Dagblaðið Vísir - DV - 21.04.2010, Qupperneq 22

22 MIÐVIKUDAGUR 21. apríl 2010 ÚTTEKT
Við verðum að fá fólk til að opna augun. Sjálfur hef ég enga trú á að þögn sé viljandi fantaskapur for-eldra eða umhverfisins. Ég neita að trúa því. Fólk veit hins vegar
ekki alltaf hvað á að gera við upplýsingarnar,“
segir Ingólfur Harðarson, uppfinningamaður
og baráttumaður gegn kynferðisofbeldi. Ingólf-
ur lenti í grófu ofbeldi í æsku en hefur unnið
mikið í sínum málum og vill opna umræðuna
og takast á við úrræðaleysið sem hann segir
einkenna málaflokkinn í samfélaginu.
LÍFIÐ MÓTAÐIST AF OFBELDINU
Saga Ingólfs er bæði skelfileg og sorgleg. Þeg-
ar hann var fimm ára var hann lagður inn á
sjúkrahús í Reykjavík þar sem hann varð fyrir
grófri kynferðislegri misnotkun. „Ég lenti inni
á þessum spítala út af einkennum sem ég veit í
dag að voru frá kynferðisofbeldi, átti í erfiðleik-
um með meltinguna og átti til að missa hægð-
ir, og var lagður þarna inn en lenti þar í enn
meira ofbeldi. Í dag veit ég að þessi spítali var
ekki hollur staður fyrir unga drengi og maður
spyr sig: Hvaða úrræðaleysi var í gangi í sam-
félaginu? Af hverju var ekki tekið á málunum?
Það er fáránlegt að þetta hafi getað gerst. Ég var
bara barn og þarna átti ég að vera öruggur en
samt gerðist þetta og viðbrögðin voru engin,“
segir Ingólfur en allt hans líf mótaðist af ofbeld-
inu þótt hann hafi lokað á minningarnar í 40 ár.
Hann segir hugann ótrúlegan í að grafa erfiðar
minningar en þar sem ofbeldismennirnir hafi
hvorki verið úr hans fjölskyldu né í hans nán-
asta umhverfi hafi áreitið frá minningunum
verið minna.
LAGÐUR Í EINELTI
Barnaskólaganga Ingólfs var enginn dans á
rósum. Þar sem hann átti til að missa hægðir
var hann auðvelt fórnarlamb eineltis og lenti í
slæmu einelti, ekki aðeins í skólanum heldur í
öllu hverfinu. „Ég náði aldrei að mynda tengsl
við félagana og á enga vini frá æskunni. Það var
ekki fyrr en ég kemst á 13,14 ára aldur að einelt-
ið hætti. Þá fór ég að hjálpa þeim við að stríða
mér, bætti húmor í þetta og þá misstu þeir
áhugann,“ segir Ingólfur og bætir við að þetta
hafi ekki verið auðveldir tímar. „Ég mæli alla-
vega ekkert með slíkri æsku.“
ENDALAUS VANLÍÐAN
Um 40 árum síðar, þegar Ingólfur hóf vinnu í
12 spora kerfi Al-Anon, fóru minningarnar að
brjótast fram. „Fjórða sporið í öllum 12 spora
samtökum er að gera upp - fara til baka. Ekki til
að dvelja þar heldur til að vinna með vandamál-
ið í farvegi sem leiðir til lausnar. Við erum allt-
af að leita að lausnum og ef við finnum traust
opnumst við. Í svona samtökum finnurðu traust
og þar með var kominn vettvangur til að opna. Í
fyrstu kom ljósmynd, svo fleiri og fleiri sem end-
aði í stuttmynd af þessum atburði á spítalanum,“
segir hann og bætir við að það hafi verið nauð-
synlegt fyrir minningarnar að brjótast út. „Af-
leiðingarnar eru til staðar þótt við munum ekki.
