Dagblaðið Vísir - DV - 09.06.2010, Blaðsíða 19

Vilhjálmur Þór DaVíðsson
var valinn herra hinsegin 2010 um
liðna helgi, í fyrsta sinn sem keppnin
er haldin á Íslandi. Hann fékk algjört
áfall þegar úrslitin voru tilkynnt og
dreymir um að verða lögga.
Hugurinn tæmdist
og líkaminn
lamaðist
Björn L. Bergsson, settur ríkissak-
sóknari, blimskakkaði augunum
eitt andartak að texta tveggja kafla í
skýrslu rannsóknarnefndar Alþing-
is. Hann hallaði sér makindalega
aftur á bak í saksóknarastólnum
og gaf að því loknu út syndakvitt-
un fyrir Davíð Oddsson, fyrrverandi
seðlabankastjóra, Jónas Fr. Jónsson,
fyrrverandi forstjóra Fjármálaeftir-
litsins, og tvo aðra valinkunna með-
reiðarsveina Davíðs úr Seðlabank-
anum. Hér var ekkert tilefni til að
hefja sakamálarannsókn á hendur
Davíð, Jónasi, Eiríki Guðnasyni og
Ingimundi Friðrikssyni.
Sjálfsagt létti fjórmenningunum
við það hversu strangt og þröngt
hinn setti ríkissaksóknari túlkaði
orðið „vanræksla“. Var það nokkuð
vanræksla af hálfu embættismanna
þegar fjármálakerfi heillar þjóðar
hrundi?
Hversu mjög sem Björn L. Bergs-
son hengir sig í lagabókstafi og
hversu mjög sem hann reynir að
teygja merkingu hugtaksins „van-
ræksla“ breytir það engu um þann
boðskap sem niðurstaða hans flytur
út í samfélag þar sem á annað hund-
ruð þúsund Íslendingar engjast
undan vanrækslu og siðleysi. Boð-
skapur Björns L. er sá, að eftirleiðis
sem hingað til leyfist flokkshollum,
meðvirkum og sérhagsmunatengd-
um embættismönnum að vanrækja
störf sín. Stjórnvöld geta haldið
áfram að ráða óhæfa menn til verka
innan embættiskerfis sem ráðandi
flokkar líta á sem herfang sitt. Með
pólitískum embættisveitingum hef-
ur þetta herfang verið sem gullkista
fyrir stjórnmálaforingja til að launa
leiguþýi og taglhnýtingum hollust-
una. Hollustuna, sem teymdi þjóð-
ina út í ógöngur, sem hún veit ekki
enn hvernig hún á að koma sér út úr.
„Lyklar að ríkisféhirslunni eru eng-
um fengnir til þess að sækja þangað
vinargjafir eða fylgdarlaun,“ sagði
Jón Þorláksson, stofnandi Sjálfstæð-
isflokksins, á öndverðri síðustu öld.
Þjónn hverra?
Hvernig má það vera að Björn L.
Bergsson lyftir ekki litlafingri til þess
að hefja sjálfstæða rannsókn þegar
nefnd á vegum Alþingis sendir hon-
um bréflega kæru með ábendingu
um að skoða vel skýrslu rannsókn-
arnefndar Alþingis? Í skýrslunni eru
í það minnsta nefnd möguleg brot
fjórmenninganna gegn stjórnsýslu-
lögum, lögum um Seðlabankann
og lögum um eftirlit með fjármála-
fyrirtækjum. Er ekki eins víst að
rannsókn á vegum setts saksóknara
hefði getað leitt eitthvað nýtt í ljós?
Var til dæmis ekki nauðsynlegt að
taka af öll tvímæli um hvort Davíð
hefði gerst sekur um umboðs-
svik þegar hann lánaði á þriðja
hundrað milljarða króna til
banka sem hann vissi að voru
í dauðateygjunum? Björn L. veit
greinilega hvað orðið vanræksla
merkir, en rétt er að rifja upp með
honum hvað orðið „umboðssvik“
merkir í lagalegum skilningi.
