Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.2013, Blaðsíða 6

6 Fréttir 21. ágúst 2013 Miðvikudagur
Fleiri verða
yfirheyrðir
„Það liggur fyrir að það þarf að
yfir heyra fleiri vegna rannsóknar
málsins,“ segir Einar Ásbjörnsson
hjá rannsóknadeild lögreglunnar á
höfuðborgarsvæðinu um háskaleik
á Reykjanesbrautinni þar sem
ungur maður gerði sér það að leik
að fara úr bíl á ferð og skauta á
malbikinu með fram bílnum áður
en hann fór inn í hann aftur.
Atvikið náðist á myndband og
var því dreift víða á samfélagsmiðl-
inum Facebook. Greint var frá því
á DV.is á mánudag að búið væri að
hafa upp á eiganda bílsins og búið
að boða hann til yfirheyrslu. Nú
liggur fyrir að yfirheyra þarf fleiri
vegna málsins en lögreglan vildi
engar frekari upplýsingar veita
að svo stöddu þegar blaðamaður
ræddi við lögreglu á þriðjudag.
Árni Þór Sigmundsson, að-
stoðaryfirlögregluþjónn lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæðinu,
sagði í samtali við DV.is á mánu-
dag að þetta væri lífshættulegt
athæfi. „Við lítum þetta alvarlegum
augum og viljum afgreiða þetta
strax og gera allt sem í okkar valdi
stendur til að svona endurtaki sig
ekki aftur,“ sagði Árni Þór.
30 þúsund vilja
flugvöllinn í
Vatnsmýri
Seinni partinn á þriðjudag höfðu
tæplega 30 þúsund manns skrif-
að undir áskorun um að flug-
völlurinn verði áfram í Vatnsmýri.
Hratt hefur fjölgað á listanum því
um miðjan dag á föstudag voru
komnar um 18 þúsund undir-
skriftir. Það er félagið Hjartað í
Vatnsmýrinni sem stendur fyrir
undirskriftasöfnuninni en undir-
skriftirnar verða afhentar borg-
arstjórn áður en frestur til að
gera athugasemdir við nýtt aðal-
skipulag rennur út þann 20. sept-
ember næstkomandi. Samkvæmt
skipulaginu mun flugvöllurinn
víkja úr Vatnsmýrinni.
Þ
etta er raunverulegt vanda-
mál og þetta er vaxandi
vandamál. Ég get alveg fullyrt
það sem skólasálfræðingur
til margra ára,“ segir Kolbrún
Baldursdóttir, sálfræðingur og for-
maður Barnaheilla, um Facebook-
notkun ungra barna. Hún segir sam-
skipti á miðlinum oft valda sárindum,
vera vettvangur alls kyns misskiln-
ings og mistúlkunar í samskipt-
um og einnig eineltis. Þá séu börn á
Facebook mjög varnarlaus gagnvart
óprúttnum aðilum sem vilja komast
í samband við þau.
Þurfa að vera 13 ára
Kolbrún segir að það virðist nokkuð
algengt að foreldrar barna ljúgi til um
aldur þeirra á samskiptamiðlinum,
til að skrá þau sem notendur. En í
notendaskilmálum Facebook kemur
skýrt fram að notendur þurfi að hafa
náð 13 ára aldri til að fá aðgang. Kol-
brún segir dæmi um að börn allt nið-
ur í 7 ára séu á Facebook og hljóta þá
foreldrar þeirra að hafa skráð þau þar
inn. „Ástæðan fyrir aldurstakmörk-
unum er vissulega ekki að ástæðu-
lausu. Börn hafa ekki náð nægjanleg-
um félagslegum eða tilfinningalegum
þroska og samskiptafærni sem krefst
til að vera á samskiptamiðli eins og
Facebook.“
Barninu finnst það útundan
„Ég spyr mig hvað foreldrar hugsa
þegar þeir skrá börnin sín undir aldri
inn á Facebook. Hvað fer í gegnum
huga þeirra?“ Hún segir að með því
að skrá rangan fæðingardag barns
séu foreldrar í raun að falsa upplýs-
ingar. „Og hvaða skilaboð erum við
að senda börnunum okkar með því?“
Kolbrúnu þykir ósennilegt að for-
eldrar eigi frumkvæði að skráningu
barna sinna yngri en 13 ára á Face-
book. „Mér finnst líklegra að þetta
komi frekar til vegna þrýstings frá
vinum sem eru á Facebook. Barninu
finnst það vera orðið út undan eða
vera það „eina“ í hópnum sem fær
ekki að vera á þessum miðli ef vinir
þess eru sem dæmi á Facebook.“
Gott að ræða við aðra foreldra
Hún segir jafnvel dæmi um að börn
glati vinum sínum því foreldrar þeirra
hafa sett reglur um tölvunotkun.
