Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.2013, Blaðsíða 12

12 Fréttir 21. ágúst 2013 Miðvikudagur
Enn vandræði í Fukushima
n 300 tonn af geislavirku vatni láku frá geymslutanki í kjarnorkuverinu
M
ikið magn af geislavirku vatni
hefur seytlað úr geymslutanki
við Fukushima-kjarnorku-
verið í Japan að undanförnu.
Þetta staðfesti rafmagnsveita Tókýó,
Tepco, á þriðjudag en lekinn uppgötv-
aðist á mánudag, að því er breska ríkis-
útvarpið BBC greinir frá. Um er að
ræða um 300 tonn af mjög geislavirku
vatni sem lekið hafa úr geymslutank-
inum og niður í jörðina.
Eins og flestum er kunnugt eyði-
lagðist kjarnorkuverið þegar öflugur
jarðskjálfti – og flóðbylgja í kjölfar
skjálftans – reið yfir Japan í mars 2011.
Flóðbylgjan gerði það að verkum að
kælikerfi kjarnorkuversins eyðilagð-
ist og þrír kjarnakljúfar brunnu yfir í
kjölfarið.
Hafa yfirvöld átt í stökustu vand-
ræðum með kjarnorkuverið síðan þá
og hafa bilanir komið reglulega upp.
Þá hefur geislavirkt vatn áður lekið úr
geymslutönkum við kjarnorkuverið en
aldrei í eins miklum mæli og nú.
Í yfirlýsingu sem Tepco sendi frá
sér kemur fram að starfsmaður hafi
uppgötvað lekann við reglubundið
eftirlit á mánudag. Miklu vatni hefur
verið dælt inn í kjarnakljúfana og hafa
hundruð geymslutanka verið byggð til
að geyma geislavirkt úrgangsvatnið. Á
blaðamannafundi sem haldinn var í
Japan á þriðjudag vegna málsins kem-
ur fram að lekinn hafi ekki hækkað
geislavirkni í andrúmsloftinu í kring-
um kjarnorkuverið. Eftirlitsaðilar hafa
gagnrýnt yfirvöld í Japan fyrir að gera
ekki nóg til að koma í veg fyrir slys af
þessu tagi. Þá hafa þau verið hvött til
að auka eftirlit sitt á svæðinu í kringum
kjarnorkuverið. n Fukushima Geislavirka vatnið er geymt í tönkunum sem sjást á meðfylgjandi mynd.
French verði
sleppt úr haldi
Norsk yfirvöld vonast til þess að
dauði Tjostolv Moland, sem fannst
látinn í fangaklefa sínum í Kongó
um helgina, verði til þess að öðr-
um Norðmanni, Joshua French,
verði sleppt úr haldi. Mennirnir,
fyrrverandi hermenn, voru báðir
dæmdir til dauða árið 2010 fyr-
ir morð á bílstjóra. Espen Barth
Eide, utanríkisráðherra Noregs,
sagði í samtali við NRK að hann
vonaðist til þess að French fengi
að afplána fangelsisdóm sinn í
Noregi eða verði náðaður. Kjell
Magne Bondevik, fyrrverandi for-
sætisráðherra Noregs, hafði lengi
beitt sér fyrir því að mönnunum
yrði sleppt, sem og Jimmy Carter,
fyrrverandi Bandaríkjaforseti,
sem sinnt hefur góðgerðastarfi í
Kongó. Bondevik segir að hann
muni halda áfram að vinna að því
að French verði sleppt.
Marijúana
fylgdi með í
kaupunum
Karlmanni í Ohio í Bandaríkjun-
um hefur væntanlega verið held-
ur brugðið þegar hann keypti sér
notaðan byssuskáp á veraldar-
vefnum á dögunum. Ástæðan er
sú að í skápnum, sem vegur heil
500 kíló, voru tæplega 150 kíló af
marijúana. Skápurinn sem um
ræðir er framleiddur í Mexíkó og
var hann sendur þaðan með flutn-
ingabíl að heimili mannsins. Ekki
er vitað hvaðan fíkniefnin komu
en götuverðmæti þeirra er talið
nema um 420 þúsund Bandaríkja-
dölum, 50 milljónum króna. Lög-
regla rannsakar málið og hefur
þegar staðfest að kaupandinn hafi
ekkert slæmt á samviskunni varð-
andi kaupin. Bílstjóra flutninga-
bílsins sem ók skápnum að heim-
ili hans er þó saknað.
Ákærður vegna
dauða Bhutto
Pervez Musharraf, fyrrverandi
forseti Pakistans og yfirmaður
hersins, hefur verið ákærður vegna
dauða Benazir Bhutto, fyrrver-
andi forsætisráðherra Pakistans
og leiðtoga stjórnarandstöðunn-
ar þar í landi, árið 2007. Musharraf
er ákærður fyrir að leggja á ráð-
in um morðið á Bhutto. Sex aðrir
voru ákærðir fyrir aðild sína að
morðinu; fjórir uppreisnarmenn
og tveir hátt settir lögreglumenn.
