Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2012, Blaðsíða 34

34 5.–7. október 2012 Helgarblað
m e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
„Ásgeir Trausti er ekta
eintak af tónlistarmanni.“
Dýrð í dauðaþögn
Ásgeir Trausti
„Nístandi fegurð“
Kona Tígursins
Téa Obrecht
G
estir á Alþjóðlegri kvik-
myndahátíð gista á hóteli
við sjávarsíðuna í Reykja-
vík. Á föstudegi streyma
þeir inn um anddyrið
með töskur á hjólum. Blaðamaður
stendur í móttökunni og spyr eftir
Marjane. Sá í afgreiðslunni bend-
ir skjótt fingri beint fram fyrir sig.
Þarna er hún, þarna!
Marjane hverfur inn um dyr og
blaðamaður eltir. Það kemur í ljós
að dyrnar eru lyftudyr og Marjane
ýtir á takka á leið upp og horfir for-
viða á blaðamann.
„Bíddu, ætlar þú barasta með mér
upp á herbergi? Ætlar þú að horfa á
mig pissa?“ Svo hlær hún svo hressi-
lega að blaðamaður verður hinn
vandræðalegasti. Það kostar mikið
handapot að útskýra fyrir henni að
eltingarleikurinn inn í lyftuna hafi
ekki verið ætlun. Marjane fær frið til
að koma sér fyrir á hótelherberginu
á meðan eltihrellirinn frá DV bíður í
móttökunni.
Vill hitta álfa á Íslandi
Hún kemur niður og það gustar af
henni. Eiginmaður hennar er með
í för. Myndarlegur og hávaxinn.
Hún er smávaxin og með eldrauðan
varalit. Í grænum doppóttum kjól.
Hún klæðir sig í anda sjöunda ára-
tugarins, með sítt svart hárið skipt
í miðju og farðar sig með augn-
línupenna sem er dreginn á efri
augnlokin. Hún minnir mig svolítið
á óperusöngkonuna Mariu Callas.
Glæst en augljóslega skapheit. Það
sést á því hvernig hún gengur um,
hvernig hún sest og krossleggur fæt-
urnar, ákveðin en glaðleg.
„Jæja. Spurðu mig þá spjörunum
úr,“ segir hún glettin. Hún talar á
hraðasta snúningi og augun leiftra.
„Ég er yfir mig hrifin af Íslandi, hef
lengi langað til að koma hingað.
Það var unaðslegt að horfa á jökul-
breiðuna úr flugvélinni,“ segir hún
og spyr um álfa. „Ég hef heyrt að hér
trúi fólk á álfa, ég sé ýmislegt sjálf
og það væri gaman að koma auga
á álfa hér.“ Hún er alls ekki að gera
að gamni sínu og segist myndu vilja
fara í göngu með sjáanda til að líta
eftir álfum.
Hafnaði Hollywood
Marjane er írönsk-frönsk leikstýra
og listamaður. Hún er gestur Al-
þjóðlegrar kvikmyndahátíðar og
eru kvikmyndir hennar, Persepol-
is og Chicken with Plums, á dag-
skrá hátíðarinnar auk þess sem hún
miðlaði af reynslu sinni með því að
halda stutta tölu og svara spurning-
um bíógesta.
Marjane varð stórstjarna þegar
hún gaf út myndasögu sína Persepol-
is, en hún er sjálfsævisöguleg frá-
sögn í teiknimyndastíl af uppvaxtar-
árum hennar í Tehran í aðdraganda
og eftirmálum írönsku byltingarinn-
ar árið 1979.
Myndin fór sigurför um heim-
inn eftir að hún vann dómnefndar-
verðlaunin á kvikmyndahátíðinni
í Cannes. Hún var tilnefnd til Ósk-
arsverðlauna, Golden Globe verð-
launa, César verðlaunanna og
evrópsku kvikmyndaverðlaunanna
svo eitthvað sé nefnt.  Persepol-
is var einnig sýnd í kvikmyndahús-
um hérlendis og fékk mjög góða
aðsókn. Marjane fékk ýmis til-
boð frá Hollywood sem hún hafn-
aði eftir að hafa slegið í gegn með
ævisögu sinni. Meðal annars var
henni boðið að gera sjónvarpsþætti
í Hollywood í anda Beverly Hills
90210. „Hollywood setur allt í sína
þröngu kassa, mér fannst ótrúlega
fyndið að það væri vilji til þess að
búa til unglingadrama úr ævisögu
minni. Átti ég að vera Donna? Nema
bara í Íran? Hún hlær svo kröftug-
lega að hún tekur bakföll, “ og út-
skýrir síðan þegar hún hefur jafn-
að sig að Bandaríkjamenn hafi ríka
tilhneigingu til þess að beygja allt
eftir sinni menningu. Eða halda að
öll önnur menning þrái að líkja eft-
ir þeirra. „Það er mikill misskilning-
ur,“ segir hún og glottir út í annað.
Lýsing á sjálfri mér
Önnur mynd Satrapi, Chicken with
Plums frá árinu 2011, er sömuleið-
is byggð á samnefndri mynda-
sögu hennar. Þar segir af síðustu
dögunum í lífi fiðluleikarans Nass-
er Ali Khan. Chicken with Plums er
í fyrsta sinn sýnd á Íslandi á Al-
þjóðlegri kvikmyndahátíð. „Mér
finnst myndin falleg og í lýsingum
á fiðluleikaranum sem er skelfilega
þrjóskur og sjálfselskur er reyndar
að finna mjög heiðarlega lýsingu á
sjálfri mér,“ segir hún.
„Allt sem ég geri sem listamað-
ur tengist reynsluheimi mínum og
er sjálfsævisöguleg frásögn. Hversu
abstrakt sem hún kann að vera.“
Hver getur ritskoðað
sjálfsævisögu?
Sjálfsævisaga hennar, Persepolis, hef-
ur verið gagnrýnd af írönskum stjórn-
völdum og sögð fela í sér fordóma
gegn Íslamstrú en Marjane segir það
fáránlegt. „Ég er listamaður, ég segi
það sem ég vil segja. Þetta er þar að
auki mitt líf, ég hef rétt til þess að
segja frá því eins og mér hentar. Hver
getur ritskoðað mitt eigið líf? Hvernig
er það mögulegt? Það er ekki mögu-
legt. Sjálfsævisagan er máttug vegna
þess að hana er nærri því ómögulegt
að ritskoða og hana nú! Hún veifar
höndunum til áherslu.“
„Hver getur
ritskoðað
mitt eigið líf?“
Þegar Marjane Satrapi var á unglingsárum, 14 ára í Tehran, fluttu foreldrar hennar
til Evrópu. Þeir óttuðust að hún yrði tekin fyrir af byltingarvarðsveitum enda hefur
hún frá unga aldri sagt hug sinn óhindrað. Stundum er það hættulegt. En alltaf er
það nauðsynlegt. Kristjana Guðbrandsdóttir settist niður með Marjane og ræddi
við hana um jafn fjölbreytileg málefni og álfa og kjarnorkuvopnavá.
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal „Átti ég
að vera
Donna? Nema
bara í Íran?
Fasismi „Að
segja að eitthvað
sé illt og það beri
að hræðast er
svo hættulegt. Í
því felst upphaf
fasisma.“
„Átti ég að vera Donna? Nema bara í Íran? Marjane var boðið að gera sjónvarps-
þætti í Hollywood í anda Beverly Hills 90210.