Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.2009, Blaðsíða 36

36 föstudagur 21. ágúst 2009 helgarblað
Abbey Road
Fá plötuumslög hafa öðlast viðlíka frægð og
umslag plötunnar Abbey Road með The Beatl-
es. Umslagið hefur verið stílfært og stælt oftar
en nokkuð annað plötuumslag og jafnvel í dag
gerir fólk sér ferð á Abbey Road í Lundúnum og
lætur mynda sig á gangbrautinni sem Bítlarn-
ir gengu yfir fyrir um 40 árum.
U
m þessar mundir á Abbey Road,
eitt frægasta plötuumslag tón-
listarsögunnar, fjörutíu ára af-
mæli. Leiða má líkur að því að
engin mynd hafi jafnoft verið
stæld og stílfærð og sú sem prýðir umslag
Abbey Road.
Engum blöðum er um að fletta að Bítlarn-
ir brutu blað í sögu popptónlistar í fleiri en
einum skilningi. Þrátt fyrir að ferskleiki tón-
listar þeirra á upphafsárum hljómsveitar-
innar hafi lagt grunninn að velgengni henn-
ar má ekki líta framhjá þætti George Martin,
upptökustjóra EMI-útgáfunnar, og frábærri
markaðssetningu umboðsmannsins Brians
Epstein.
En þá er ónefnd sú bylting sem Bítlarnir
áttu þátt í og sneri að plötuumslögum og sem
fyrr segir er umslag Abbey Road
eitt það frægasta.
Everest-sígarettur
Upphaflega átti þessi plata, sem
var sú síðasta sem Bítlarnir tóku
upp (Let it be var tekin upp á
undan, en gefin út síðar), að
heita Everest. Hugmyndin var
ekki fengin frá hæsta fjalli á
jörðu og var öllu jarðbundnari.
Þannig var mál með vexti
að Geoff Emerick hljóðmaður
reykti Everest-sígarettur og í
kjölfarið vaknaði sú hugmynd
að kalla plötuna Everest og
fljúga með Bítlana til Himalaya-
fjallanna og ljósmynda þá við ræt-
ur Everest.
Áður en sú hugmynd varð að
veruleika snerist Bítlunum hugur
og öllu einfaldari hugmynd fæddist; að kalla
plötuna Abbey Road eftir hljóðverinu sem
hún var tekin upp í og ljósmynda hljómsveit-
ina fyrir framan hljóðver 8. Þess má þó geta
að platan var einnig að hluta tekin upp í Trid-
ent- og Olympic-hljóðverunum.
Tíu mínútna vinna
Talið er að Paul McCartney hafi fengið hug-
myndina að myndatökunni og John Lennon
hafði sambandi við sameiginlegan vin sinn
og Yoko Ono, Iain Macillan og hafði hann tíu
mínútur til að klára verkið, rétt fyrir hádegi 8.
ágúst 1969.
Lögregluþjónn lokaði götunni við gang-
brautina og Macmillan tók myndir í gríð og
erg, standandi í stiga. „Það var taugastrekkj-
andi,“ rifjaði Macmillan upp síðar. „Að fá þá
til að ganga á réttan hátt var erfitt.“
Árangurinn varð hversdagsleg mynd af
frægustu tónlistarmönnum heims að ganga
yfir götu, en áhrifa ljósmyndarinnar átti eftir
að gæta um ókomin ár.
Lesið í myndina
Til langs tíma hafði tíðkast að lesa dulin skila-
boð úr flestu því sem Bítlarnir létu frá sér fara
og yrði sennilega of langt mál að tíunda allt
sem almenningur gat lesið úr ljósmyndinni
sem prýðir umslag Abbey Road.
En ein kenningin var sú að með myndinni
væri staðfest að Paul McCartney hefði safn-
ast til forfeðra sinna, kenning sem hafði lif-
að góðu lífi í nokkur ár. Kenningin byggðist
meðal annars á klæðnaði Bítlanna og þeirri
staðreynd að McCartney hélt á sígarettu, var
berfættur og ekki í takt við félaga sína þrjá.
Hvítklæddur John Lennon átti að vera
presturinn, tiltölulega snyrtilegur Ringó Starr
var útfararstjórinn, George Harrison í galla-
fatnaði var grafarinn og Paul, berfættur, með
líkkistunagla og úr takti, að sjálfsögðu líkið.