Musharraf snéri aftur til Pakistan
fyrr á þessu ári eftir útlegð. Síðan
þá hefur hann verið í stofufang-
elsi í Pakistan. Þetta er í fyrsta sinn
sem yfirmaður hersins í Pakistan
er ákærður fyrir glæpi. Musharraf
lýsti yfir sakleysi sínu þegar ákær-
an var þingfest á þriðjudag.
Frjálst val getur
aukið gjaFmildi
n Frelsi til að taka erfiðar ákvarðanir getur aukið gjafmildi barna
Þ
að að fá börn til þess að leika
sér saman eða deila leikföng-
um er eilíf barátta sem flest-
ir foreldrar kannast við. Ný
rannsókn sýnir að sé börnum
gefið val um að gefa eða deila leikfangi
án þess að sérstök verðlaun fylgi því
geti það ýtt undir gjafmildi einstak-
linga.
Grein um rannsókn þess efnis var
birt í nýjasta tölublaði Psychological
Science. Það voru sálfræðingarn-
ir Nadia Chernyak og Tamar Kushnir
hjá Cornell-háskóla í New York-fylki í
Bandaríkjunum sem stóðu að rann-
sókninni.
Sjálfstætt val eða verðlaun
Fyrri rannsóknir á sama málefni hafa
gefið til kynna að það að hvetja börn
um of til að deila með öðrum börnum
eða verðlauna það geti haft þveröfug
áhrif. Börn geti farið að skynja sig sem
ógjafmilda einstaklinga þar sem að
þau þurftu að fá verðlaun til þess að
vilja deila með öðrum. Það geti gert
það að verkum að þau upplifi sig ekki
sem gjafmild og geti því orðið ólík-
legri til þess að vera gjafmild á full-
orðinsárum.
Chernyak og Kushnir vildu kom-
ast að því hvort fórn af fúsum og frjáls-
um vilja hefði sömu áhrif. „Að gefa
börnum tækifæri til þess að taka erf-
iðar ákvarðanir gefur þeim tækifæri
til þess að gera mótandi ályktanir um
sjálf sig,“ segir í greininni. „Þegar börn
taka ákvarðanir sem eru ekki endilega
auðveldar gætu þau ályktað um eigin-
leika sína til að vera gjafmild og sýna
jákvæða hegðun.“
Erfitt val leiddi til gjafmildi
Til að rannsaka þetta framkvæmdu
sálfræðingarnir einfalda tilraun. Hóp-
ur af 3–5 ára börnum var kynntur fyrir
dúkkunni Doggie sem var mjög sorg-
mædd. Einum hópi var gefið erfitt val:
að deila fallegum límmiða með Doggie
eða eiga hann sjálf. Öðrum hópi var
gefið val á milli þess að deila eða leika
ekki með límmiðann og þriðja hópn-
um var gert að deila með Doggie.
Seinna var svo hópurinn kynntur
fyrir dúkkunni Ellie. Krakkarnir fengu
að ráða því hversu marga límmiða, á
bilinu 0–3, þeir gáfu Ellie. Krakkarnir
sem fengu erfiðustu ákvörðunina, að
gefa Doggie sinn miða, gáfu Ellie fleiri
límmiða en hinir tveir hóparnir.
„Fyrirfram hefði maður haldið að
börnin sem þurftu að taka erfiða og
„kostnaðarsama“ ákvörðun um að
gefa límmiða myndu ekki gera það
aftur þegar frjálst val gæfist,“ sagði
Chernyak um niðurstöðurnar. „Það
var hins vegar ekki raunin. Þau börn
sem tóku erfiða ákvörðun um að gefa
sinn límmiða til að hughreysta Doggie
voru gjafmildari.“
Allir vilja góða barnið
Önnur tilraun sem var framkvæmd
sýndi svipaðar niðurstöður. Að börn
væru gjafmildari eftir að hafa tekið
sjálfstæða ákvörðun um að deila með
öðrum.
Þá var börnum gefið val um að gefa
Doggie „verðmætan“ bangsa annars
vegar og hins vegar „óverðmæta“
pappírsmiða. Þeir sem gáfu Doggie
bangsann sinn deildu síðar fleiri lím-
miðum með Ellie. Þeir sem hins vegar
völdu að deila pappírnum deildu
færri límmiðum með Ellie.
Chernyak segir einnig að mið-
að við hversu mikla áherslu foreldrar
leggi á kurteisi, kærleika og að deila
með öðrum sé mikilvægt að rann-
saka og skilja hvaða þættir ýti und-
ir þá hegðun hjá börnum. Það sé ekki
hegðun sem sé hægt að krefjast heldur
þurfi að kenna.
„Að leyfa börnum að taka erfiðar
ákvarðanir getur haft hvetjandi áhrif
á gjafmildi þeirra og vilja til að hjálpa
öðrum með því að kenna þeim á sjálf
sig þegar kemur að hæfileikum, þörf-
um og meiningum gagnvart öðrum
einstaklingum.“ n
Ásgeir Jónsson
blaðamaður skrifar asgeir@dv.is
„Ég á idda!“ Flestir
forledrar kannast við
það að reyna fá barnið
sitt til þess að deila
með öðrum.
Frjálst val Þau börn sem fengu frjálst val um að taka erfiða ákvörðun voru líklegri til að
sýna gjafmildi síðar.