Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.2010, Blaðsíða 19

HRÖNN MARÍNÓSDÓTTIR
er stjórnandi RIFF, Reykjavík
International Film Festival, sem hefst á
fimmtudaginn. Hátíðin í ár er sú
stærsta og mikið magn af útlending-
um kemur til að horfa á myndirnar
sem í boði eru.
TEKIÐ EFTIR OKKUR
ERLENDIS
Í upphafi bókar
sinnar Réttlæti í
herkví segir Eva
Joly eitthvað á
þá leið að orðin
spilling eða sið-
leysi í viðskiptum
og stjórnmálum
endurspegli vart
reynslu sína af
sakamálarann-
sóknum hennar í
Frakklandi. Betra
sé að nota orðið
„refsileysi“ um þá sem lifa ofar lög-
unum. Þeir sem svo háttar um eru í
vissum skilningi sterkari en lögin;
geðþótti leysir löghlýðni af hólmi.
Í viðtali við DV sumarið 2009 vék
Eva Joly að þessu atriði með eftir-
farandi hætti: „Þetta er stétt manna
sem telur sig ekki þurfa að lúta regl-
um réttarkerfisins. Hún lítur svo á
að lögin séu ekki ætluð þeim held-
ur öðrum. Í spilltum löndum mútar
þessi stétt dómurum. Meðal þróaðra
þjóða á Vesturlöndum mynda menn
bræðrareglu innan þessarar stétt-
ar. Lendi einhver þeirra bak við lás
og slá koma reglubræður á vettvang
og vitna um sakleysi eða sjúkdóma
og þar með er viðkomandi sleppt.
Ég hef tekið þátt í fjölþjóðlegu starfi
lögfræðinga. Við tökum þessu sem
meginreglu og viljum berjast gegn
þessari mismunun, refsileysi hinna
ríku og voldugu. Við höfum eitt ný-
legt dæmi frá Frakklandi. 15. maí
(2009) var kveðinn upp dómur yfir
Charles Pasqua, fyrrverandi innan-
ríkisráðherra, en hann er nú 82 ára.
Hann hafði verið ákærður fyrir spill-
ingu og fyrir að hafa komið undan
sem svarar 170 milljónum króna.
Þetta var hafið yfir allan vafa. Ríkis-
lögmaður krafðist eins árs skilorðs-
bundins fangelsis. Í næsta réttar-
sal var verið að dæma 19 ára mann.
Hann hafði stolið sem svarar 40 þús-
und íslenskum krónum í matvörum.
Viltu giska á hvaða dóm hann hlaut?
Jú, eins árs fangelsi óskilorðsbund-
ið. Íslenska þjóðin er sködduð og ég
finn til samstöðu með henni og finn
til með henni þegar ég hugsa til af-
leiðinganna af bankahruninu. Byrð-
arnar sem henni er ætlað að bera eru
eins og eftir mikla styrjöld.“
Allir jafnir fyrir lögum – eða
þannig
Hvorki íslensk lög né séríslensk laga-
hyggja hefur verndað íslenskan al-
menning gegn þeim hneigðum sem
Eva Joly víkur hér að. Þvert á móti
er hægt að setja fram rökum studda
tilgátu um að leiðtogar stjórnmála-
stéttarinnar, hagsmunasamtaka
og fyrirtækja hafi með liðsinni rétt-
arvörslukerfisins og dómstólanna
tryggt fámennri forréttindastétt
hægindi og refsileysi um áratuga-
skeið. Þetta viðgekkst í krafti klíku-
skapar, kunningjaveldis og frænd-
hygli sem Jón Þorláksson, stofnandi
Sjálfstæðisflokksins, varaði við á
þriðja áratug síðustu aldar. Allt var
svo hjúpað nauðsynlegri leynd sem
gegnsýrði starf stjórnmálaflokka sem
fóru lengstum með valdstjórnina.
