UTBlaðið - 20.01.2006, Qupperneq 12

Gagarín hefur um árabil sérhæft
sig í framleiðslu menningarefnis í
gagnvirkum miðlum, á Internet-
inu, á snertiskjáum á söfnum og
víðar. Hjá fyrirtækinu hefur orðið
til þekking og reynsla í að takast
á við þetta viðfangsefni. Tækni-
lausnir fyrirtækisins hafa verið
þróaðar með það að markmiði að
gera fólki kleift að kynna sér sögu
þjóðar og menningunni í víðasta
skilningi, í tíma og rúmi. Það eru
einkum þrjár lausnir sem hafa
skipt mestu í þeim verkefnum
sem fyrirtækið hefur unnið: marg-
miðlunar“skel“, kortavefsjá og
tímaáskerfi.
Lifandi miðlun í Þjóðminjasafni
Haustið 2004 opnaði Þjóðminja-
safnið dyr sínar að nýju með
glæsilega nýja grunnsýningu.
Meðal þess sem safnið bauð gest-
um sínum þá upp á var að kynna
sér sögu þjóðarinnar með gagn-
virkum miðlum, m.a. með marg-
miðlunarefni á þrettán snertiskjá-
um sem eru hluti af sýningunni
og á tölvum í margmiðlunarsetri.
Gagarín hannaði og framleiddi, í
samstarfi við ýmsa sérfræðinga,
umfangsmikið efni sem tengist
munum og efni því sem er til um-
fjöllunar: landnáminu, kristnitök-
unni, móðuharðindunum o.fl. Það
er mikils virði fyrir almenning að
tekin skuli hafa verið sú ákvörðun
að fara þessa leið í að segja sög-
una. Reynslan hefur sýnt að ungir
jafnt sem aldnir kunna vel að
meta þá fjölbreytni í miðlun sem
þarna á sér stað. Kostir margmiðl-
unar eru m.a. þeir að fólk fær að
velja það sem vekur áhuga þess
og getur sniðið kynninguna að
áhugasviði sínu.
Saga Laxness frá vöggu til grafar
Um svipað leyti var safnið að
Gljúfrasteini opnað og almenningi
gefið þar færi á að kynnast Hall-
dóri Laxness, persónu hans og
skáldverkum. Miðluninni er snið-
inn þröngur stakkur í þröngum
húsakynnum en sérlega vel hefur
verið unnið úr þeim aðstæðum,
bæði með hljóðleiðsögn um húsið
og margmiðlunarefni um skáldið.
Tímaáskerfi Gagaríns, sem notað
var við framleiðslu á margmiðlun-
arefninu birtir upplýsingar um
hvað var að gerast í lífi skáldsins
og útgáfu ritverka á tilteknu tíma-
bili, innlendan og erlendan annál.
Hvað skiptir máli?
Reynsla okkar hjá Gagarín er að
ítarleg þarfagreining og hug-
myndavinna við að skilgreina
hvernig hægt er að gera frásögn-
ina áhugaverða er grunnurinn að
góðri útkomu. Samstarf við sér-
fræðinga og aðgangur að góðum
heimildum og myndefni er ekki
síður mikilvægt atriði. Tækni-
lausnir Gagaríns eru sveigjanlegar
varðandi uppfærslur, svo sem að
bæta við nýjum tungumálum.
Þetta gerir miðlunina hagkvæma
til lengri tíma litið. Með samspili
ólíkra miðla - texta, hljóðs, kvik-
myndar, þrívíddar og teikninga -
má gera frásögnina fjölbreytta og
áhugaverða.
Hvað ber framtíðin í skauti sér?
Gagnvirkir miðlar eru framtíðin í
umfjöllun um fortíðinai. Því hefur
verið spáð (skýrsla OECD o.fl.) að
vöxtur í efnisframleiðslu fyrir
gagnvirka miðla muni verða mik-
ill á næstu árum. Menningarstofn-
anir á Íslandi sýna mikið frum-
kvæði og nýta sér kosti þessarar
miðlunar í sýningum sínum en
mikið er óunnið í þessum efnum.