Það sem gerist er að það hvernig við skynjum til-
finningar gagnvart öðru fólki fer í rugl. Við get-
um sagt að við séum með tilfinningalega þreif-
ara, skynjunin að vera hrædd, reið, elskuð fer
á kolvitlausa staði. Við lesum vitlaust út úr því
sem umhverfið er að segja okkur og eigum í
stöðugum vandræðum með tilfinningaleg sam-
skipti. Nú sé ég að fram að þessu átti ég engan
séns í að eiga í tilfinningasamböndum. Þótt allt
væri í góðu í kringum mig var ég alltaf í vanlíðan,
hræddur við samskipti og var aldrei almennileg-
ur þátttakandi í eigin lífi.“
BYRJAÐI AÐ ÞIÐNA
Ingólfur hafði verið svo lengi aftengdur tilfinn-
ingalega að vinnan með minningarnar tók ekki
á hann í fyrstu. „Ég vissi að maður næði að
tengja með því að tala nógu oft um hlutina. Til
að geta unnið úr svona þarf maður að tengjast
inn í sitt eigið tilfinningalíf og þegar mér tókst
það ekki skrifaði ég á autt stórt blað með stór-
um stöfum: MÉR VAR NAUÐGAÐ SEM BARNI.
Blaðið setti ég á borð í miðri íbúðinni og las
upphátt í hvert skipti sem ég fór fram hjá borð-
inu þar til ég tengdi og hætti að gráta. Ég var
búinn að múra mig inn í sjálfum mér og byrj-
aði þarna að þiðna,“ segir hann en bætir við að
hann sé ekki búinn að ná sér fullkomlega. „Ég
mun aldrei geta hætt að vinna í mínum mál-
um. Þetta er eilífðarmein. Til að halda lífsgæð-
um mínum verð ég að halda áfram. Leiðin til
baka er svo stutt. Í rauninni er ég bara búinn að
vera 1% af mínu lífi á þeim stað sem mér líður
vel á og það er ekki stór grunnur til að byggja á.“
ÆSKUNNI ENDANLEGA RÆNT
Hann segist rétt geta ímyndað sér að líf hans
hefði verið öðruvísi ef tekið hefði verið á mál-
unum þegar ofbeldið kom upp. „Ég átti mér
alltaf draum um að verða uppfinningamað-
ur þegar ég var fimm ára og níu ára hafði ég
ákveðið að til þess yrði ég að læra eðlisfræði.
Þá var aftur brotið gegn mér. Okkur strákunum
þótti gaman að fá far með vörubílum sem unn-
ið var á í hverfinu og í einni af þessum ferðum,
LOKAÐI
á minningarnar í 40 ár
Ég átti líka gífur- lega erfitt með
að sættast við sjálfan
mig sem kynveru, fór í
gegnum hreint helvíti
með það. Að ég væri
karlkynið af homo
sapiens, þeirri sömu
tegund og braut á mér
sem barni.
Ingólfur Harðarson var beittur kynferðislegu ofbeldi í
æsku. Starfsmaður sjúkrahúss misnotaði hann fimm ára en þá hafði
hann verið lagður inn vegna einkenna kynferðisofbeldis og níu ára
var honum nauðgað af vörubílstjóra. Þrátt fyrir að hafa lokað á
minningarnar mótaðist allt hans líf af ofbeldinu. Við vinnu í 12
spora kerfi Al-Anon fóru minningarnar að brjótast fram. Ingólf-
ur hefur unnið mikið í sínum málum í gegnum SASA og berst
nú gegn úrræðaleysinu sem hann segir einkenna samfélagið.
Neitar að lifa sem fórnarlamb Ingólfur
Harðarson var misnotaður sem barn.
Hann veit að hann gerði ekkert rangt og
neitar að þegja. „Hvað finnst þeim sem
lendir í innbroti á heimili sitt um að
eiga að þegja yfir því? Það var brotist
inn í mig og mér sagt að þegja. Það
er bara rugl,“ segir hann.
MYND BRAGI Þ. JÓSEFSSON