Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2012, Blaðsíða 35

Menning 35Helgarblað 5.–7. október 2012
„Endurbætt
sigurformúla“
„Álfar út úr hól“
FIFA 13
PS 3
Drottningin af Montreuil
Sólveig Anspach, Jean-Luc Gaget
E
f þú hefur ekki enn séð kvik-
myndina Looper mæli ég
sterklega með því. Um er að
ræða frábæra mynd sem gerir
miklar kröfur til áhorfandans. Hún
segir frá böðli í framtíðinni sem
hefur það verkefni að myrða menn
sem glæpasamtök hafa sent aftur í
tímann. Böðullinn lifir hátt og hratt
og virðist ekki hafa neinar áhyggj-
ur af framtíðinni, vitandi að hann á
eftir að myrða eldri útgáfuna af sér
úr framtíðinni. Þegar svo loks kem-
ur að því flækist líf hans til muna.
Meira er varla hægt að segja um
þessa mynd án þess að spilla áhorf-
inu. Ég hafði beðið spenntur eftir
þessari mynd og veit það sjaldnast á
gott því myndin hefur fengið þvílíkt
umtal undanfarna mánuði. Það vill
oft verða að slíkar myndir standast
ekki væntingarnar sem gerðar eru til
þeirra en þessi gerði það svo sannar-
lega hvað mig áhrærir. Ég hafði
ákveðnar hugmyndir um söguþráð-
inn áður en ég fór að sjá hana en þær
hugmyndir voru afar fjarri því sem
varð svo raunin og var myndin mun
betri en ég þorði að vona.
Það eru ekki margar myndir
sem sitja svona eftir í huga manns.
Myndin hefur ótvírætt skemmtana-
gildi og gerir ekki of mikið af því að
tyggja söguframvinduna beint ofan
í áhorfandann. Uppbyggingin á
henni er þannig að það er erfitt að
mynda sér skoðun um með hverj-
um maður á að halda.
Leikararnir standa sig allir með
prýði. Það verður samt að segjast
að það er mjög furðulegt að horfa
á aðalleikara myndarinnar, Joseph
Gordon-Levitt, í hlutverki sínu en
útliti hans var breytt svo hann líkt-
ist að einhverju leyti eldri útgáfunni
af karakter sínum sem leikinn er af
meistara Bruce Willis. Eitt er á hreinu
að fólk ætti að fylgjast með leikstjóra
og handritshöfundi myndarinnar,
Rian Johnson, í framtíðinni. Ég mun
bíða spenntur eftir næstu mynd. n
Bíómynd
Birgir Olgeirsson
birgir@dv.is
Looper
IMDb 8,4 RottenTomatoes 93%
Leikstjóri: Rian Johnson
Leikarar: Joseph Gordon-Levitt, Bruce Willis,
Emily Blunt, Paul Dano og Jeff Daniels.
Af keisaraættum
Marjane er fædd árið 1969 í Rasht,
sem liggur nærri Kaspíahafi. Hún
ólst upp í Tehran, þar sem faðir
hennar vann sem verkfræðingur
og móðir hennar við tískuhönnun.
Hún er af hástétt Írana. Langafi
hennar var Nasser-al-Din Shah,
keisari í Persíu frá 1848 to 1896, afi
hennar var prins. En hún vill ekki
gera mikið úr því. „Við erum öll
komin af prinsum, afi átti til dæmis
100 konur,“ segir hún og hlær.
„Foreldrar mínir voru marxistar
sem nutu lífsins. Vesturlandabúar
hafa svo skakka mynd af Írönum.
Þau borðuðu á veitingastöðum,
áttu Kadillakk, héldu matarboð og
hlustuðu á músík. Þau voru í and-
ófi gegn keisaranum og vonuðust
eftir byltingu. Tja, allt þar til hún
svo varð,“ bætir hún við.
