Húnavaka - 01.05.1995, Blaðsíða 94

92
HUNAVAKA
aðeins hugsunarlítil tenging tveggja vinsælla nafnliða. Nafnið er
gamalt, en ekki fornt. Sjö voru Sigurlaugar 1703 og þá flestar í
Skagafirði. Nafnið varð fljótt algengt, einkum norðan lands, og
hvað mest í Húnavatns- og Skagafjarðarsýslum. Það var komið í 8.
sæti í Húnavatnssýslu 1855. Þá voru þar 78 af 282 á landinu öllu.
Arið 1910 voru Sigurlaugar 413 og hefur síðan fækkað nokkuð
hlutfallslega. Þó má geta þess, að 11 meyjar voru svo skírðar 1985.
Ursúlei er upphaflega Ursula, enda oftast haft svo, eða Ursúla nú
á dögum hérlendis. Björninn heitir ursus á latínu og birnan ursa.
Ursula er þá litla birna. Ursúla var helg mær og nafnið gamalt á
landi hér. Arið 1703 voru sex Ursúlur, flestar vestanlands. Reyndar
mun nafnið hafa verið haft með ei-endingu þar, og er á því sú skýr-
ing, að snæfellskur maður sótti sér konu til Englands. Hann hét
Narfi, en hún Ursúlei, þ\a að Englendingar höfðu þá breytt lat-
neska heitinu í Ursulay. Þá mun framburðurinn Ursalei einnig hafa
tíðkast, sjá Kristnihald undir Jökli. Nú eru Ursúlur á Islandi fremur
fáar og nokkrar þeirra af útlendu bergi brotnar. Nafnið kemur fyr-
ir í síðustu skírnarárgöngum.
Árið 1637 orti Jón lærði Guðmnndsson Armanns rímur eftir
gömlum munnmælum. Þar bjó hann til nafnið Armann eftir Ar-
mannsfelli, enda þótt eignarfallið í fjallsheitinu sé af ármaður. Saga
var gerð eftir rímunum og svo enn rímur eftir sögunni. Sjálfsagt
hefur Jón lærði þekkt útlendu nöfnin Hermann og Kristmann.
Ármann Jónsson á Flögu í Áshreppi í Austur-Húnavatnssýslu
fæddist 1793. Hann er fyrsti Islendingur með þessu nafni, svo að ég
viti. Tímaritið Ármann á Alþingi hóf svo göngu sína 1829 og hefur
ekki spillt fyrir nafninu.
En þess ber líka að geta að þýska nafnið Hermann (=hermaður)
barst til Frakklands. Frakkar hafa, líkt og slavar, mikla óbeit á þ\í að
bera fram h í upphafi orða. Hjá þeim ummyndaðist Hermann í
Armand. Urðn menn þar í landi frægir með þessu nafni, svo í skáld-
sögum sem í veruleikanum. Nefni ég sem dæmi aðalpersónuna í
Kamilíufrúnni eftir Alexandre Dumas. Ekki er fjarri lagi að þetta
nafn, sem Danir jgleyptu t.d. með húð og hári, hafi á Islandi stund-
um umbreyst í Ánnann, þegar sveinbörnum var gefið nafn. Vin-
sældir Ármanns-nafns hafa jafnt og þétt farið vaxandi hérlendis.
Felix er úr latínu og merkir farsæll, frjósamur eða auðnuríkur.
Fjórir páfar og nokkrir dýrlingar hétu þessu nafni, og eftir einum