Berfættur á heitum degi
Skýringin á berum fótum McCartneys var ekki
flókin. Þannig var mál með vexti að McCartn-
ey hafði fest kaup á húsi sem var rétt handan
hornsins við Abbey Road-hljóðverið og átti
það til oftar en ekki að bregða sér í hljóðverið
eins og hann var þá stundina. Þennan dag
vildi svo til að heitt var í veðri og McCartney
mætti til myndatökunnar á sandölum og á að
minnsta kosti tveimur myndanna sem teknar
voru af Bítlunum á gangbraut-
inni er Paul með sandala á fót-
um og því um einbera tilviljun
að ræða að hann var berfætt-
ur á þeirri mynd sem síðan var
valin.
Hvað sígarettuna varðar má
ætla að um tilviljun hafi ver-
ið að ræða og þá frekar að til-
viljun hafi ráðið því hinir voru
ekki með sígarettu, því oftar en
ekki voru þeir reykjandi á ljós-
myndum þess tíma.
Dularfullt bílnúmer
Burtséð frá kenningum um
dauða McCartneys byggðum á
fatnaði getur einnig að líta forláta
Volkswagen-bjöllu á ljósmynd-
inni. Á númersplötunni má lesa
„LMW28IF“ og átti að renna frek-
ari stoðum undir kenningar um dauða Pauls
McCartney. Vissulega þarf frjótt ímyndunar-
afl til að lesa slíkt út úr númersplötunni en ef
minni mitt bregst ekki var túlkunin á þessa
leið: Live McCartney Would
(be) 28 (years) If (he had liv-
ed).
Ánægja eiganda bjöll-
unnar á myndinni hefur án
efa verið tvíbent því hann
hafði ekki undan að endur-
nýja númersplötuna eftir að
Abbey Road kom út svo oft var henni stolið.
Volkswagen-inn var loks seldur á uppboði
fyrir 23.000 bandaríkjadali og er nú á Volks-
wagen-safninu í Wolfsburg í Þýskalandi.
Ekki í fyrsta skipti
Þetta var ekki í fyrsta skipti sem aðdáendur
hljómsveitarinnar fundu staðfestingu fyr-
ir dauða Pauls McCartney með því að túlka
plötuumslag. Sú var raunin árið 1967 þegar
Sgt Pepper’s Lonly Hearts Club Band kom
út, en vangaveltur um umslag þeirrar plötu
dygðu í aðra grein.
Eitt atriði er ónefnt sem veldur því að þetta
„hversdagslega“ plötuumslag er eftirtektar-
verðara en önnur plötuumslög þess tíma.
Það er sú staðreynd að á framhlið umslags-
ins getur hvergi að líta nafn hljómplötunn-
ar eða hljómsveitarinnar og var það á þeim
tíma nánast óþekkt eða óþekkt með öllu. Sú
hugmynd hefur verið eignuð John Kosh, list-
rænum yfirmanni Abbey Road-hljóðversins.
Reyndar hugnaðist útgáfufélaginu ekki sú
hugmynd. „Við seljum aldrei nokkrar plötur
ef þú segir okkur ekki um hvaða hljómsveit
er að ræða,“ var sagt við Kosh. En í ljósi þess
að myndin sýndi fjórmenningana frá Liver-
pool, The Beatles, frægustu hljómsveit popp-
sögunnar, reyndust slíkar áhyggjur með öllu
óþarfar.
Árangurinn varð hversdagsleg mynd af
frægustu tónlistarmönnum heims að
ganga yfir götu, en áhrifa ljósmyndar-
innar átti eftir að gæta um ókomin ár.
40 ára
Abbey Road-myndatakan Umslag Abbey Road var uppspretta ýmissa kenninga og hefur
verið stælt og stílfært ótal sinnum.
„Abbey Road“
Booker T & the M.G.’s
Simpson-fjölskyldan
Á „Abbey Road“ á forsíðu
Rolling Stone-tímaritsins.
Red Hot Chili Peppers
Fáklæddir í fótsporum
Bítlanna
Everest sígarettur
Hæsta fjall heims
snerti upphaflegu
hugmyndina ekkert.