„Önnur börn vilja ekki lengur koma í
heimsókn ef búið er að setja takmark-
anir á tölvunotkun einhvers eins. Þá
finnst þeim bara ekkert eins gam-
an lengur. Það besta sem hægt er að
gera í þessu er að foreldrar vina ræði
saman og samræmi reglurnar og eft-
irlitið,“ segir Kolbrún sem ráðleggur
foreldrum að ræða til dæmis við for-
eldra bekkjarfélaga og reyna að sam-
ræma reglur varðandi netnotkun.
Hún segir mikilvægt að foreldrar setji
börnum sínum skýrar reglur um net-
notkun og fylgist vel með þeim og líð-
an þeirra í tengslum við þessi sam-
skipti.
Mana hvert annað upp
Kolbrún bendir á að börn ætli sér
ekki endilega að særa aðra á netinu
en þau geri sér hins vegar ekki alltaf
grein fyrir því hvaða skilning við-
takandi leggur í skilaboðin. Þannig
skapist gjarnan misskilningur og
sárindi, sem geti undið upp á sig.
Enda eigi börn erfiðara með að gera
sér grein fyrir afleiðingum gjörða
sinna en fullorðnir. Mörg börn
hafa heldur ekki fengið tilheyrandi
fræðslu um hvaða hegðun sé við-
eigandi og hvaða hegðun sé það
ekki. „Oft eru börnin mörg saman
og mana hvert annað upp. Þau átta
sig ekki á að eitthvað „comment“
geti hugsanlega sært eða verið tekið
verr en því er ætlað. Á hverjum vetri
koma ávallt nokkur eineltismál upp
á netinu eða í gegnum símana, sms
sem dæmi.“
Í starfi Kolbrúnar sem skóla-
sálfræðingur hefur hún oft þurft
að takast á við erfið mál sem skap-
ast hafa vegna Facebook-samskipta
barna. „Slík mál hafa farið vaxandi
hjá mér undanfarin ár. Að greiða
úr flækjum sem hafa myndast. Mér
finnst líka mjög mikilvægt að for-
eldrar geri sér grein fyrir því að þeir
eru fyrirmyndir barna sinna. Ef þeir
sjálfir tala illa um náungann eða eru
viðstöðulaust á Facebook þá læra
börnin það og finnst það vera í lagi.“
Eiga erfitt með að verja sig
Kolbrún bendir jafnframt á að börn
geri sér heldur ekki endilega grein
fyrir því hvaða upplýsingar óhætt
sé að láta frá sér á netinu og hvaða
hættur geti leynst þar. „Það eru
óprúttnir aðilar á netinu sem leita
sér að aðgangi að ungum börnum.
Þeir villa á sér heimildir og þykj-
ast vera aðrir en þeir eru. Mörg
börn átta sig ekki á að þau mega
ekki setja allt inn á Facebook. Til
dæmis alls ekki myndir sem geta
valdið einhverjum misskilningi eða
sent vafasöm skilaboð. Börn eiga
bara oft mjög erfitt með að verja
sig á samskiptamiðlunum. Það þarf
ákveðinn þroska og fræðslu, eins og
með önnur samskipti. Þess vegna
þurfa foreldrar að fylgjast vel með
og fá börn sín til að leyfa sér að fylgj-
ast vel með.“
Kolbrún segir svo mikilvægt að
þegar börnin nálgast 13 ára aldurinn
og mega fara að nota Facebook, þá
setjist foreldrarnir niður með þeim,
fræði þau um miðilinn og hætturnar
sem þar geta leynst. n
„Vaxandi
vandamál“
n Allt niður í 7 ára börn á Facebook n Foreldrar falsa fæðingarár barna
Hver er tilgangurinn? Kolbrún spyr
sig hvað fari í gegnum huga foreldra ungra
barna þegar þeir falsa fæðingarár þeirra til
að skrá þau á Facebook.„Ég spyr mig hvað
foreldrar hugsa
þegar þeir skrá börnin
sín undir aldri inn á Face-
book. Hvað fer í gegnum
huga þeirra?