Almenningur gerir kröfur um að
fá efnið til sín í gegnum þá miðla
sem best henta hverju sinni, til
fræðslu fróðleiks í skóla eða á
ferðalögum og til að upplifa sög-
una. Fjarskiptafyrirtækin, eigendur
efnis og miðlunarfyrirtækin gegna
mikilvægu hlutverki í framtíðinni
við að koma efninu á framfæri við
almenning á Internetinu (miðill
án landamæra), í gagnvirku sjón-
varpi og farsímum.
Ungt og vel menntað fólk bíð-
ur þess að takast á við þessi við-
fangsefni og almenningur mun
fagna því að fá nýja sýn á fortíð-
ina með þessum hætti. Verða það
einkafyrirtækin sem munu grípa
tækifærið og fjárfesta í þessari
menningarmiðlun? Eða mun ríkið
nýta þetta tækifæri, stofna sam-
bærilega sjóði og til eru fyrir kvik-
myndir, tónlist og bókmenntir, og
fjárfesta í miðlun menningararfs-
ins?
12 | UTBLAÐIÐ
Menningararfur á margmiðlunarformi
– eftir Guðnýju Káradóttur, framkvæmdastjóra Gagaríns

Margmiðlunarefni um Nóbelsskáldið Halldór Laxness, hannað og
framleitt af Gagarín.
Ég sakna þín eftir að þú og afi
ákváðuð að flytja til Spánar til að
láta eftirlaunapeninginn duga
lengur. En það er samt gaman
þegar við tölum saman í gegnum
vefmyndavélina og ég get séð
þig. Ég þarf samt að læra betur
stillingarnar því þú ert eitthvað
svo dökk á myndinni. Kannski að
pabbi geti látið fyrirtækið sem sér
um tölvumálin laga það? Nema
það sé sólin?
Ég er orðinn soldið þreyttur á
pabba því hann er alltaf heima
eftir að hann stofnaði fyrirtækið
með köllunum úr vinnunni og
passar að ég sé búinn að læra
heima áður en ég fæ að komast í
tölvuna. Ég er með gömlu tölvuna
hans en hann fékk nýja á þjón-
ustuleigu hjá Hýsingu. Hann er
alltaf í henni og segist vera vinna
í bókhaldi. Hann má bara ekki sjá
tölvu þá þykist hann fara inn á
kerfin í vinnunni og fer að vinna.
Helduru að það sé satt?
Reyndar segir pabbi að hans sé
svo frjáls núna að hann ætli með
okkur í heimsókn til ykkar. Hann
segir að við getum verið hjá ykk-
ur í allt sumar því hann geti líka
unnið þar. Hann tekur bara
vinnusímann með sér og allir
halda að hann sé á skrifstofunni!
Annars er Gudda systir að gera
pabba brjálaðan eftir að bærinn
lét okkur fá nýja síma. Hún er
alltaf í símanum að tala við nýju
vinkonurnar sínar og segir að það
sé allt í lagi því það kosti ekki
neitt af því að það er innan bæj-
arins. Þetta eru svona ipé símar,
en ég veit ekkert hvað það er.
Kemur þú og afi í 10 ára af-
mælið mitt í næsta mánuði?
Fólk sem er nútímalegt í hugs-
un færir sér alla möguleika upp-
lýsingatækninnar í nyt og leitar
hagræðingar á öllum sviðum. Fyr-
irtæki, stofnanir og einstaklingar
leita sífellt meira til sérhæfðra að-
ila til að reka síma- og upplýs-
ingakerfin sín. Ekkert mælir gegn
því að bæjarfélög tryggi öllum
íbúum tengingar við símakerfi og
Netið og þriðji aðili reki svo kerf-
in í hagræðingarskyni. Þannig
njóta allir stærðarhagkvæmni, lág-
marka áhættu sína en njóta alls
þess sem upplýsingatæknin hefur
upp á að bjóða. EJS Hýsing stend-
ur með þeim sem vilja ná árangri.
