Morgunblaðið - 25.06.2015, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ 2015
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Sláttur er hafinn á allmörgum jörð-
um í Eyjafirði. Reiknað er með að
sláttur hefjist almennt á Suðurlandi
nú fyrir helgi. Það togast á í mönn-
um að grösin eru ekki nægjanlega
sprottin en jafnframt er slæmt að
geta ekki nýtt þurrkinn.
Bændur á allmörgum jörðum í
Eyjafjarðarsveit hafa verið að hefja
slátt í þessari viku og í gær var unn-
ið í heyskap á nokkrum bæjum.
„Sprettan er ekki hröð, það er kalt á
nóttunni. En þetta er samt að koma.
Túnin eru falleg, grösin þétt og fal-
leg,“ segir Aðalsteinn Hallgrímsson,
bóndi og heyvinnuverktaki í Garði.
Aðalsteinn hefur ekki hafið slátt
á eigin búi en sló þó í kringum húsin
til að prófa vélarnar. Hann hirðir í
stæður og vill geta drifið heyskapinn
af á sem stystum tíma og lokað
stæðunum. Reiknar hann með að
fara í það fljótlega eftir helgi.
Dagamunur á túnunum
„Ég held að þetta líti ljómandi
vel út. Það er mikið að gerast þessa
dagana,“ segir Sigurður Ágústsson,
bóndi og heyvinnuverktaki í Birt-
ingaholti í Hrunamannahreppi.
Hann segir að fyrsti bóndinn sé bú-
inn að panta heyskap og verði farið
þangað á morgun. Síðan komi bæ-
irnir koll af kolli, yfirleitt einn á dag.
„Þeir hafa verið að þrjóskast við
og sjá hvort ekki sprettur betur. Ég
held að það sé komin ágætis slægja á
sum tún en kannski ekki almennt.
Þegar það er sunnanvindur og sól
munar um hvern daginn, menn sjá
dagamun á túnunum.“
Sláttur er almennt
að hefjast í Eyjafirði
Morgunblaðið/Benjamín Baldursson
Heyskapur Viðar Garðarsson bindur og pakkar sílgrænni töðu á Ytri-
Tjörnum í Eyjafirði. Teitur Nolsöe Baldursson vill gjarnan hjálpa til.
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Jón Gunnarsson, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, lagði í gær fram ít-
arlega fyrirspurn til fjármála- og
efnahagsráðherra um skuldauppgjör
einstaklinga og fyrirtækja við fjár-
málastofnunanir sem voru í meiri-
hlutaeigu ríkisins á árunum 2009 til
2013, afskriftir skulda og jafnræði
skuldara við uppgjör.
Fyrst og fremst Landsbankinn
„Ég beini fyrirspurn minni að fjár-
málafyrirtækjum sem eru í meiri-
hlutaeigu ríkisns,
þá auðvitað fyrst
og fremst Lands-
bankanum. En ég
tel eðlilegt að all-
ar fjármálastofn-
anir geri grein
fyrir því hvernig
staðið var að mál-
um hjá þeim og
mun í framhaldi
af þessari fyrir-
spurn óska eftir því,“ sagði Jón í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Hann telur sterkar vísbendingar
vera um að jafnræðisregla hafi ekki
verið höfð í hávegum við endurskipu-
lagningu atvinnulífsins og skulda-
uppgjör fyrirtækja og eignarhalds-
félaga.
Jón segir erfitt að nefna dæmi en
hluthafar eignarhaldsfélagsins
Atorku – sem var skráð á hlutabréfa-
markað – hljóti að vera hugsi yfir því
hvernig gengið var að félaginu. Hlut-
hafar í Atorku hafi verið um 4.000,
þar á meðal margir lífeyrissjóðir,
þannig að hagsmunir almennings
væru ríkir í því máli.
