Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.2010, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 13. janúar 2010 MIÐVIKUDAGUR 11
PRÓFKJÖR:
MEINSEMD
STJÓRNMÁLANNA
Prófkjörin sýkja
stjórnmálin Auður
Styrkársdóttir stjórn-
málafræðingur taldi
fyrir ári að upphæðir
til einstakra borgar-
stjórnarframbjóðenda
hefðu verið 5 til 15
milljónir króna. Það
hefur reynst vera ná-
lægt lagi samkvæmt
upplýsingum frá
ríkisendurskoðanda.
Auður Styrkársdóttir stjórnmálafræð-
ingur hefur talað gegn prófkjörum
og bent á að um alla Evrópu sé harla
sjaldgæft að halda prófkjör. Venjan sé
að stjórnmálaflokkar beri fram fram-
bjóðendur sína og axli ábyrgð á þeim
í ríkara mæli en hér sé gert.
Auður hefur áður bent á það í
samtali við DV að ábyrgðarleysið sé
ekki eini fylgifiskur prófkjaranna.
Uggvænlegt hafi verið að horfa upp
á sívaxandi fjárstreymi í prófkjör-
um og sjá hvernig mætasta fólk með
pólitískan metnað hafi orðið að lúta
markaðslögmálum þegar á hólminn
var komið. „Í síðustu prófkjarahrinu
borgarstjórnarkosninganna í Reykja-
vík kom fram að efstu sætin á listum
flokkanna hefðu kostað á milli 5 og
15 milljónir króna, eflaust eitthvað
meira fyrir þingsætin. Þróunin hér á
landi er á svipaðri leið og í Bandaríkj-
unum; auðmenn einir eða þeir sem
eru vel tengdir auðmagninu komast
áfram á sviði stjórnmálanna.“
Prófkjör voru innleidd hér á landi
um og eftir 1970 af Sjálfstæðisflokkn-
um og voru eins konar svar við kröf-
um um hraðari endurnýjun og breyt-
ingar á mannvali. „Þegar prófkjörin
höfðu fest sig í sessi fóru menn að
leggja þau að jöfnu við lýðræði; setja
samasemmerki á milli lýðræðisins
og prófkjara og ólýðræðislegt væri að
viðhafa ekki prófkjör. Þetta stenst vit-
anlega ekki.“
Mismunandi reglur
Reglur um framlög til stjórnmála-
flokka og einstakra frambjóðenda eru
misjafnar í Evrópu.
Í Finnlandi þurfa einstakir fram-
bjóðendur að greiða tekjuskatt af
framlögum umfram 3.350 evrur eða
sem svarar um 600 þúsund krónum.
Þar er einnig rík upplýsingaskylda
fyrir flokka og einstaka frambjóð-
endur um kostnað og ráðstöfun fjár.
Skylt er að geta nafns allra þeirra sem
leggja fram hærri upphæðir en 1.700
evrur í þingkosningum.
Í Þýskalandi eru bein framlög til
einstakra frambjóðenda sjaldgæf.
Framlög eru skattskyld ef um ein-
staka frambjóðendur er að ræða en
framlög til flokka eru frádráttarbær
frá skatti. Eftirlit var hert til muna
fyrir um 10 árum í Þýskalandi, enda
hefur komist upp um leynilega sjóði
hjá flestum stjórnmálaflokkunum.
Helmut Kohl, formaður Kristilega
demókrataflokksins og fyrrverandi
kanslari Þýskalands, gekkst árið 1999
við ábyrgð varðandi leynilega banka-
reikninga flokksins. Tugir milljóna
króna höfðu meðal annars runnið til
flokksins meðal annars frá vopnasala.
Hver og hve mikið?
Í Svíþjóð ríkir upplýsingaskylda
um öll framlög umfram 20 þúsund
sænskar krónur og ekki er heimild til
að halda því leyndu hvaðan framlög
koma. Lengi var samkomulag um að
flokkarnir upplýstu um tekjur sínar
og ráðstöfun þeirra hvenær sem fjöl-
miðlar eða opinberir aðilar kölluðu
eftir slíku.
Í Danmörku er skylt að gefa upp
nöfn þeirra sem leggja fram meira en
20 þúsund danskar krónur.
Norðmenn settu ný lög um fram-
lög til frambjóðenda og flokka árið
2005. Upplýsingar skal gefa um allar
upphæðir umfram 20 þúsund norsk-
ar krónur.
