Húnavaka - 01.05.2001, Side 54

52
H U NAVAKA
saki. Með atburðum þessum var ljóst að maðurinn var búinn að öðlast
þekkingu og finna upp vopn sem gat eyðilagt lönd, valdið örkumli og
sjúkdómum og gjöreytt honum sjálfum.
Það sem mér er efst í huga í
byrjun nýrrar aldar er framtíð
mannkyns. Hvert stefnum við og
hvað skapar lífvænlega tilvist og
heilbrigði á þessari jörð eða þá til-
fmningu hjá manninum að hann
búi yfir krafti sem gerir hann sátt-
an við sjálfan sig, jörðina, guð og
aðra menn? I skýrslu sem Alþjóða
heilbrigðsstofnunin (WHO) sendi
frá sér er talað um að af hverjum
tíu vandamálum í heilbrigðiskerf-
inu þá verði fimm þeirra í framtíð-
inni vegna geðræns vanda, einnig
segir þar að við eigum eftir að sjá
nrikla aukningu sjálfsvíga á næstu
árum.
Persónulega finnst mér að
heimspekileg hugsun mannsins
hafi setið eftir í þeim ógnarhraða
sem hefur verið í samfélagi manna á undanförnum áratugum við að
geta, eiga og mega. Markmið og tilgangur hafa glatast allt of mörgum.
Við leit úrlausna gætum við e.t.v. skoðað hina forngrísku siðfræði
Platons (fæddur 427 f.Kr.) og Sókratesar (469 -399 f.Kr.). Sókrates sagði
að það væri nauðsynlegt að byrja á því að spyrja „hvað er okkur fyrir
bestu?“ og re)ma að rökræða þá spurningu en ekki slá því föstn, eins og
sófistarnir gerðu, að völd og virðing séu mönnum ábatasöm óháð því
hvernig til þeirra hafi verið unnið og hvernig farið væri með þau.
Sókrates sagði líka að allir ættu að eiga þess kost að láta sér farnast vel en
til að svo megi verða þurfi þeir að rannsaka líf sitt og leita svara við því
hvaða líferni leiði til velfarnaðar og lífshamingju.
Hvað varðar spádóm um framtíðina er ég á því að tæknibreytingar
verði mun hægari. Aherslur og þjóðfélagsuppbygging munu breytast.
Maðurinn mun vegna þekkingar sinnar og vitrænnar skynjunar snúa aft-
ur á vit náttúrunnar, draga úr því að spilla henni til lands og sjávar en
jafnframt nýta tækni og þekkingu til uppbyggilegra hluta í þjónustu við
sjálfan sig og jörðina. Vitaskuld mun þetta kosta mikil átök og margar
fórnir. Þó held ég að þetta gildi ekki fyrir alla og mér segir svo hugur að
ýmis samfélög lengra í austri eigi langt í land.
Séð út á Húnaflócinn. Strandafjöllin í
baksýn. Ljósm.: Unnar.