Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.2011, Blaðsíða 21

Fréttir | 21Helgarblað 10.–14. júní 2011
www.markisur.com
Veðrið verður ekkert vandamál.
Dalbraut 3, 105 Reykjavík. Nánari upplýsingar í síma
567-7773 og 893-6337 um kvöld og helgar
Viltu skjól á veröndina?
Eigum við ekki að hætta þessari þrjósku.
Mennirnir seM tæMdu sparisjóðinn
Ber mikla ábyrgð Geirmundur Kristinsson, fyrrverandi sparisjóðsstjóri í Keflavík, ber stóra ábyrgð á falli sjóðsins.
utan um hlut Gríms og annarra í fé­
laginu Suðurnesjamönnum en Út­
nesjamenn ehf. skuldaði sparisjóðn­
um tæpar 103 milljónir í september
2008. Umrætt lán var með verðlaust
veð á bak við sig samkvæmt skýrslu
FME en það var vegna þess að veðin
voru í félaginu Suðurnesjamönnum
sem á þessum tíma var einskis virði
að mati FME. Í rannsóknarskýrslu
Alþingis kom fram að Bláa lón­
ið hf. skuldaði Icebank, seinna
Sparisjóðabankanum, 334 milljón­
ir og Bakvörður 305 milljónir þegar
hrunið skall á.
13 milljarða tap stofn­
fjáreigenda
Stofnfjáraukning Sparisjóðs Kefla­
víkur fór fram í lok árs 2007. Stofn­
fjáreigendum var boðið að kaupa
bréf á grundvelli eignar sinnar í
sparisjóðnum. Mikill áhugi var á
stofnfjáraukningunni og seldi spari­
sjóðurinn öll bréf sem í boði voru.
Stofnfjáraukningin nam um milljarði
króna en talið er að heildartap stofn­
fjáreigenda vegna falls sparisjóðsins
nemi um 13 milljörðum króna. Þess
ber að geta að á næsta rekstrarári
eftir stofnfjáraukninguna skilaði
sparisjóðurinn rúmlega 17 milljarða
króna tapi.
Breyttu reglum bankans
Geirmundur Kristinsson var for­
maður bankaráðs Sparisjóðabank­
ans, síðar Icebank og að lokum aftur
Sparisjóðabankainn, um langt skeið.
Þeir Grímur Sæmundsen og Steinþór
Jónsson, fyrrverandi bæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í Reykjanesbæ,
komu inn í stjórn Sparisjóðabankans
í lok árs 2007. Í skýrslu rannsóknar­
nefndar Alþingis kemur fram að
stjórn bankans á haustdögum 2007
ákvað að breyta reglum bankans svo
hægt væri að lána stjórnendum og
starfsmönnum fyrir hlutabréfakaup­
um í bankanum. Fram kom í frétt DV
í maí síðastliðnum að fimm eignar­
haldsfélög væru gjaldþrota sem
hefðu verið notuð til að fjárfesta í
bankanum af hálfu starfsmanna. Fé­
lögin höfðu skuldsett sig fyrir meira
en fimm milljarða með lánum frá
bankanum sjálfum og tengdum fé­
lögum.
Í september 2008 var stærsta ein­
staka staða Sparisjóðs Keflavíkur í
Icebank. Sparisjóðurinn átti þá 28
prósent af verðbréfaeign sinni í Ice­
bank. Þetta var eitt af því sem Fjár­
málaeftirlitið gerði athugasemd við á
sínum tíma en aðeins 6 félög stóðu á
bak við 67 prósent af allri verðbréfa­
eign Sparisjóðsins. Einnig var gerð
athugasemd við að sparisjóðurinn
þyrfti að kalla eftir auknum trygg­
ingum vegna lána til félaga með veði
í hlutabréfum Icebank. Virðist sem
það hafi ekki verið gert.
Tók lán persónulega
fyrir sparisjóðinn
Bergið ehf. er eitt af þeim umdeild­
um eignarhaldsfélögum sem hafa
vakið athygli á undanförnum mán­
uðum. Félagið fékk tveggja millj­
arða króna kúlulán frá Spron til
að kaupa 9,5 prósenta hlut í Ice­
bank sem Spron átti og seldi Berg­
inu á þrjá milljarða. Einn þriðji var
greiddur með eigin fé af hluthöf­
um Bergsins. Steinþór Jónsson var
á meðal eigenda félagsins sem og
Jónmundur Guðmarsson, fyrrver­
andi bæjarstjóri á Seltjarnarnesi og
núverandi framkvæmdastjóri Sjálf­
stæðisflokksins. Í skýrslu Fjármála­
eftirlitsins kemur fram að Bergið
skuldaði Sparisjóði Keflavíkur 370
milljónir, um er að ræða lán með
engum veðum. Þegar DV bar þetta
undir Steinþór kom fram að eng­
inn í Berginu hefði komið að þessu
heldur væri um að ræða sambanka­
lán á milli Spron og Sparisjóðs
Keflavíkur. Eftir stendur spurningin
hvers vegna sparisjóðurinn tók yfir
370 milljóna króna lán frá Spron
með engum veðum.