Það teljast umboðssvik þegar
maður misnotar aðstöðu sína, sér
eða sínum til hagsbóta, en um-
bjóðanda sínum til tjóns. Brot er
fullframið við misnotkun aðstöðu,
alveg án tillits til þess hvort af mis-
notkun hlýst tjón. Hætta á ólög-
mætri yfirfærslu fjármuna og tjóni
sem kann að hljótast af því er sak-
næm. Nægjanlegt er að háttsemin
hafi í för með sér verulega hættu á
tjóni til að um brot sé að ræða.
Bæði ásetningur og hirðuleysi
Lesendur geta sett sér fyrir sjónir
þegar Davíð Oddsson tók vísvit-
andi ákvarðanir um að lána
dauðvona bönkum
á þriðja hundrað
milljarða króna
gegn ófull-
nægjandi
veðum
skömmu
fyrir hrun
þeirra.
Þetta
gerði
Davíð á
sama tíma
og hann
hafði kvölds og
morgna yfir
bæn-
irnar um að Seðlabankanum lán-
aðist einn dag enn að gæta að lög-
boðnu hlutverki sínu um virkt og
öruggt fjármálakerfi í þágu íslenskra
heimila og fyrirtækja.
Voru þessar ákvarðanir Davíðs
eðlilegar, verjandi og umfram allt
lögmætar? Þetta vita stjórnvöld
ekki. Þetta vita stjórnendur fyrir-
tækja ekki. Þetta veit almenningur
ekki. En verst er að Björn L. Bergs-
son nennir ekki að komast að hinu
sanna fyrir stjórnvöld, fyrirtækin
eða heimilin.
Hann hefur sýnt af sér vanrækslu
í þeim skilningi sem er svo augljós
í lögum um ráðherraábyrgð frá ár-
inu 1963. Til hægðarauka skal hér
sett inn orðið „seðlabankastjóri“ í
staðinn fyrir ráðherra: Lagagreinin
hljóðar þá svo: „Seðlabankastjóra
má krefja ábyrgðar samkvæmt
því, sem nánar er fyrir
mælt í lögum þessum,
fyrir sérhver störf eða
vanrækt starfa, er hann
hefur orðið sekur um,
ef málið er svo vaxið,
að hann hefur annað-
hvort af ásetningi eða
stórkostlegu hirðu-
leysi farið í bága við
stjórnarskrá lýðveldis-
ins, önnur landslög eða
að öðru leyti stofnað
hagsmunum ríkisins í
fyrirsjáanlega hættu.“
Vanrækslusynd saksóknarans
jóhann
hauksson
útvarpsmaður skrifar
„Björn L. veit greini-
lega hvað orðið
vanræksla merkir,
en rétt er að rifja upp
með honum hvað
orðið „umboðssvik“
merkir…“
umræða 9. júní 2010 miðvikudagur 19
1 Biður fólk að Biðja fyrir sér Jónína Benediktsdóttir vill að beðið
sé fyrir sér vegna erfiðra mála.
2 ferðasjóður kennara fuðraði upp
Grunur leikur á að ógætilega hafi
verið farið með ferðasjóð kennara
við Lækjarskóla.
3 BuBBi: pálmi og iceland express eru himnasending
Bubbi Morthens myndi ekki hafna
gjafabréfi frá flugfélaginu líkt og
Vilhjálmur Bjarnason.
4 davíð heimtar afsögn jóhönnu vegna „másgeit“
Ritstjórinn segir launamál seðla-
bankastjóra eflaust hafa leitt til
afsagnar ráðherra í öðrum löndum.
5 kúamykjumál karls Werners-sonar tekið fyrir í dag
Aðalmeðferð fór fram í Héraðsdómi
Reykjavíkur á mánudag.
6 „Þeir voru mjög glaðir að lána mér“
Einstæð móðir getur ekki staðið
undir lánum sem hún tók árið 2006.