Hæ amma!
– eftir Helgu Kristínu Haraldsdóttur,
markaðsstjóra EJS hf.
Hafinn er undirbúningur að þjón-
ustuveitu á Netinu fyrir almenning
sem hefur það að markmiði að
þar megi í framtíðinni nálgast á
einum stað alla þjónustu ríkis og
sveitarfélaga. Þjónustuveitan mun
fá netfangið http://www.island.is
og stefnt er að því að opna fyrsta
áfanga hennar haustið 2006.
Þegar Ísland.is kemur til sög-
unnar verður ekki lengur þörf á
að vita fyrir fram hver í opinberri
stjórnsýslu beri ábyrgð á eða veiti
upplýsingar eða þjónustu sem sóst
er eftir hverju sinni. Ganga má að
öllu vísu á einum stað og fá leið-
sögn um íslenska stjórnkerfið. Að-
gengi fólks að upplýsingum og
þjónustu batnar og ætlunin er að
auka til muna möguleika á sjálfs-
afgreiðslu á Netinu til að spara
fólki og fyrirtækjum tíma og fjár-
muni. Með aukinni sjálfvirkni má
einnig búast við hraðari þjónustu
og minni líkum á villum auk þess
sem sjálfvirknin kann að skapa
forsendur til að hagræða frekar í
rekstri hjá ríki og sveitarfélögum.
Þjónustuveitan er samstarfs-
verkefni ríkisstofnana, ráðuneyta
og sveitarfélaga og jafnframt eitt
stærsta verkefnið sem sett hefur
verið á laggir í samræmi við
stefnu ríkisstjórnarinnar um upp-
lýsingasamfélagið 2004-2007.
Hugmyndin er að hafa þrjá
skyggða ramma á síðunni, einn
fyrir hvern flokk hér fyrir neðan.
Hvað er Ísland.is?
• Ísland.is er upplýsinga- og
þjónustuveita ríkis og sveitarfé-
laga á Netinu.
• Ísland.is er vettvangur sem
leggur áherslu á aukna þjón-
ustu við borgara landsins.
• Ísland.is býður upp á sjálfsaf-
greiðslu og einstaklingsmiðaða
þjónustu.
• Ísland.is er óháð stofnanaskipu-
lagi.
• Ísland.is brúar bilið milli borg-
arans og hins opinbera.
Hverjir eru helstu
kostir við Ísland.is?
• Auðveldara að finna upplýsing-
ar og þjónustu.
• Hraðvirkari og öruggari af-
greiðsla.
• Óþarft að endurtaka upplýsing-
ar sem þegar eru fyrir hendi hjá
opinberum aðilum.
• Óþarft að fylla út langar um-
sóknir og hlaupa á milli staða.
• Hægt er að senda umsóknir á
Netinu.
• Opið allan sólarhringinn, engar
biðraðir.
• Auknir möguleikar til þátttöku í
lýðræðislegum ákvörðunum.
Hvers konar þjónusta verður í
boði á Ísland.is?
Flokkaðar upplýsingar:
• Fjölskylda og heimili.
• Heilsa og heilbrigðismál.
• Menntun.
• Menning og tómstundir.
• Fjármál.
• Neytendamál.
• Lög og réttur.
• Vinnumarkaður.
• Umhverfismál.
• Samgöngur og ferðalög.
• Ísland og umheimurinn.
• Atvinnulíf.
Sjálfsafgreiðsla:
• Umsóknir um leyfi og skír-
teini.
• Umsóknir um vottorð.
• Umsóknir um greiðslu.
• Tilkynningar um breytingu á
högum einstaklinga og fyrir-
tækja.
• Skil á gögnum.
Ísland.is – þjónustuveita ríkis og sveitarfélaga
– eftir Fjólu Agnarsdóttur, verkefnisstjóra Ísland.is, og Höllu Björgu Baldursdóttur
verkefnisstjóra í rafrænni stjórnsýslu, starfsmenn forsætisráðuneytis

Þjónustuveitan er opin allan sólarhringinn.