Hér er verðugt að líta til reglu sem
Eva Joly setur fram í ofangreindri bók
sinni: Gegnsæi verður að fylgja frels-
inu. Gegnsæi án frelsis brýtur í bága
við mannréttindi. Frelsi án gegnsæ-
is greiðir hins vegar leið til lögbrota.
Íslenskir þingmenn mættu að
ósekju leiða hugann að röksemdum
Evu Joly þegar þeir standa frammi
fyrir því að sækja þrjá til fjóra ráð-
herra til ábyrgðar vegna meintrar
vanrækslu og afglapa sem áttu áreið-
anlega þátt í kerfishruni bankanna
árið 2008.
Smælingjum refsað
Á sama tíma og hnípin þjóð í
skuldavanda og óvissu hlýðir dög-
um saman á kjörna fulltrúa sína
ræða í þaula rök sem geta hafið fyrr-
verandi ráðherra upp í gamalkunn-
ugt refsileysi forréttindastéttarinn-
ar velkjast fáir þeirra í vafa um að
níu ungmenni verði að hljóta mak-
leg málagjöld fyrir að hafa brotist
inn í Alþingi og ógnað landstjórn-
inni í búsáhaldabyltingunni. „Hver,
sem ræðst á Alþingi, svo að því eða
sjálfræði þess er hætta búin, lætur
boð út ganga, sem að því lýtur, eða
hlýðir slíku boði, skal sæta fangelsi
ekki skemur en 1 ár, og getur refs-
ingin orðið ævilangt fangelsi, ef sak-
ir eru mjög miklar,“ segir í hegning-
arlögunum frá árinu 1940.
Er ekki framangreint dæmi Evu
Joly endurkveðið hér í smáatriðum?
Smælingjarnir eiga að hlýða lögun-
um, valdsmenn og auðkýfingar búa
við refsileysi.
En hvernig var það: Var stjórn-
málastéttin ekki í vitorði með
bankaribböldum, óhæfum seðla-
bankastjórum og ónýtum banka-
eftirlitsmönnum þegar þeir brutust
inn á heimili og inn í fyrirtæki þessa
lands og höfðu af þeim nær allt eig-
ið fé?
Rökin eru margvísleg og þau
reyna á skýrleika hugsunarinnar.
En í samhenginu, sem smám sam-
an er dregið upp og haldið er að al-
menningi, liggja áhrif og völd. Sam-
hengið, sem upp er dregið, á sér oft
rætur í hagsmunum frekar en hug-
sjónum eða háleitum hugmyndum
um réttlæti, sanngirni, mannrétt-
indi og ást á málefnalegri umræðu.
Þetta ber að hafa í huga þegar
menn vilja bæta heiminn.
Tilvera ofar lögunum
1 ARATÚNSBLOGGARI: LJÓTT AÐ SJÁ ÁVERKANA Andrés Helgi Vikt-
orsson lýsir áverkum fórnarlambs
Aratúnshjóna.
2 ÞÓTTIST VERA SONUR SINN OG KOM UPP UM BARNAPERRA Breti
sat fyrir barnaníðingi og yfirbugaði
hann í kjölfar átaka.
3 ÞRÍR ALVARLEGA SLASAÐIR EFTIR BÍLSLYS – ÞYRLA KÖLLUÐ ÚT Alvar-
legt bílslys varð á þriðjudagsmorgun
á milli Minni-Borgar og Svínavatns.
4 „ÓLAFUR RAGNAR BYRJAÐUR AÐ SKILJA HEIMINN“ Fyrrverandi
ráðuneytisstjóri í utanríkisráðuneyt-
inu gagnrýndi forseta Íslands.
5 HEIMILIN ENN Í ÓVISSU Enn ríkir óvissa þrátt fyrir dóm Hæstaréttar
Íslands um gengistryggð lán.
6 ENN FRÁLEITARA AÐ GERA INGIBJÖRGU SÓLRÚNU ÁBYRGA
Bjarni Benediktsson vill ekki draga
Ingibjörgu fyrir landsdóm.
