Morgunblaðið - 02.12.2014, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 2014
Kringlan 4-12 | s. 577-7040 • loccitane.com
Andvirði: 12.280 kr.
Húðmjólk 75 ml - 1.390 kr. | Handkrem 30 ml - 1.250 kr.
Sturtusápa 250 ml - 2.380 kr. | Eau deToilette 75 ml - 7.260 kr.
CHERRY BLOSSOM GJAFAKASSI
Jólatilboð: 8.990 kr.
SVÍFÐU INN Í
JÓLAHÁTÍÐINA
Malin Brand
malin@mbl.is
Árið 1991 hófst starfsemi Sorpu og
þar með var grunnur lagður að flokk-
un pappírs, málma, timburs og spilli-
efna. Síðan þá hefur margt breyst og
eru flokkunar-
möguleikarnir
orðnir fleiri, auk
þess sem blá-
tunnur eru nú við
flest hús á höfuð-
borgarsvæðinu. Í
þær má setja all-
an pappírsúrgang
og fer hann til
endurvinnslu. Ís-
lendingar fóru
kerfisbundið að
flokka heimilissorpið. Á vefsíðu
SORPU birtust nýlega niðurstöður
neyslukönnunar Capacent þar sem
spurt var um flokkun úrgangs á
heimilum. „Þar sést meðal annars að
um 86% heimila á höfuðborgarsvæð-
inu eru að flokka að einhverju leyti,“
segir Ragna I. Halldórsdóttir, deild-
arstjóri umhverfis- og fræðsludeildar
Sorpu.
Hvað um plastið?
Sjá má á súluriti á síðunni að flestir
flokka skilagjaldsskyldar umbúðir,
pappír og pappírsumbúðir, eða fólk á
um 90% heimila á höfuðborgarsvæð-
inu árið 2013. Án efa hefur blátunnan
sitt að segja í þessari tölfræði því
flokkun pappírs fór úr 70% í 90% frá
2011 til 2013. Þeir sem vilja flokka
heimilissorpið enn frekar geta til
dæmis farið með plast í grenndar-
Enn er svigrúm hjá olíufélögunum
til að lækka verð á dísilolíu, að mati
framkvæmdastjóra Félags ís-
lenskra bifreiðaeigenda (FÍB).
Olíufélögin lækkuðu í tvígang
verð á bensíni og dísilolíu í síðustu
viku. Bensínlítrinn lækkaði samtals
um 4 krónur og dísilolíulítrinn um 5
krónur.
„Þessar lækkanir eru auðvitað
góðar og blessaðar,“ sagði Run-
ólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri
FÍB, í samtali við Morgunblaðið í
gær, „því það var alveg greinilegt
að olíufélögin voru á haustmán-
uðum að hækka álagningu sína
bæði á bensín og dísilolíu,“ sagði
Runólfur.
Hann sagði að sér sýndist að með
þessari lækkun á bensínverði í síð-
ustu viku væru olíufélögin að nálg-
ast meðalálagningu ársins, en þar
eins og með dísilolíuna hefðu þau
hækkað álagningu í nokkrar vikur.
Svigrúm til lækkunar
„Hvað varðar dísilolíuna, þá virð-
ist sem álagningin sé áfram upp á
við þar og því er enn talsvert svig-
rúm fyrir hendi hjá olíufélögunum
til að lækka verðið á dísilolíulítran-
um enn frekar, þótt olíufélögin hafi
lækkað lítrann í tvígang í síðustu
viku – annars vegar um tvær krón-
ur og hins vegar um þrjár krónur.
Eftir sem áður erum við ekki að sjá
sömu verðþróun þar og í bensín-
inu.“ agnes@mbl.is
Hægt að lækka
dísilolíu meira
 Álagning á bensín nálgast meðaltal
Morgunblaðið/Árni Sæberg
FÍB Runólfur Ólafsson segir inni-
stæðu fyrir frekari lækkun olíu.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Fyrirhuguð lækkun á hámarks-
niðurfellingu vörugjalda á bílaleigubíla
úr einni milljón króna í hálfa milljón á
hvern bíl mun hafa alvarlegar afleið-
ingar fyrir rekstur bílaleiga, að mati
tveggja hagsmunaðila í greininni sem
Morgunblaðið ræddi við.
Vörugjöld á bifreiðar fara nú eftir
koldíoxíðslosun á hvern ekinn kíló-
metra, eins og sýnt er hér til hliðar.
Steingrímur Birgisson, forstjóri
Bílaleigu Akureyrar, áætlar að fyrir-
huguð breyting muni kosta bílaleigur
370-400 milljónir.
„Þetta er fyrir neðan allar hellur.
Við erum í 25,5% virðisaukaskatts-
þrepi og erum eina atvinnugreinin sem
greiðir vörugjöld af atvinnutækjum.
Við skipuleggjum okkur og verðleggj-
um meira en ár fram í tímann. Við
verðlögðum okkur í ágúst sl. fyrir
næsta ár. Nú rétt fyrir áramót er lögð
fram breyting á okkar vinnuumhverfi.
Við getum á engan hátt brugðist við
því. Svona vinnubrögð eru óþolandi.“
Hann segir vörugjöld nú hækkuð í
fjórða sinn frá hruni. T.d. hafi vöru-
gjöld í flokki j (neðsta flokki) hækkað
úr 24% 2011 í 35% frá ársbyrjun 2013.