Fræðið börn
um netið
Hluti af grunnfræðslu er að fræða um
netið. Netið er eins og stórborg, þar
leynast hættur.
Segið við börnin:
n Takið ekki allt trúanlega sem sagt er
á netinu
n Ekki eiga stefnumót við X sem maður
kynnist á netinu
n Hvorki senda ókunnugum myndir né
persónuupplýsingar
n Ekki setja inn myndir sem gefið gætu
röng skilaboð
n Ef óöruggur, eða þykir eitthvað skrýt-
ið sem verið er að fara fram á, þá leita
ráða hjá einhverjum sem maður treystir
Barn á ekki að vera eftirlitslaust á
netinu. Sumir foreldrar velja að hafa
tölvuna í opnu rými en hér eru aðrar
mótvægisaðgerðir:
n Ræða við barnið um af hverju það sé
mikilvægt að foreldri fylgist með
n Biðja það að sýna sér hvað það er að
skoða á netinu
n Nota síur sem bjóðast (umdeilt hvað
síur veita mikið öryggi)
n Ræða við foreldra vina um að sam-
ræma reglur um tölvunotkun á heimilinu
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
Hegðun
barnaníðinga
Barnaníðingar kasta gjarnan út netum
sínum á netinu. Þar fara oft fram fyrstu
kynni.
n Gerandi segist annar en hann er, hann
byggir upp trúnað, traust og vináttu
barnsins t.d. með því að:
n Hrósa því og sýna umhyggju (skilning
á líðan/vanda)
n Reyna að grafa undan trausti þess
gagnvart fjölskyldu
n Lofa gjöfum, peningum
n Segjast vera traustur vinur, vija hjálpa
o.s.frv.
Þegar trúnaður hefur myndast þá e.t.v.
reynir hann að:
n Fá barn/ungling til að taka af sér
myndir og senda sér
n Fá barn/ungling til að fækka fötum,
afklæðast fyrir framan vefmyndavél og
vera þannig þátttakandi eða áhorfandi
kynferðislegra tilburða og/eða hlusta á
klámfengið tal
n Fá barn/ungling til að hitta sig
Hafa ekki þroska
Kolbrún segir aldurs-
takmarkið á Facebook
ekki sett að ástæðu-
lausu. Ung börn hafi
ekki þroska eða skiln-
ing til að vera á slíkum
samskiptamiðlum.
Þjófar yfir á
rauðu ljósi
Rétt fyrir klukkan fjögur aðfara-
nótt þriðjudags veitti lögreglan á
höfuðborgarsvæðinu innbrots-
þjófum í austurborg Reykjavík-
ur eftirför. Um var að ræða þrjá
einstaklinga sem óku burt af
vettvangi og fóru yfir gatnamót á
rauðu ljósu. Lögreglan veitti bif-
reiðinni eftirför en ökumaðurinn
virti ekki boð lögreglunnar um
að stoppa og fór líka yfir á rauðu
ljósi á næstu gatnamótum. Bif-
reiðin var stöðvuð síðar að sögn
lögreglunnar og þremenningarn-
ir handteknir. Tveir þeirra reynd-
ust aðeins sautján ára gamlir og
sá þriðji aðeins eldri. Þeir voru
vistaðir í fangageymslu og er öku-
maðurinn einnig grunaður um
akstur undir áhrifum fíkniefna.
Lögreglan tilkynnti barnavernd
um málið þar sem tveir voru und-
ir átján ára aldri en ekki er vitað
hverju var stolið í innbrotinu.