Neytendablaðið - 01.11.2009, Qupperneq 18

Að mati Neytendasamtakanna eru rafmagnsreikningar flóknir
og ógagnsæir. Þá er sú aðferð að áætla greiðslur fyrir rafmagn
og heitt vatn 11 mánuði ársins andstæð því sem á að tíðkast
á markaði, svo ekki sé talað um þegar heitu vatni er slumpað
á viðskiptavini með bremsum, sem veldur því að svigrúm til
hagræðingar er afskaplega lítið. Það er grundvallaratriði að
neytendur hafi möguleika á að sjá jafnóðum hvað þeir nota
mikið vatn og rafmagn og geti brugðist við strax ef notkunin fer
úr hófi fram.
Óskiljanlegur rafmagnsreikningur
Margir skilja ekki rafmagnsreikninginn sinn. Á reikningnum
kemur fram notkun (fjöldi kWh) og fastagjald (fjöldi daga) ásamt
einingarverði og heildarverði. Þetta er í sjálfu sér ekki flókið en
gallinn er sá að notkunin (fjöldi kWh) er sundurgreind í þrjá hluta:
flutning, dreifingu og sölu. Með fastagjaldinu verða þetta fjórar
tegundir gjalda, auk þess sem seðilgjald og virðisaukaskattur bætast
við. Fyrir vikið verða reikningarnir mjög ógagnsæir auk þess sem
upphæðin er ekki endilega í samræmi við raunverulega notkun þegar
um áætlun er að ræða. Reikningurinn sem sýnir álestraruppgjör og
neytendur fá einu sinni á ári er síðan enn flóknari.
Skipulag raforkumarkaðarins
Söluhluti rafmagns er á frjálsum markaði og þar keppa sjö fyrirtæki.
Neytendur geta gert verðsamanburð á heimasíðu Orkustofnunar,
www.os.is, en samkeppnin virðist ekki mikil því afar lítill
verðmunur er á milli fyrirtækja. Dreifiveitan sér um dreifinguna
og flutningurinn er í höndum Landsnets hf. Það er aðeins til eitt
skilgreint flutningskerfi raforku en mörg svæðisbundin dreifikerfi.
Flutningskerfi Landsnets tekur við raforku beint frá aflstöðvum og
flytur hana til stórnotenda og dreifiveitna.
Fast gjald
Raforkukaupendur greiða alltaf fast mánaðargjald, til viðbótar
við orkunotkunina. Innifalið í föstu gjaldi er útgáfa reikninga
(þó ekki seðilgjald), álestur og mæling. Þessi hluti reikningsins
er ekki á frjálsum markaði heldur er hann bundinn veitunni.
Neytendasamtökin könnuðu upphæð fasts gjalds fyrir heitt vatn
og rafmagn hjá veitunum. Gífurlegur munur er á lægsta og hæsta
verði, eins og sjá má í töflunum.
Orkuveita Rafmagn m. 24,5% vsk.
OR 8.899
HS 11.271 27%
Norðurorka 11.508 29%
Rafveita Reyðarfjarðar 15.963 79%
OV 16.808 89%
Rarik 17.836 100%
Orkuveita Vsk. Heitt vatn
HS Suðurnesjum 5,67% 6.128
OR 7% 9.216 50%
HS Vestmannaeyjum 3,35% 15.053 146%
Norðurorka 2,66% 19.463 218%
Rarik Blönduós 4,48% 24.465 299%
Rarik Búðardalur 4,13% 24.383 298%
Margbrotinn reikningur
1 NEYTENDABLA‹I‹ 4. TBL. 2009