Morgunblaðið - 09.05.2015, Side 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. MAÍ 2015
Álfasala Þær voru glaðlegar og litríkar á að líta líkt og álfurinn sem Ásta Sigurðardóttir seldi Elínu Traustadóttur til styrktar SÁÁ undir kjörorðinu „Álfurinn fyrir unga fólkið“.
Eggert
Á fáum sviðum hafa Íslend-
ingar náð jafnmikilum árangri og
í sjávarútvegi. Þrátt fyrir það, og
ef til vill vegna þess, er umræðan
um íslenskan sjávarútveg oft á
tíðum neikvæð og jafnvel fjar-
stæðukennd. Íslenskur sjávar-
útvegur skilar nú meiri tekjum til
samfélagsins en nokkurn tíma í
sögu landsins. Fiskur í sjó telst
þó ekki alls staðar verðmæt auð-
lind. Í flestum löndum er sjávar-
útvegur ekki arðbær grein. Ríki sem stunda
sjávarútveg, og hafa efni á, veita iðulega miklu
af fjármagni skattgreiðenda í ríkisstuðning við
greinina á sama tíma og þau stunda rányrkju á
fiskstofnum. Hér á landi hefur hins vegar
skynsamleg stjórn fiskveiða leitt til þess að
saman fara hagkvæmar og sjálfbærar veiðar.
Sjávarútvegur þar sem náttúran er vernduð
en samfélagið, allur almenningur, hagnast á
greininni í stað þess að hún sé byrði á skatt-
greiðendum.
Viðhorf til atvinnu- og
verðmætasköpunar
Þessa dagana ber talsvert á fólki sem þykir
hvorki við hæfi að þeir sem reka fyrirtæki
hagnist né að þeir tapi peningum og má vart á
milli sjá hvort telst meiri synd.
Þessum hópi, sem tortryggir alla sem búa til
störf og skila tekjum til samfélagsins, virðist
vera alveg sérstaklega í nöp við
þá sem ná árangri á sviði sjávar-
útvegs og skila með því sköttum í
ríkiskassann. Það er kaldhæðn-
islegt að þeir hinir sömu tala iðu-
lega fyrir breytingum sem eru til
þess fallnar að tryggja hámarks-
samþjöppun í greininni þar sem
fá fyrirtæki á fáum stöðum með
hámarkshagkvæmni, þar með
talið ódýru vinnuafli, hafa for-
skot á að kaupa aflaheimildir.
Óneitanlega þarf að bæta kjör
fiskverkafólks í landi og styrkja
tengsl útgerðarinnar við byggð-
irnar en það er ekki gert með því að selja afla-
heimildir til erlendra verksmiðjuskipa eins og
þeir sem vilja „bjóða upp kvótann“ boða.
„Makrílfrumvarpið“
Einhver mesta pólitíska kaldhæðni sem
birst hefur á Íslandi í seinni tíð hlýtur þó að
vera undirskriftasöfnun sem nú stendur yfir
gegn svokölluðu makrílfrumvarpi.
Aðdragandinn var þessi: Umboðsmaður Al-
þingis skilaði í fyrrasumar niðurstöðu um að
það bæri að skipta upp veiðiheimildum á mak-
ríl (hlutdeildarsetja). Sjávarútvegsráðherra
hafði tvo kosti í stöðunni. Hann gat valið ein-
földu leiðina, þá sem lá beinast við, og gefið út
reglugerð um að sömu reglur giltu um makríl-
inn og aðrar tegundir. Semsagt, engin aðkoma
Alþingis, engin umræða, málið afgreitt.
En ráðherrann, sem að vanda var að huga
að því að tryggja samfélaginu hámarksávinn-
ing af auðlindinni, ákvað þess í stað að fara erf-
iðu leiðina og setja sérstök lög um makrílinn.
Það var ekki vinsælt hjá mörgum útgerðum
enda var ráðherrann með því að setja nýjar
hömlur, skerða heimildir og treysta yfirráð
þjóðarinnar yfir auðlindinni.
Andstaða úr óvæntri átt
Þá gerðist hið óvænta: Stjórnarandstaðan
og bandamenn hennar, uppfullir af fordómum í
garð stjórnarflokkanna og alls þess sem við-
kemur stjórn fiskveiða, taldi að frumvarp ráð-
herrans hlyti að fela það í sér að verið væri að
gefa einhverjum eitthvað.
Ræður í anda millistríðsáranna um sérhags-
muni og gjafir til útvalinna létu ekki á sér
standa. Sumir töldu sér meira að segja sæm-
andi að ráðast persónulega á þingmann fyrir
að maki hans ætti bát sem félli undir ný lög um
makrílveiðar. Ráðherrann hlyti að vera að
hygla samflokksmanni sínum.
Enginn hafði þó fyrir því að kanna málið og
komast að því að nýju lögin munu skerða afla
„maka-bátsins“ um meira en helming frá árinu
áður. En um það snýst einmitt frumvarpið; að
setja takmarkanir og skerða heimildir frekar
en hitt og í stað þess að ráðstafa kvóta ótíma-
bundið gildir hann aðeins í sex ár. Það var ekki
verið að gefa heldur taka. Keppinautar okkar
við makrílveiðar, Danir, höfðu þó komist að því
að sex ár væri of skammur tími til að fyrir-
tækin gætu gert ráðstafanir og ákváðu að
lengja tímann.
Undirskriftir fyrir útgerðina
Svo var ráðist í undirskriftasöfnun til að
andmæla frumvarpinu af ótta við að með því
væri verið að gefa einhverjum útvöldum það
sem þjóðin ætti. Til að undirstrika tilfinninga-
legan grunn söfnunarinnar var birt mynd af
barni sem heldur á þorski eins og andvana
gæludýri.
Líklega ætti það ekki að koma fólki sem
fylgist með vendingum stjórnmálanna á óvart
að þeir sem hafa verið duglegastir við að vekja
athygli á undirskriftasöfnuninni eru þeir sömu
og lögðu fyrir skömmu allt kapp á að koma Ís-
landi inn í Evrópusambandið. En eins og flest-
um ætti að vera kunnugt hefði það falið í sér að
makríllinn væri ekki fyrir íslensk fiskiskip,
hvað þá íslensk þjóðareign. Hann væri eign
ESB til ráðstöfunar frá Brussel.
Hin einstæða kaldhæðni liggur þó í því að
undirskriftasöfnunin er umfram allt stuðn-
ingur við stóru útgerðarfyrirtækin og afstöðu
þeirra. Þeir sem nú safna undirskriftum af
kappi eru að gera það í þágu þeirra sem þeir
hafa sérstaka andúð á og uppnefna „sægreif-
ana“ eða sérhagsmunaöfl.
Eftir Harald
Einarsson »Einhver mesta pólitíska
kaldhæðni í seinni tíð hlýt-
ur þó að vera undirskriftasöfn-
un sem nú stendur yfir gegn
svokölluðu makrílfrumvarpi.
Haraldur Einarsson
Höfundur er þingmaður.
Undirskriftir fyrir útgerðina