Húnavaka - 01.05.2002, Blaðsíða 55

II LJ NAVAKA
53
gerði tortryggni eybúi sem geldur varhygð við ókunnugum og treystir
ekki nýjungum. A hinn bóginn togar hann í mig arnsúgur þessarar sam-
einingarlensku. Ekki vil ég vera á móti hagkvæmninni og þaðan af síður
vil ég vera á móti friðnum.
En ég sé annars vegar fyrir mér þennan litla, lukta, mér afskaplega
kæra heim gærdagsins þar sem við kúrðum, sjálfum okkur nóg, líkt og
fóstur í líknarbelg. - Veröldina sem var. - Þegar hér voru aðeins einar sjón-
varpsfréttir og öng\'ar á fimmtudögum. Þá horfðu allir landsmenn sem
náð höfðu lögaldri og greindarvísitölu 75 á einar og sömu fréttirnar.
Morguninn eftir vissu allir það sama, höfðu forsendur til þess að tala
saman, stóðu á sama grunni. Við vissum að úti í heimi var víða óáran og
þar var verið að drepa fólk og niðurlægja að óþörfu en sú var ekki raun-
in hér.
Þá læddist ekki að okkur neinn teljandi efi um að hér var borin virðing
fyrir fólki, sæmd og mannhelgi var okkur í blóð borin ef þetta var ekki
beinlínis erfðaefni sem sat í okkur aftan úr söguöld. Við vorum merkileg
þjóð. Aður höfðum við í innanlandserjum sem eiga skilið heimsfrægð
fyrir sakir jiess hve þær voru inntar af hendi með mikilli fegurð og göfgi.
Því miður urðum við síðar fyrir barðinu á engu líkri kúgun af hálfu Dana
öldum saman og þeir mergsugu þjóðina svo að hún var næstum því al-
dauða eins og geirfuglinn.
Engum blandaðist hugur urn það hve menningin okkar var einstæð
en við vissum gjörla að til þess hún fengi lifað af jtyrfti að vernda hana,
gæta hennar líkt og viðkvæmra sýna sem stundum eru geymd í forma-
línkrukkum inni á söfnum eða rannsóknarstofum til að halda frá þeim
öllu smid og rod. Allt hafa þetta verið mínar einlægar, falslausar skoðan-
ir og eru það að miklu leyti enn. Allar renna jjær að sama ósi, „small is
beautiful“, höldum í sérstöðu okkar, stöndum vörð um landamærin,
verndum smæð okkar og alla þessa geðþekku sérvisku - þennan jákvæða
furðuleik - fyrir ágangi heimsins sem ella mundi eyða honum og jafna
okkur út í mannhafið þar sem allir eru eins. Með öðrum orðum varð-
veitum Torfalækjarhreppinginn í okkur, látum hann ekki mægjast við
múginn.
Samtímis verð ég að játa að gæði þessa litla, lukta heims eru á ýmsan
veg byggð á falsi og afneitun. Samheldnin, eindrægnin, vissan um eigið
ágæti, þessi sameiginlegi en jDi öngi grunnur máls og vitneskju er aðeins
önnur hlið málsins.
Hin hliðin er að þessurn litla, lukta, sjálfumglaða heimi fylgir heimótt-
arskapur. Að vilja ekki blanda geði gerir fólk þröngsýnt, að tortryggja hið
ókunnuga gerir það fákunnandi og heimskt. Við höfum verið full ótta
við það að ef við gætum okkar ekki, ef við förum út úr þjóðminjasafninu
sem við viljum byggja utan um okkur, Jyjóðernið, menninguna og tung-