Marjane var send til Austurríkis
í heimavistarskóla henni til vernd-
ar. Foreldrar hennar óttuðust um
hana í því ástandi sem skapaðist í
byltingunni. Marjane sagði alltaf
hug sinn. Þótt það væri hættu-
legt. „Það er stundum hættulegt
að segja hug sinn, en það er alltaf
nauðsynlegt. Að minnsta kosti fyr-
ir mér. Ég trúi því að allir menn
séu góðir að upplagi. Alveg sama
hversu bölvanlega þeir haga sér,
það borgar sig því frekar að segja
hug sinn. Þessi röksemdarfærsla
virðist langsótt en ef allir gæfu allt
uppi, þá ætti það að leiða til góðs.“
Helgar sig listinni
Satrapi hefur búið í Frakklandi
meirihluta ævi sinnar. Þar gift-
ist hún eiginmanni sínum sem
nú situr henni við hlið. Hann er
sænskur og þau eru barnlaus. „Ég
ætla ekki að eignast börn. Ég vil
helga líf mitt listinni og ég elska
það. Ég veit að ég hef sterka rödd
og ég hef gífurlega ástríðu. Meiri en
nokkurn grunar. Ætli ég mætti ekki
segja það sem mig lysti um barn-
eignir ef ég væri karlmaður. En
hverjum er ekki sama? Mér finnst
ég vera heppin að fá að gera það
sem ég geri. Mér finnst ég heppin
að fá að vera hér.“
Skyldan að segja sögur
Marjane er umhugað um ótta.
Hvernig hann er notaður til að
stjórna og hvernig sögur fólks geti
brotið upp óttann sem stjórntæki.
„Með því að segja: Hér er ég, mér
finnst þetta, ég borða þetta, hugsa
þetta og geri þetta. Þá ráðumst við
gegn þessu. Fólk hræðist mögu-
lega kjarnorkuvopnaeign Írana en
gleymir að óttast kjarnorkuvopna-
eign Bandaríkjamanna. Það er af
því að óttanum hefur verið hag-
anlega stjórnað. Bæði Bandaríkja-
menn og Íranir stefna í sömu ein-
strengingslegu áttina sem er lituð
af ótta og tortryggni. „Að segja
að eitthvað sé illt og það beri að
hræðast er svo hættulegt. Í því felst
upphaf fasisma. Ef hið illa er einn
staður, einn maður eða eitt land,
þá vill fólk ráðast gegn því. Eyða
því. Svona hefur hringrás sögunn-
ar verið. Ég er listamaður og mér
finnst ég hafa skyldu til þess að
segja sögur og ég held ég sé að
segja þér núna hversu mikilvægt
það er, segir hún og brosir og hrist-
ir höfuðið og hlær.
Allt hefur áhrif
„Allt sem maður segir og gerir hef-
ur áhrif,“ leggur Marjane áherslu
á. „Það hefur til dæmis áhrif á mig
að þú eltir mig í lyftu. Ég mun ræða
um þetta í dag. Að ég hafi nú lent
í því að blaðamaður hafi stokk-
ið á eftir mér í lyftu. Ég mun segja
frá þér og tala um þetta. Að ég hafi
haldið það versta um þig, að ég hafi
haldið að þú ætlaðir að skrásetja
hegðun mína svo nákvæmlega að
þú ætlaðir að elta mig. Segja frá því
að ég hafi lagt frá mér ferðatösk-
urnar og farið á klósettið. En svo
segi ég líka að reyndar hafi viðtalið
orðið hin mesta skemmtun,“ segir
hún og brosir hughreystandi. n
Frábær hringrás
Persepolis Sjálfsævisöguleg frásögn í teiknimyndastíl af uppvaxtarárum
hennar í Tehran.
Góð lýsing Í Chicken with Plums segist
Marjane lýsa sér vel.
„Djúpið er hjartnæmt, ljóðrænt
og tæknilega fullkomið verk.“
Djúpið
Baltasar Kormákur