7 KANNABISREYK LAGÐI YFIR GRUNNSKÓLA Vindátt breyttist
þegar verið var að eyða kannabis-
efnum á Nýja-Sjálandi.
MEST LESIÐ á dv.is MYNDIN
Hver er konan?
„Hrönn Marinósdóttir, stjórnandi RIFF.“
Hvar ólstu upp?
„Í Vesturbænum.“
Hvað drífur þig áfram?
„Ætli það séu ekki bara góðar hugmyndir
og skemmtilegt fólk.“
Hvar vildirðu helst búa ef ekki á
Íslandi?
„Spáni.“
Hvað borðarðu í morgunmat?
„AB-mjólk með múslí.“
Hvaða bíómynd sástu síðast?
„Ég horfði síðast á mynd sem er á
dagskránni, Glen Gold The Genius Within
og svo sá ég alveg frábæra mynd sem
heitir Last Train Home.“
Er RIFF-hátíðin í ár sú stærsta?
„Já, það hafa aldrei verið fleiri myndir og
aldrei fleiri gestir komið erlendis frá. Það
koma um 300 manns á okkar vegum og
svo kemur líka fullt af túristum. Fólk er
greinilega að taka eftir okkur erlendis.“
Hvernig hefur mætingin verið
undanfarin ár?
„Það hafa um 7-8 prósent af íslensku
þjóðinni verið að sækja hátíðina sem er
bara meiriháttar.“
Hvað er athyglisverðast í ár?
„Jim Jarmusch, Noam Chomsky, og
svo leikstjórarnir sem eru að keppa um
verðlaunin okkar, Gyllta lundann. Svo er
fullt af heimildamyndum líka sem fjalla
um hitt og þetta sem kemur okkur öllum
við. Að ónefndum íslensku myndunum
á hátíðinni.
Hefur verið erfiðara að framkvæma
RIFF eftir hrunið?
„Já, það verður nú að viðurkennast. Þetta
hefur verið meiri barátta en það er bara
til svo ótrúlega margt gott fólk sem er
tilbúið að hjálpa til.“
Hvert á maður að snúa sér ef mann
langar að sjá mynd á RIFF?
„Riff.is eða fara í Eymundsson í Austur-
stræti á milli klukkan 12.00 og 19.00 alla
daga. Þar færðu allar upplýsingarnar
beint í æð.“
MAÐUR DAGSINS
KJALLARI
„Nei, það er ég ekki.“
SIGURÐUR J. INGÓLFSSON
73 ÁRA, VAKTMAÐUR HJÁ HB GRANDA
„Nei, alls ekki.“
KOLBRÚN GUÐMUNDSDÓTTIR
30 ÁRA, VINNUR VIÐ AÐHLYNNINGU
„Nei.“
JÓHANN G. JÓHANNSSON
63 ÁRA, TÓNLISTAR- OG MYNDLISTAMAÐUR
„Já.“
ÞORGERÐUR ÁSMUNDSDÓTTIR
44 ÁRA, NEMI
„Ég hef enga skoðun á því.“
JAKOB MÁR STEFÁNSSON
30 ÁRA, NEMI
ERTU ÁNÆGÐ/UR MEÐ ENDURKOMU ÞORGERÐAR KATRÍNAR Á ALÞINGI?
DÓMSTÓLL GÖTUNNAR
MIÐVIKUDAGUR 22. september 2010 UMRÆÐA 19
Brim Þrátt fyrir linnulítið blíðviðri lætur haustið nú á sér kræla. Fyrsta haustbrælan er komin og farin og vetur konungur minnir á
sig með ölduróti og snjó í fjallatoppum. Þessi brot dundu á skerjum í sunnanverðum Álftafirði á Austfjörðum þegar ljósmyndari
átti leið þar um í byrjun vikunnar. MYND SIGTRYGGUR ARI
JÓHANN
HAUKSSON
blaðamaður skrifar
Við tökum þessu sem meginreglu
og viljum berjast gegn
þessari mismunun,
refsileysi hinna ríku og
voldugu.