu
héraðslæknis í þessu erfiða héraði en hann var
menntaður heimilis- og fæðingarlæknir. Héraðið
var stórt og ekki mjög greiðfært, en auk þess að
sinna Fáskrúðsfirði, Stöðvarfirði og Breiðdals-
vík, sinnti hann einnig oft Djúpavogi. Það hljóta
að hafa bærst einhverjar tilfmningar hjá ömmu
þegar Esjan sigldi inn á þennan þrönga fjörð og
hún sá muninn á Fáskrúðsfirði og vellystingunum
sem hún var alin upp við í Kaupmannahöfn og
á sveitasetri fjölskyldunnar á Borgundarhólmi.
En þetta hlýtur að hafa verið ást; ást sem ruddi
burt öllum efasemdum.
Blóðamma mín, Súsana María, lést þegar hún
var 28 ára gömul. Afi varð ekkjumaður með tvö
börn, pabba Sigurð og Dídí (Rögnu) föðursystur
mína. Afi var um það bil að ljúka læknanáminu
frá Háskóla íslands og ætlaði í framhaldsnám
til Danmerkur. Ekkjumaðurinn kom börnunum
sínum fyrir hjá Ingibjörgu móðurömmu þeirra,
sem þá var orðin rúmlega sjötug. Á sjúkrahús-
inu í Kaupmannahöfn, þar sem afi hóf nám í
heimilislækningum, kynntist hann ömmu Litu
þar sem hún var aðstoðaryfirlæknir og með þeim
tókust ástir og svo kom að því að börnin voru
send út til þeirra. Foreldrar hennar voru bæði
starfandi kennarar, mormor og morfar sem við
kölluðum þau alltaf.
Haraldur og Lita fluttu í Læknishúsið á Fá-
skrúðsfirði með börnin tvö. I því húsi var ekki
bara heimili þeirra heldur líka vinnustaður þeirra.
Ég held að það hafi verið mjög erfiður tími hjá
ömmu á stríðsárunum að vera lokuð inni á
Fáskrúðsfirði, ekkert símasamband við útlönd
og hún heyrði ekki frá fólkinu sínu árum saman
og vissi ekkert um afdrif þeirra fyrr en eftir stríð.
I læknishúsinu voru sjúkrastofa, apótek, lækna-
stofa, skrifstofa, setustofa, borðstofa, stássstofa
og nokkur svefnherbergi. Amma Lita átti því
ekki að venjast að búa og vinna á sama staðnum,
enda var þetta nýtt fyrir henni, sem hafði farið
í vinnuna og síðan heim eftir vinnu eins og al-
gengast er meðal útivinnandi fólks. Þarna var hún
í vinnunni allan sólarhringinn. Mér er minnis-
stæð biðstofan í Læknishúsinu, sem jafnframt var
forstofa hússins. Þar voru aðeins þrír stólar fyrir
sjúklinga að sitja á og stundum voru sjúklingarnir
svo margir að fólk sat upp allan stigann sem lá
upp á efri hæð. Að auki var rekið eitt spítalaher-
bergi á efri hæðinni.
Þótt amma hafi ekki fengið almennt lækninga-
leyfi á íslandi fyrr en árið 1942 og enga stöðu,
reyndist hún betri en enginn þegar afi var í
læknisferðum um hérað á hinum ýmsu stöðum,
sem hann ferðaðist til með mótorbátum, því
engir voru vegirnir. Amma var nefnilega góður
fyflæknir.
I Læknishúsinu fæddist ég og bjó þar til við
fluttum í Bröttuhh'ð sem foreldrar mínir byggðu,
en ég var viðloðandi Læknishúsið þar til amma
og afi fluttu suður á áttunda áratugnum. Eg sé
því ömmu mína ljóslifandi fyrir mér klædda pilsi
niður að hné, blússu, reimuðum skóm með hæl
og hnút í hnakkanum, þar sem hún opnaði fram
í biðstofu og sagði „værsgo“.
Það var mikið sótt í að koma í Læknishúsið þegar
amma var við störf. Hún var eldklár læknir og
glögg að vita hvaða lyf átti við hvern og einn.
I hádeginu dekkaði amma alltaf borðstofiiborðið
með hvítum dúk, hvítum tauservíettum og allir
áttu sinn silfur-servíettuhring. En ein regla var
alltaf í fyrirrúmi: ahir áttu að mæta í mat á sama
tíma. Sá sem kom of seint í matinn fékk skömm
í hattinn. Pabbi var víst mjög duglegur í þessu,
hann gleymdi sér oft við fótaboltaleik og aðra
leiki. Ég var líka gjörn á að gleyma mér.
Matarmenning ömmu var alveg einstök á þessum
tíma og hún gerði mat sem fáir höfðu bragðað
áður. Þegar hún var með lambalæri gerði hún
„labskovs" daginn eftir úr afgangnum. Þá brytjaði
hún kjötið í pott,bætti út í hráum kartöflum,lár-
viðarlaufi, sósulit, kryddi og vatni og lét malla við
vægan hita í einn og hálfan tíma og bar fram með
íslensku smjöri. Hún bjó alltaf til allt konfekt
sjálf.Ájólunum bjó hún til marsipanlengju með
skrautsykri, pakkaði inn í sellófan og batt slaufur
á endana. Þetta var möndlugjöfin. Hún lét ala
26