Neytendablaðið - 01.11.2009, Side 16

Mörg ríki innan Evrópusambandsins áforma að gera upplýsingar
um orkunotkun allra heimila aðgengilegar bæði fyrir notendur
og orkusala um leið og notkunin á sér stað. Tilgangurinn er
fyrst og fremst að spara orku og efla samkeppni á orkumarkaði.
Þessi nýja leið í orkumælingum kallast „Smart metering”, eða
snjallmæling í þýðingu Neytendablaðsins.
Hvað er snjallmælir?
Snjallmælir þjónar fleiri hlutverkum en gamli rafmagnsmælirinn,
sem lesið er af einu sinni á ári, gerir. Snjallmælar hafa þann
eiginleika að notkunin er skráð í gagnagrunn á rauntíma. Til
viðbótar koma snjallmælar á gagnvirku sambandi milli orkusala og
neytenda. Þetta getur þýtt að hægt verður að nýta fjarskipti til að
skammta orku og loka eða opna fyrir afhendingu hennar. Þannig
verður sala á raforku líkari fjarskiptaþjónustu í framtíðinni.
Vonandi munu snjallmælar einnig leysa gömlu rafmagnsmælana
af hólmi á Íslandi
Boðleiðir í báðar áttir
Eins og fram hefur komið eru snjallmælar gagnvirkir sem boðleið
milli seljenda/ dreifiaðila og neytenda. Hagur neytenda er sá að þeir
verða upplýstir um orkunotkunina jafnóðum og hún á sér stað. Það
gerir neytendum kleift að spara orku á mun skilvirkari hátt en áður.
Að sama skapi verða dagar ónákvæmra reikninga sem byggja á
áætlun en ekki rauntölum taldir. Snjallmælar ættu einnig að geta
haft boðskipti við skynjara, rafeindabúnað og tölvustýringar. Mögu-
leikarnir eru ótal margir og eru alltaf að þróast. Það þarf því að
tryggja að snjallmælitæknin skili neytendum hámarks ávinningi og
að hætta á misnotkun sé metin jafnóðum.
Hagkvæmt fyrir alla
Í Bretlandi eru uppi áform um að öll heimili hafi snjallmæla árið
2020. Hafist verður handa við að skipta út gömlu mælunum árið
2012. Með þessu vonast bresk stjórnvöld til þess að neytendavitund
um orkunotkun eflist og að það muni leiða til minni eftirspurnar eftir
gasi og rafmagni. Orkusalar munu þó hagnast mest á breytingunni
samkvæmt áætlun stjórnvalda. Þeir munu hagræða fyrir um 306
millj. punda árlega með lækkun í framkvæmda-, starfsmanna-
og öðrum kostnaði en breskir neytendur munu spara 36,75 millj.
punda árlega. Það hefur því verið gagnrýnt að seljendum er heimilt
að flytja kostnaðinn við útskipti á mælum á reikning neytenda.
Kröfur neytenda
Breska neytendablaðið Which? er í herferð til að einfalda
rafmagnsreikninga og krefst lægri kostnaðar fyrir neytendur.
Which? segir að snjallmæling sé rétta leiðin ef:

• stjórnvöld gera ráð fyrir því að orkusalar skaffi nýja mæla og að
þeim verði ekki gert kleift að flytja kostnaðinn yfir á neytendur.
• lágmarksstaðlar verða settir fyrir mæla og skjái svo þeir sýni
gjaldskrá, kostnað og neyslubreytingu milli tímabila.
• samkeppni er tryggð um verð og gæði á mælum frekar en að einn
útvalinn fái það hlutverk að skaffa alla mæla, eins og stjórnvöld
hafa kosið.
Úreltir strax
Eins og staðan er í dag ætla bresk stjórnvöld að nota tegund af
snjallmælum sem er aðeins rafræn útgáfa af þeim gömlu, þ.e. mæla
sem sýna eingöngu álestrartöluna. Engar viðbótarupplýsingar
munu koma fram og snjallmælar verða staðsettir á sama stað og
þeir gömlu. Til að nýta möguleikana sem snjallmælar hafa þyrfti
hins vegar að tengja þá við skjá sem vinnur ýmsar upplýsingar
úr gögnum mælisins. Það stendur þó ekki til af hálfu breskra
stjórnvalda og slíkir skjáir myndu ekki virka með þeim snjallmælum
sem þau hafa valið til notkunar.
Norðurlöndin
Í Svíþjóð, Noregi, Danmörku og Finnlandi er áformað að snjallmælar
verði teknir í gagnið á flestum heimilum árið 2012. Hér á landi hefur
engin slík ákvörðun verið tekin. Umræðan hefur frekar einkennst af
því að hér sé rafmagn bara frekar ódýrt og engin vandamál með
orkureikninga heimilanna. Ekki eru þó allir sammála um það.
Snjallmæling er framtíðin
Orkunotkun undir smásjá
1 NEYTENDABLA‹I‹ 4. TBL. 2009