Í Bretlandi eru nafnlaus framlög
takmörkuð við 200 pund. Þar eru op-
inber framlög til stjórnmálaflokka
svipuð og hér á landi. Þar er einnig
þak á hversu miklu flokkarnir mega
verja í kosningabaráttu síðustu 12
mánuði fyrir kjördag. Ítarlegar regl-
ur eru í gildi um gjafir til stjórnmála-
manna og skylt er að upplýsa um fjár-
hagslega hagsmuni þingmanna.
Í Bandaríkjunum eru reglur af
þrennum toga. Takmörk eru í gildi
um það hverjir mega greiða til stjórn-
málastarfsemi. Í öðru lagi eru sett
takmörk á það hversu há framlög-
in mega vera. Í þriðja lagi eru reglur
um það hvenær megi veita stuðning.
Þessar reglur eru mismunandi eftir
ríkjum Bandaríkjanna. Líkt og víða
annars staðar er opinberu fé veitt til
stjórnmálastarfseminnar.
Reglurnar í Bandaríkjunum þykja
ekki sérlega gagnsæjar og þykja frek-
ar hallar undir sérhagsmuni fremur
en almannahagsmuni.
Upplýsingar, sem ríkisendurskoðandi fær nú í hendur í krafti
nýrra laga um fjármál frambjóðenda og stjórnmálaflokka, sýna
að framlög til frambjóðenda eru síst minni en áætlað var. Reglur
eru afar mismunandi eftir löndum en víðast hvar er krafist upp-
lýsinga um upphæðir og hvaðan framlögin koma.
JÓHANN HAUKSSON
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Leynileg framlög? Ekki er ljóst hvort
aðstaða, tæki og greiddir reikningar
reiknast inn í upphæðir þær sem
frambjóðendur hafa skilað ríkisendur-
skoðanda.
Betulic birkilaufstöflurnar innihalda 98% birkilaufsduft
og eru framleiddar af natni með aðferð sem varðveitir
upprunalega eiginleika birkilaufs sem allra best.
Það er mikil og gömul hefð fyrir því að nota birkilauf sem
fæðubótarefni til að hraða efnaskiptum og losa vatn úr
líkamanum, draga úr bólgum og afeitra líkamann (detox).
Birkilauf hefur góð áhrif á bæði vökvajafnvægi líkamans og húð,
auk þess sem það örvar starfsemi nýrna og þvagfæra.
Ráðlagður dagskammtur 2 til 4 töflur er samsvarar 980 - 1960 mg. af
birkilaufi. Betulic inniheldur hvorki laktósa, glúten, sætuefni né ger.
BETULIC - BIRKILAUF
www.birkiaska.is
Umboðs- og söluaðili
Birkiaska ehf.
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Birkilauf
Nemendur á framhaldsskólastigi sem ekki njóta
lána hjá LÍN geta sótt um styrk til jöfnunar á
námskostnaði. Styrkurinn ræðst af búsetu og er fyrir
þá sem verða að stunda nám fjarri heimili sínu.
Dvalarstyrkur (fyrir þá sem verða að dvelja fjarri
lögheimili og fjölskyldu sinni vegna náms).
Styrkur vegna skólaaksturs (fyrir þá sem sækja nám
frá lögheimili ogfjölskyldu fjarri skóla).
Nemendur og aðstandendur þeirra eru hvattir til að
kynna sér reglur um styrkinn á vef LÍN (www.lin.is).
Umsóknarfrestur vegna vorannar 2010
er til 15. febrúar nk.
Lánasjóður íslenskra námsmanna
Námsstyrkjanefnd
Jöfnunarstyrkur til náms
- Umsóknarfrestur á vorönn 2010 er til 15. febrúar -
Umbo›s- og sölua›ili
Birkiaska ehf.
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Vali› fæ›ubótarefni ársins 2002 í Finnlandi
Minnistöflur
OXYTARM
Endurnærir og hreinsar ristilinn
Allir dásama OXYTARM
Í boði eru 60-150 töflu skammtar
30days&
Betri apótekin og Maður lifandi www.sologheilsa.is.
Losnið við hættulega kviðfitu og
komið maganum í lag með því að
nota náttúrulyfin Oxytarm og
30 days saman -120 töflu skammtur -
DETOX