Lán upp á 107 milljónir er á nafni
Steinþórs sem var inni í Sparisjóði
Keflavíkur í september 2008. Sam­
kvæmt Steinþóri tengist umrætt
lán einnig Berginu en snýst um að­
komu Sparisjóðs Keflavíkur að fé­
laginu. „Það voru margir hluthafar í
Berginu og einn af þeim stóð til að
yrði Sparisjóðurinn í Keflavík,“ segir
Steinþór sem segir að lánið hafi verið
fyrir eigið fé sparisjóðsins en að það
hafi verið skráð á hann tímabundið.
„Það sem var skráð á mig var 8 pró­
sent af þessu eigin fé sem Bergið
lagði fram sem sparisjóðurinn átti að
leggja fram til þess að eignast hlut í
Berginu. Það var gerður samningur
um það sérstaklega. Þetta var bara
sett á heimild til að byrja með til þess
að klárast. Sparisjóðurinn ætlaði að
eignast í Berginu, það var hugmynd­
in. Það var sett á mitt nafn til að klára
þetta,“ segir Steinþór sem staðfestir
með þessu að hafa virkað sem ein­
hvers konar milliliður á milli Spari­
sjóðs Keflavíkur og Bergsins. Virðist
sem Sparisjóður Keflavíkur hafi tek­
ið yfir lánið sem var skráð á Steinþór
ásamt bréfum í Icebank.
Keypti eignir á undirverði
Steinþór Jónsson og sparisjóður­
inn í Keflavík voru á meðal eigenda
eignarhaldsfélagsins Base. Steinþór
var stjórnarformaður félagsins en
Geirmundur Kristinsson varamað­
ur í stjórn þess. Base keypti eignir
á gamla varnarliðssvæðinu í Kefla­
vík fyrir um 600 milljónir króna árið
2007 sem voru taldar vera 1.200
milljóna króna virði á þeim tíma eftir
því sem kom fram í 24 stundum. Við­
skipti Base með eignirnar voru gagn­
rýnd sínum tíma á þeim forsendum
að þær hefðu verið seldar til framá­
manna í Reykjanesbæ, meðal annars
Steinþórs og Sparisjóðs Keflavíkur.
Base skuldaði Sparisjóði Keflavíkur
í það minnsta 120 milljónir króna í
september 2008. Fjármálaeftirlitið
gerði athugasemd við lánið þar sem
engin veð voru að baki því. Í október
2010 var félagið að lokum úrskurðað
gjaldþrota.
Grímur Sæmundsen (t.h.) Forstjóri Bláa lónsins, stærstu áhættuskuldbindingar sjóðsins.
Stór skuldari Steinþór Jónsson var milli-
liður milli Bergsins og Sparisjóðsins þegar
sjóðurinn ætlaði að fjárfesta í félaginu.
Landsbankinn tók við sjóðnum Sjóðurinn starfaði í 103 ár. Núna er hann orðinn hluti af
Landsbankanum.
Ljóst er að eignasafn Sparisjóðs
Keflavíkur var stórlega ofmetið af
hálfu sparisjóðsins. Fjármálaeftir­
litið benti til að mynda sparisjóðn­
um á að eign þeirra í Kistu þyrfti
að færa niður um rúmlega fimm
hundruð milljónir í september
2008, en það var fjárfestingarfélag
sem fjárfesti nær eingöngu í Ex­
ista. Auk þess þyrfti að færa til bók­
ar hlutdeild í tapi Kistu. Samtals
var um ræða rétt rúmlega milljarð
króna sem var ofmetinn í bókum
sparisjóðsins.
Sparisjóðurinn vanrækti að
grípa til veðkalla og ofmat trygg­
ingar lána samkvæmt Fjármála­
eftirlinu. Þetta getur skýrt að hluta
þá eignarýrnun sem átti sér stað í
sparisjóðnum fyrir utan að eign­
irnar hafi verið ofmetnar að auki.
Þegar sparisjóðurinn greip ekki til
veðkalla eða kallaði eftir auknum
tryggingum, þegar verðmæti bréfa
lækkaði sem sjóðurinn hafði lán­
að fyrir kaupum á, er ljóst að spari­
sjóðurinn veðjaði á rangan hest.
Þar sem bréfin lækkuðu í verði,
lækkaði einnig eignasafn spari­
sjóðsins þar sem félögin á bak við
lánin og bréfin gátu ekki greitt lán­
in tilbaka.Virðist sem sparisjóður­
inn hafi veðjað á að bréfin myndu
hækka í verði á endanum. Á þetta
til að mynda við í málum þeirra
sem fengu lánað út á stofnfjárbréf
í sparisjóðnum sjálfum. Sparisjóð­
urinn hafði lánað um 950 milljónir
með veðum í sparisjóðnum í sept­
ember 2008 en tryggingar á bak við
lánin voru einungis um 598 millj­
ónir á þeim tíma. Samt var ekki
gripið til þeirra ráða að óska eftir
frekari tryggingum eftir því sem DV
kemst næst.
Útlánastefna Sparisjóðs Keflavíkur:
Ófullnægjandi tryggingar
„Sparisjóðurinn í
Keflavík heldur sjó
í því ölduróti sem íslenska
bankakerfið er í og engar
meiriháttar breytingar
eru fyrirhugaðar á starf-
seminni.
„Þegar kröfuhaf-
ar sjóðsins náðu
samkomulagi við slit-
astjórnina í nóvember
2010 kom í ljós að kröfu-
hafar myndu fá greiddar
300 milljónir í fullnaðar-
uppgjöri vegna yfirtöku
sjóðsins.