Hluthafar Atorku töpuðu öllu
„Áhættuskuldbindingar Atorku
námu ríflega 50 milljörðum króna
þegar bankakerfið hrundi í október
2008. Verðmætasta eignin var Pro-
mens en Atorka átti einnig m.a. Jarð-
boranir og Björgun, auk þess að eiga
stóran hlut í Geysi Green Energy og
nokkrum erlendum fyrirtækjum.
Hluthafar Atorku töpuðu öllu sínu.
Kröfuhafar, en þar var Landsbank-
inn langstærstur, tóku yfir félagið og
eignir þess – þar á meðal Promens.
Það eru nokkrir mánuðir síðan Pro-
mens var selt úr landi og söluverðið
um 62 milljarðar króna – 12 millj-
örðum meira en skuldir Atorku,“
sagði Jón.
„Það ríkir mikil tortryggni meðal
almennings og forráðamanna fyrir-
tækja vegna þess hvernig staðið var
að skuldauppgjöri á árunum 2009 til
2013. Margir eru sannfærðir um að
jafnræðis hafi ekki verið gætt – jafn-
ræðisreglan hafi verið brotin og ekki
allir setið við sama borð.
Þessi tortryggni er eitur í þjóðar-
sálinni og á meðan við fáum ekki all-
ar upplýsingar upp á borðið mun
þetta eitur seytla um allt.
Við getum aldrei náð sátt í sam-
félaginu ef stór hópur einstaklinga
og fyrirtækja telur sig hafa verið
beittan órétti á fyrstu árunum eftir
hrun,“ sagði Jón Gunnarsson að lok-
um.
Það ríkir mikil
tortryggni með-
al almennings
 Spyr um reglur um afskriftir
Jón
Gunnarsson
Hitabylgja er í
veðurkortunum
næstu daga, ekki
síst á Vestur-
landi, Vest-
fjörðum og
Norðurlandi. Því
er spáð að hitinn
geti farið yfir 20
stigin um
helgina.
Veðurstofan
spáir áfram hlýindum. Austlægar
áttir verða ríkjandi á landinu. Í dag
verður hlýjast á Vesturlandi en á
föstudag og um helgina verða góð-
ar hitatölur um allt vestan- og norð-
anvert landið. Skýjað verður syðst
á landinu og reiknað með þokulofti
og jafnvel skúrum á suðausturhorn-
inu.
Langtímaspáin gerir ráð fyrir
breytingu á miðvikudag, með suð-
austan strekking og rigningu víða.
Sú gula í veðurkort-
unum og spáð hita-
bylgju um helgina
Hiti Sólin vermir
landsmenn.
Boðreið frá síðasta mótsstað Heims-
leika íslenska hestsins til þess næsta
hófst um helgina. Fjórir þýskir reið-
menn lögðu upp frá Brandenborg-
arhliðinu í Berlín í áttina til Herning
í Danmörku, þar sem heimsmeist-
aramótið verður haldin í byrjun
ágúst. Meðferðis er hólkur með
skilaboðum sem lesin verða upp við
setningu mótsins. Mótið er sam-
starfsverkefni Norðurlandaríkjanna
og munu reiðmenn koma úr fleiri
áttum er nær líður.
Boðreið á næsta
mótsstað hafin
Boðreið Ferðin til Herning hófst
við Brandenborgarhliðið.
Ísak Rúnarsson
isak@mbl.is
„Niðurstaðan er að samkvæmt besta
mati stjórnar Vaðlaheiðaganga í dag
er áætlaður kostnaður við fram-
kvæmdina um 12.450 milljónir króna
með vsk. á verðlagi í árslok 2011,
sem sagt 1.500 milljónir umfram þá
áætlun sem þá lá fyrir eða tæp 14%.“
Þetta segir í svari stjórnar Vaðla-
heiðarganga ehf. við fyrirspurn fjár-
laganefndar Alþingis. Er kostnaður
til kominn vegna vatnsleka beggja
megin í göngunum.Upphaflega var
gert ráð fyrir að göngin myndu kosta
8.730 milljónir króna auk vsk.
