Tímarit Máls og menningar - 01.11.1939, Page 25

óðar reiðubúnir að hneigjast að þesskonar afbrigði af bábiljum
brezkra Ísraelíta, sem jafnvel i öðru eins sérvizkulandi og Bret-
landi mundi heimfært til geðveiki, — eða að minnsta kosti skip-
að í flokk með Cannon þeim, sem við íslendingar höldum að
sé mestur andans maður og menningarfrömuður á Bretlands-
eyjum siðan Annie Besant leið. Ég vil láta þá, sem halda að ís-
lendingar séu vinir skynseminnar, eina um að leysa gátuna um
Rutherford-tilhneigingu vora, sem i svip virðist ætla að leysa
Cannon-hrifnina af hólmi. Enginn getur hinsvegar gengið fram
hjá þeirri staðreynd undrunarlaust, að íslendingar virðast ekki
hafa mikið álit á brezkri menningu, úr þvi að þeir álita kol-
brjálaða menn og ósjálfráða lygara helzta menningarfulltrúa
okkar kæra nábúaeylands. (Óþarft að taka það fram, að nöfn
eins og Rutherford og Cannon eru á Bretlandseyjum sjálfum
óþekktari en jafnvel hinn sorgþögli ferill Annie Besants).
Sá, sem ritar þessar linur, hefur að vísu ekki lialdið þvi fram,
að við værum gáfaðir okkur til tjóns, aftur á móti bið ég for-
láts á því að hafa haft svp mikla trú á islenzkri menntun, að
það kom flatt upp á mig að sjá slærstu samkomuhús Reykja-
víkur, þar á meðal Fríkirkjuna, fyllast út úr dyrum í hvert skipti
sem þessi útlendi maður opnaði munninn til að boða væntan-
lega frelsun heimsins af íslendinga hálfu samkvæmt spádómi
Jesaja, línu frá Keops-pýramídanum og langfeðgatali íslenzku
þjóðarinnar til Benjamíns, eins af ættfeðrum ísraelsmanna. Ekki
var hitt síður merkilegt, að sjálfur dómkirkjupresturinn í Reykja-
vik „tróð upp“ í voldugasta fræðslutæki islenzka rikisins, út-
varpinu, til að flytja landslýðnum boðskap hins auhikvunarverða
útlenda manns'. Og mér finnst sjálfsagt að leggja áherzlu á það
sem alveg sérstaklega athyglisvert fyrirbæri, að stærsta opinbert
menningartæki rikisins, sem á því hlutverki að sinna að miðla
islenzkum almenningi sannri þekkingu og góðri skemmtan, skuli
af forráðamönnum þess vera opnað fyrir slíkri geðveiki.
Því var nýlega haldið fram í mín eyru af gáfaðri íslenzkri
konu, sem hafði lengi dvalizt erlendis, að við íslendingar mund-
um vera með afbrigðum sjálfhælin þjóð og sjúklegir skrum-
arar; hún nefndi um þetta ýmis óhrjáleg dæmi, sem við erum
að vísu samdauna hér heima. Hvað sem þessu liður, má halda
þvi fram með eigi all-litlum rétti, að við íslendingar séum oft
dálítið fjarri því að skilja hvar við stöndum, þegar við tölum
um sjálfa okkur bæði heima og heiman. Sérhvert kurteisisorð
útlends manns um landið, skálaræður (sbr. ummæli La Guardia)
og jafnvel rugl galinna manna, er blásið út hér heima fyrir
79