Neytendablaðið - 01.09.2007, Síða 16

Ef fólk fær svo nóg af að eiga og reka
eignina sína kemur til álita að selja hana.
Að selja fasteign er raunar nokkuð sem
við þurfum flest að gera einhvern tíma
á lífsleiðinni. Barnafjölskyldur þurfa
stærra húsnæði og þegar börnin hleypa
svo heimdraganum er algengt að fólk
minnki við sig. Breyttar fjárhagsaðstæður
geta einnig leitt til þess að fólk skiptir um
húsnæði. Flest vitum við að það er ákaf-
lega dýrt að flytja en það getur líka verið
mjög dýrt að selja.
Val á fasteignasölu
Fyrsta skrefið í söluferlinu er að finna
fasteignasala sem maður vill skipta við.
Erfitt er að gefa ráðleggingar í þeim efnum
eða að segja fólki að einn fasteignasali sé
betri en annar. Um mjög persónuleg og
mikilvæg viðskipti er að ræða og því mest
um vert að velja aðila sem maður getur
treyst og kann vel við. Jafnframt skiptir
máli hver söluþóknunin er og þar er þó
hægt að gefa ákveðnar leiðbeiningar og
ráð. Þá veita sumar fasteignasölur meiri
þjónustu en aðrar, t.a.m. við sýningu á
eignum og þarf fólk að ákveða hvort það
vill nýta sér þá þjónustu og greiða þar
með hærri söluþóknun. Þeir sem eru í sölu-
hugleiðingum ættu að kynna sér vel hvað
er í boði og skoða málin vel áður en fast-
eignasali er valinn. Oft er sölukostnaðurinn
nefnilega meiri en virðist í fyrstu.
Söluþóknun og ógagnsæjar upplýs-
ingar
Algeng söluþóknun vegna eignar í einka-
sölu er á bilinu 1,5 – 2,95% án vsk.
Því miður er upphæð söluþóknunar ekki
nægjanlega gagnsæ og fólk getur þannig
þurft að borga X% + vsk + gagnaöflun +
vsk + netskráningu + auglýsingakostnað.
Þetta er ekki mjög auðvelt reikningsdæmi
og fasteignasalar gera lítið til að einfalda
það, en 1,95% er þannig í raun 2,43% eftir
að vsk hefur verið bætt við. Jafnvel þegar
búið er að semja um sölu eignar kemur
endanleg prósenta iðulega ekki fram á
samningseyðublaðinu heldur einungis
X% auk vsk. Það að upplýsa um verð án
virðisaukaskatts er blátt áfram ólöglegt og
órökrétt enda varðar það hinn almenna
húseiganda litlu hvað fer í virðisaukaskatt,
fæstir einstaklingar fá hann endurgreiddan.
Auðvitað er erfitt að vita hver endanleg
söluþóknun verður áður en kaupverð
eignarinnar liggur fyrir en það ætti að vera
lágmark að hafa prósentutöluna rétta!
Gagnaöflun misdýr
Annar kostnaðarliður sem þarf að athuga
er kostnaður seljanda vegna gagnaöflunar.
Á fasteignasala hvílir sú skylda að afla
ýmissa gagna um eignina og því í sjálfu sér
eðlilegt að útlagður kostnaður vegna þessa,
s.s. vegna afrita af þinglýstum gögnum,
sé einhver. Raunar vakna upp spurningar
um hvort þessi útlagði kostnaður mætti
ekki vera „innifalinn“ í söluþóknuninni en
að því slepptu þá vekur athygli hve miklu
munar á milli fasteignasala þegar þetta
gjald er skoðað. Kostnaður vegna þessa er
á bilinu 1.200 til 25 þúsund krónur án vsk.!
Er því greinilegt að ekki kaupa allir gögnin
sama verði.
Auglýsingakostnaður
Þá þurfa seljendur að hafa í huga kostnað
vegna auglýsinga en sé eign lengi í sölu
og mikið auglýst getur sá kostnaður orðið
umtalsverður og komið fólki á óvart. Mjög
misjafnt er hve margar auglýsingar eru
innifaldar í söluþóknuninni og í sumum
tilvikum þarf að greiða sérstaklega fyrir
Ertu að selja?
Helstu gjöld tengd sölu á fasteignum
1 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2007