Erfitt að fullyrða um verklok
Vinna í göngunum hófst á ný þann
26. maí eftir langt stopp vegna vatns-
leka bæði Eyjafjarðar- og Fnjóska-
dalsmegin en stjórnin segir að erfitt
sé að gefa upp einhlítt svar um hve-
nær verklok séu áætluð. Hægt sé þó
að setja upp tvær meginsviðsmyndir
um mögulegt framhald á verkefninu.
Annars vegar að lausn verði fundin á
vatns- og hrunvandamálum
Fnjóskadalsmegin á næstu fjórum
mánuðum og að eftir það verði borað
beggja megin þar til verkinu verði
lokið. Þetta myndi hafa í för með sér
sjö mánaða töf á verklokum og göng-
in yrðu þá opnuð í júlí 2017. Hins
vegar að borað verði alla leið Eyja-
fjarðarmegin, en þá myndi opnun
frestast allt þar til í mars 2018.
Vatnið er dýrt
Aukaverk vegna vatns og hita
Eyjafjarðarmegin til og með maí eru
um 388 milljónir króna en áætlað er
að um 800 milljónir muni bætast við
þá upphæð. Kostnaður vegna Vatns-
leka og hruns Fnjóskadalsmegin er
áætlaður um 500 milljónir og um-
framkostnaður vegna bergþéttingar
beggja megin er áætlaður um 512
milljónir króna. Í heildina gerir
þetta um 2.200 milljónir króna í
ófyrirséðan kostnað en áætlun gerði
ráð fyrir að hann yrði um 700 millj-
ónir. Því er ljóst að kostnaður er tal-
inn 1.500 milljónum umfram áætlun
eins og áður sagði.
Til þess að mæta auknum kostnaði
ætlar stjórnin að taka saman lista yf-
ir mögulegar sparnaðaraðgerðir, en
Vaðlaheiðargöng ehf. eiga 480 millj-
ónir króna í hlutafé og munu á þessu
ári og næstu tveimur auka við
hlutafé sitt um 120 milljónir og verð-
ur hlutafé þá samtals 600 milljónir
króna. Upphaflega var áætlað að
8.700 milljóna króna lán ríkissjóðs til
Vaðlaheiðarganga myndi duga fyrir
öllum stofnkostnaðinum og umrætt
hlutafé væri því aðeins aukafjár-
magn til þess að mæta umfram-
kostnaði. Umframkostnaður er hins
vegar áætlaður um 900 milljónum
krónum hærri en eigið fé fyrirtæk-
isins og ef sparnaðaráætlanir duga
ekki til ætlar stjórnin sér að leita til
hluthafa um aukningu hlutafjár og til
ríkisins sem lánveitanda.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Vatnsleki Mikill leki hefur verið Fnjóskadalsmegin í göngunum, en hann varð m.a. til þess að vinna stöðvaðist í um
sex vikur. Einnig hefur vatn lekið Eyjafjarðarmegin, en þar er vatnið heitt. Kostnaðurinn við lekana er gífurlegur.
1,5 milljarða fram
úr áætlun vegna leka
 Vaðlaheiðargöng tefjast um sjö eða fimmtán mánuði
Göngin eru um 7,2 km milli
Eyjafjarðar og Fnjóskadals. Með
göngunum styttist vegalengd
milli Akureyrar og Húsavíkur
um 16 km og ekki þarf lengur að
fara um Víkurskarð.
Fyrsta sprenging átti sér stað
þann 3. júlí 2013 og hafa nú ver-
ið grafnir 4.265 metrar, eða
59% af heildarlengd. Ganga-
gröftur stöðvaðist þann 10. apr-
íl síðastliðinn vegna mikils
vatnsleka og hruns en hófst að
nýju þann 26. maí.
59% nú grafin
VAÐLAHEIÐARGÖNG