Sigurður Berndsen, fjármálastjóri
Hertz, segir hlutdeild bílaleiga sem
bjóða nýja bíla hafa lækkað úr 95%
niður í 70% á síðari árum, á kostnað
vaxtar bílaleiga sem bjóða eldri bíla.
Afkoman ekki verið beysin
„Afkoman hefur ekki verið beysin.
Hún hefur versnað á síðustu tveimur
til þremur árum,“ segir Sigurður sem
telur ljóst að breytingin „ýti undir
druslubílavæðingu“. Eiginfjárhlutfall
10-12 stærstu bílaleiga landsins sé nú
aðeins 4,25%. „Það mun því draga úr
kaupum hjá okkur. Við höfum ekki
eigið fé til að brúa bilið. Það þýðir aftur
samdrátt hjá bílaumboðum. Við höfum
nýtt bílana í 15-24 mánuði en höfum
neyðst, eftir skattahækkanir undan-
farin ár, til að lengja það tímabil í 36
mánuði.
Þetta ýtir undir að við þurfum að
nýta bíla í þrjú til fimm ár. Það er ekki
gott fyrir ímynd Íslands, né heldur er
það gott fyrir endurnýjun bílaflotans á
Íslandi eða öryggi í umferðinni. Þetta
kemur verst niður á fjórhjóladrifnum
bílum og leiðir til skorts á þeim.“
„Ýtir undir druslubílavæðingu“
 Fjármálastjóri Hertz gagnrýnir boðaðar breytingar á vörugjöldum á bílaleigur
 Forstjóri Bílaleigu Akureyrar áætlar kostnaðinn 370-400 milljónir króna á ári
Vörugjöld á bifreiðar
Tíu gjaldflokkar eftir koldíoxíðslosun
*Leigubílar og bílaleigubílar eru t.d. í
þessum flokki. **grömm á km.
0
10
15
20
25
35
45
55
60
65
0
0
0
0
5
10
15
20
25
30
0-80
81-100
101-120
121-140
141-160
161-180
181-200
201-225
226-250
yfir 250
Aðalflokkur Undanþágu-flokkur*
Skráð losun
CO2**
Innan við eitt prósent heimilissorps Svía endar á haugunum. Allt annað
fer í endurvinnslu. Í nýrri grein eftir sænska blaðamanninn Jonas Fredén
á vefsíðunni www.sweden.se má lesa um hvernig Svíar hafa skipað sér í
flokk þeirra fremstu í endurvinnslu í heiminum.
Endurvinnslugámar, sambærilegir grenndargámum Sorpu á höfuð-
borgarsvæðinu, eru aldrei lengra en 300 metra frá íbúðahverfum. Á með-
al þess sem hinn almenni íbúi flokkar heima hjá sér er pappír, plast,
málmur, gler, ljósaperur og rafhlöður. 99% alls þessa úrgangs eru endur-
nýtt, endurunnin eða sett í safnhauga. Svíar hafa tekið miklum fram-
förum við endurvinnslu heimilissorps og hlutfallið farið úr 38% árið 1975
upp í 99% í dag. Eftir sem áður eru yfirvöld sannfærð um að enn megi
gera betur og er markmiðið að ná 100% endurvinnslu innan tíðar.
Einstakur árangur Svía
BYLTING Í ENDURVINNSLU
gáma eða á endurvinnslustöðvar.
Mörgum þykir fyrirhöfnin nokkur og
segir Ragna að fyrirspurnum fjölgi
um það hvort til standi að koma með
einhverjum leiðum til móts við þá
sem flokka plast.
„Það sem verið er að skoða hjá
okkur er þessi gas- og jarðgerðarstöð
og í samvinnu við hana höfum við
verið að leita leiða til að aðstoða fólk
við að losa sig við plastið. Þá erum við
bæði að hugsa um mögulegar leiðir
hér í móttökustöðinni til að ná plast-
inu frá, til dæmis með að fá fólk til að
setja plastið í sérstaka poka sem
færu mögulega með gráu tunnunni
og við gætum náð að blása pokanum
frá í móttökustöðinni,“ segir Ragna.
Verið er að skoða ýmsa möguleika
og hvort glærir pokar undir plast
verða fyrir valinu eða sérstök tunna
liggur ekki fyrir en ljóst er að vilji er
til að ná enn betur utan um flokkun
úrgangs.
Ragna segir að með blátunnunum
hafi orðið vitundarvakning sem með-
al annars sjáist í áhuga á annars kon-
ar flokkun. „Þá fór fólk að taka betur
eftir því sem verður eftir í tunnunni
og það er auðvitað gífurlega mikið
plast sem maður er að bera heim á
hverjum degi,“ segir Ragna I. Hall-
dórsdóttir og bendir jafnframt á að
þó að enn hafi ekki verið aukið við
þjónustuna hvað þetta snertir sé
töluvert af plastumbúðum að skila
sér annaðhvort um grenndargámana
eða endurvinnslustöðvarnar. Þess
má geta að það sem endar í gráu
tunnunum fer á urðunarstaði þar
sem það brotnar niður. Við niður-
brotið myndast hauggas og úr 60%
gassins fæst metan sem nýtist sem
eldsneyti.
Morgunblaðið/Kristinn
Sorphirða Mikið af plastumbúðum ratar inn á heimilin og leitar SORPA nú leiða til að auðvelda íbúum flokkunina.
Aukinn áhugi íbúa á
endurvinnslu plasts
 Úrgangur flokkaður á 86% heimila á höfuðborgarsvæðinu
Ragna
Halldórsdóttir