7 fangi á ekki fyrir vistun á vernd
Refsifanginn Hlynur Ingi Bragason
hefur ekki efni á vistun.
mest lesið á dv.is myndin
hver er maðurinn? „22 ára Ólafsfirð-
ingur, heiðarlegur og hreinskilinn.“
hver er fyrsta minning þín úr æsku?
„Það myndi bara vera að spila fótbolta
við eldri bróður minn. Ætli ég hafi ekki
verið svona 3-4 ára.“
áttu þér einhverja fyrirmynd? „Ætli
það sé ekki bara móðir mín, Nína Ingi-
marsdóttir. Hún er einstaklega heiðarleg
og samviskusöm kona.“
hvers vegna ákvaðstu að taka þátt
í herra hinsegin? „Ég ákvað það til
að vera góð fyrirmynd, sérstaklega fyrir
unga krakka sem eru inni í skápnum. Ég
var sjálfur búinn að mikla þetta fyrir mér
og var viss um að þetta yrði sjálfskapar-
víti, sem þetta varð ekki þegar ég kom út
úr skápnum fyrir rúmum tveimur árum.
Ég vil að krakkar viti þetta.“
hvernig var tilfinningin þegar
úrslitin voru tilkynnt? „Ég fékk
eiginlega algjört áfall því ég átti alls ekki
von á þessu. Hugurinn varð algjörlega
tómur og líkaminn og andlitið lamaðist.
En svo kom náttúlega þessi gleði og
ánægjutilfinning yfir mann.“
Felldirðu tár? „Nei, en mér gæti samt
hafa vöknað um augun.“
hvaða skyldum hefurðu að gegna
nú þegar þú berð þennan titil? „Það
er enginn samningur um slíkt fyrir utan
að ég tek þátt í Herra hinsegin Evrópa.
Svo er ég þannig séð orðinn talsmaður
jafnréttisbaráttu samkynhneigðra þetta
ár sem ég ber titilinn.“
hvers vegna langar þig að verða
lögga? „Þetta hefur bara verið draumur-
inn minn í mörg ár. Mér finnst þetta starf
sem hæfir mér af því að ég hef agalega
gaman af því að eiga samskipti við fólk.
Þetta er líka starf sem hvetur mann til
að halda sér í formi auk þess sem ég hef
áhuga á lögum og reglum.“
hver er leið íslands út úr
kreppunni? „Ég gæti komið með
eitthvert rosalega langt svar, en ég ætla
bara að segja að við brosum okkur í
gegnum þetta.“
maður dagsins
kjallari
„Mér finnst það ekki sniðugt.“
anna margrét áslaugarDóttir
21 áRS, AtVINNuLAuS
„Það finnst mér alveg fáránlegt. Það á
ekki að leyfa fólki að sleppa með þetta.“
íVar nilsson
23 áRA, AtVINNuLAuS
„Mér þykir það undarlegt, en ég treysti
þeirra starfi.“
Eiríkur hEiðar nilsson
24 áRA töLVuNARfRÆðINGuR
„Ég veit bara ekki hvað ég á að segja.“
guðmunDur Páll kjartansson
21 áRS SuMARStARfSMAðuR Í
LANdSBANkANuM
„fyrir mig var alveg nóg að sjá hann
fá skellinn í skýrslunni. Ég hef engar
efnislegar forsendur til að dæma hitt.“
unnDór jónsson
39 áRA, BANkAStARfSMAðuR
hvað finnst Þér um að fyrrverandi stjórar seðlaBanka og fme sleppi við sakarannsókn?
dómstóll götunnar
sungið í sólinni Þessir ungu og efnilegu tónlistarmenn héldu uppi stemningunni á Austurvelli í góða veðrinu á þriðjudag. Sumarið
hefur farið vel af stað í höfuðborginni ef undan eru skildir tveir dagar um helgina þar sem öskufjúk frá Eyjafjallajökli gerði borgarbú-
um lífið leitt. á þriðjudag lét sólin sjá sig og nutu viðstaddir þess að sóla sig og hlusta á góða tónlist. mynD sigtryggur ari jóhannsson